เมื่อพูดถึงโลกร้อนทีไร เป็นต้องได้ยินเรื่องการรณรงค์ให้ใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก เมื่อหน่วยงานต่างๆ สนับสนุนในเรื่องนี้โดยพยายามแจกจ่ายถุงผ้าให้ประชาชน วันหนึ่งเราก็พบว่าในบ้านมีถุงผ้าที่ไม่ได้ใช้พอๆ กับถุงพลาสติกเลย ถุงผ้าจึงกลายเป็นของไร้ประโยชน์ไปเสียอีก บางคนถึงกับเกิดอาการ “เบื่อถุงผ้า”

อย่า...อย่าเพิ่งเบื่อ เพราะการ “ลด ละ เลิก” ใช้ถุงพลาสติกที่ดูเหมือนเล็กๆ นั้นสำคัญไม่ใช่เล่น ถุงพลาสติกสร้างปัญหาใหญ่ให้โลกตั้งแต่กระบวนการผลิตจนใช้เสร็จและถูกทิ้ง ในแผ่นพับเรื่อง “10 ปฏิบัติการช่วยกรุงเทพฯ ด้วยตัวคุณเอง” ที่กรุงเทพมหานครทำแจกให้กับประชาชน มีเรื่อง “ใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก” อยู่ด้วย โดยอธิบายไว้ว่าการผลิตถุงพลาสติกต้องใช้พลังงานและก่อให้เกิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ เมื่อถุงพลาสติกถูกทิ้งจะเป็นขยะกองใหญ่ที่ต้องใช้เวลาย่อยสลายนานถึง 500 ปี

ถุงพลาสติกผลิตจากเม็ดพลาสติกในอุตสาหกรรมปิโตรเคมี จึงผลิตได้อย่างรวดเร็วในปริมาณมาก แถมต้นทุนก็ต่ำ อายุใช้งานสั้น ใส่ของปั๊บ ถึงที่หมายก็ถูกทิ้งปุ๊บ ขยะถุงพลาสติกเก็บยาก จัดการลำบาก เพราะมันเป็นแผ่นบางๆ เลยมักปนไปกับขยะอื่นๆ หมักหมมอยู่ในสิ่งแวดล้อม ทำให้ดินเสื่อมโทรม น้ำเสีย จะเผาก็ไม่ได้เพราะทำให้เกิดสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่เป็นสารก่อมะเร็ง ขยะพลาสติกมากมายจึงอุดอยู่ในทางระบายน้ำ ทำให้เกิดน้ำท่วมน้ำขัง และเกิดการเพาะพันธุ์แพร่กระจายของพาหะนำโรค ต้นเหตุให้เกิดการแพร่กระจายของโรคติดต่อต่างๆ

“ประโยชน์เพียงเล็กน้อยในช่วงเวลาสั้นๆ ของถุงพลาสติกได้ทำให้เกิดโทษต่อระบบนิเวศและชีวิตทุกชีวิตอย่างต่อเนื่อง กว้างขวาง และยาวนาน การใช้ถุงพลาสติกใส่มูลฝอยจะทำให้เกิดการแปรสภาพมูลฝอยในภาวะที่ขาดอากาศ เป็นผลให้เกิดก๊าซชีวภาพที่เป็นต้นเหตุของการเกิดภาวะเรือนกระจกและทำให้โลกร้อน” แผ่นพับให้ข้อสรุปเอาไว้อย่างนี้

ส่วนเรื่องที่ว่าถุงพลาสติกย่อยสลายใน 500 ปี เอาเข้าจริงคงไม่มีใครรู้ว่าพลาสติกจะย่อยสลายได้จริงหรือเปล่า ผู้ประดิษฐ์คิดค้นถุงพลาสติก ตลอดจนเราทุกคนที่กำลังอ่านเรื่องนี้ คงไม่มีใครได้ทันอยู่เห็นแน่ๆ แต่ที่แน่ๆ กัปตันเรือชาวอเมริกันคนหนึ่งยืนยันว่า พลาสติกที่ผลิตขึ้นมาในโลกเมื่อ 50 ปีก่อนทุกชิ้นทุกอันยังอยู่ครบถ้วนดี

เขากล้าพูดเพราะบังเอิญพลัดหลงเดินเรือไปใน “แผ่นขยะพลาสติกยักษ์” ที่ลอยอยู่ในมหาสมุทรแปซิฟิกซึ่งถูกลมหมุนดูดให้มาอยู่รวมกัน มีความกว้างเท่ารัฐเท็กซัสของสหรัฐอเมริกาและลึกลงไปใต้ผิวน้ำอีก 100 เมตร! กัปตันคนนั้นต้องพบกับภาพน่าสะพรึงของถ้วยและฝาขวดพลาสติก เศษแห บรรจุภัณฑ์ที่ทำจากโพลีสไทรีน ลูกโป่งใช้แล้ว แผ่นฟิล์มใสห่ออาหาร เศษถุงพลาสติก และขยะอื่นๆ อีกเป็นล้านๆ ตัน

ถึงอย่างนี้แล้ว แต่ละสัปดาห์คนไทยก็ยังคงรับถุงพลาสติกกลับบ้านมากมายกว่า 100 ล้านถุง หรือเป็นตัวเลข มากกว่า 5,000 ล้านถุงในแต่ละปี นั่นเป็นสาเหตุว่าทำไมต้องพูดเรื่องนี้กันไม่จบไม่สิ้นจนหลายคนเกิดอาการเบื่อ

ถุงผ้าย่อยสลายได้ ทนทาน ใช้ซ้ำไปได้เรื่อยๆ เปื้อนก็ซักให้สะอาดได้ แต่เราจะใช้ถุงผ้าหรือพับถุงพลาสติกที่เคยรับมาแล้วใส่กระเป๋าไว้ใช้อีก ก็คงเป็นอำเภอใจของเรา จะเป็นถุงผ้าหรือไม่ถุงผ้า อาจไม่สำคัญเท่าการที่เราพกถุงที่พับไว้ในกระเป๋าเราออกมาใช้ และใช้เป็นประจำสม่ำเสมอ เพื่อจะได้ไม่ต้องรับถุงพลาสติกเพิ่มขึ้นอีกใบหนึ่ง

เพราะว่าการรับหรือไม่รับถุงพลาสติกสักใบหนึ่ง มันมีความหมายจริงๆ

ที่มา >> นิตยสาร plook