สัญลักษณ์นิวเคลียร์ คือ สัญลักษณ์ที่เขียนแทนนิวเคลียสของธาตุต่างๆ ซึ่งประกอบด้วยสัญลักษณ์ของธาตุ (X) เลขมวล (A) และเลขอะตอม (Z) ซึ่งสามารถบอกจำนวนอนุภาคมูลฐาน หรือโปรตอน นิวตรอน อิเล็กตรอน และประจุของธาตุได้

สัญลักษณ์ของธาตุ เป็นตัวอักษรโรมัน ที่ตัวหน้าเป็นตัวใหญ่ อาจจะมีตัวเดียว หรือมีตัวอักษรตัวเล็กตามหลังอีกก็ได้ เป็นชื่อของธาตุซึ่งบางตัวเป็นภาษาอังกฤษ บางตัวเป็นภาษาละติน บอกความแตกต่างของธาตุแต่ละชนิด

เลขอะตอม บอกจำนวนโปรตอนในนิวเคลียส และเป็นค่าที่บ่งบอกชนิดของธาตุ เช่น นิวเคลียสของคาร์บอน (C) มีจำนวนโปรตอน 6 โปรตอน นิวเคลียสของฟลูออรีน (F) มีจำนวนโปรตอน 9 โปรตอน เป็นต้น

เลขมวล บอกมวลของธาตุ ซึ่งพิจารณาเฉพาะโปรตอนและนิวตรอน เลขมวลจึงเป็นผลรวมของโปรตอนและนิวตรอน

สัญลักษณ์ของธาตุช่วยบอกให้เราทราบว่า กำลังหมายถึงธาตุใด มีจำนวนโปรตอน นิวตรอน อิเล็กตรอนเป็นเท่าไร ซึ่งเราสามารถทราบได้จากการพิจารณาสัญลักษณ์นิวเคลียร์ โดย

      - หากต้องการทราบโปรตอน ให้ดูที่เลขอะตอมเท่านั้น ทุกกรณี

      - หากต้องการทราบอิเล็กตรอน เมื่อธาตุนั้นเป็นกลาง จะมีค่าเท่ากับเลขอะตอม แต่หากธาตุนั้นมีประจุลบ ให้นำจำนวนลบนั้นไปบวกเพิ่มกับเลขอะตอม หรือถ้าธาตุนั้นมีประจุบวก ให้นำจำนวนบวกนั้นไปลบออกจากเลขอะตอม ก็จะทราบจำนวนอิเล็กตรอน

      - หากต้องการทราบนิวตรอน ให้นำเลขมวลลบด้วยเลขอะตอม จะได้จำนวนนิวตรอนเสมอ

เรียบเรียงโดย : ปิตุพร พิมพาเพชร