สารอาหารที่เรารับประทานในแต่ละมื้อ ประกอบด้วยสารอาหารที่ให้พลังงาน ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมัน และสารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน ได้แก่ วิตามิน แร่ธาตุ และน้ำ สารอาหารแต่ละชนิดให้พลังงานแตกต่างกัน การรับประทานอาหารมากเกินไป หรือการรับไขมันมากเกินไป ทำให้เกิดโรคอ้วน เราสามารถตรวจสอบว่าเราเป็นโรคอ้วนหรือไม่ ได้จากการวัดค่าดัชนีมวลกาย

พลังงานในอาหารมักใช้หน่วยเป็น กิโลแคลอรี (kcal) โดยที่

1 กิโลแคลอรี = 1,000 แคลอรี

1 แคลอรี = 4.2 จูล

สารอาหารที่ให้พลังงานแก่ร่างกาย ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมัน โดยที่

คาร์โบไฮเดรต 1 กรัม ให้พลังงาน 4 กิโลแคลอรี

โปรตีน 1 กรัม ให้พลังงาน 4 กิโลแคลอรี

ไขมัน 1 กรัม ให้พลังงาน 9 กิโลแคลอรี

คนในแต่ละช่วงอายุต้องการพลังงานแตกต่างกัน เพราะมีสภาพร่างกายและกิจกรรมที่แตกต่างกัน เช่น วัยรุ่นอายุ 13-15 ปี ต้องการพลังงานมากกว่าในช่วงอายุ 9-12 ปี เพราะช่วง 13-15 ปีร่างกายมีอัตราการเจริญเติบโตมากกว่า รวมทั้งมีกิจกรรมต่างๆ ที่ต้องใช้พลังงานมากกว่า

เพศชายและเพศหญิงที่มีอายุเท่ากันระหว่างช่วงอายุ 9-71 ปีขึ้นไป ในแต่ละวันเพศชายต้องการพลังงานมากกว่าเพศหญิง เพราะเพศชายมีน้ำหนักตัวมากกว่าเพศหญิง และเพศชายมีกิจกรรมที่ต้องใช้พลังงานมากกว่าเพศหญิง

พลังงานที่ร่างกายต้องการแตกต่างกันไปตามปัจจัยดังต่อไปนี้

1. เพศ พบว่าเพศชายและเพศหญิงที่มีอายุเท่ากัน เพศชายต้องการพลังงานมากกว่าเพศหญิง
2. อายุ พบว่าตั้งแต่ 0-18 ปี เมื่ออายุมากขึ้นจะต้องการพลังงานมากขึ้น
3. สภาพร่างกาย สตรีที่กำลังตั้งครรภ์ และสตรีที่กำลังให้นมบุตร ต้องการพลังงานมากกว่าคนปกติ​
4. กิจกรรม คนที่ทำกิจกรรมมากกว่าจะต้องการพลังงานที่มากกว่าด้วย
5. ลักษณะงานหรืออาชีพ คนที่เป็นกรรมกรหรือใช้แรงงาน ต้องการพลังงานมากกว่าคนที่เป็นนักเขียน

การพิจารณาว่าตัวเรามีน้ำหนักเกินมาตรฐานหรือไม่ ต้องพิจารณาจากดัชนีมวลกาย (Body Mass Index) หรือ BMI ค่าดัชนีมวลกายหาได้จากสูตร

จากค่าดัชนีมวลกาย สามารถใช้ตัดสินได้ว่าร่างกายของเราปกติ หรือผอมไป หรือมีน้ำหนักเกิน (อ้วน) ตามเกณฑ์ต่อไปนี้

โรคอ้วน คือ การที่มีปริมาณไขมันในร่างกายมากกว่าปกติ หากเป็นแล้ว จะทำให้เกิดโรคอื่นๆ ตามมา เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจขาดเลือด โรคนิ่วในถุงน้ำดี โรคคอเลสเทอรอลในเลือดสูง โรคไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง กระดูกและข้อเสื่อมเร็วกว่าคนปกติ