สารคดี  หมายถึง  งานเขียนเกี่ยวกับเรื่องจริงผ่านกลวิธีการเขียนของผู้เขียนเพื่อมุ่งให้สาระความรู้แก่ผู้อ่านเป็นประเด็นหลักและความเพลิดเพลินเป็นประเด็นรองโดยนำเสนออย่างมีศิลปะ

หลักการอ่านสารคดี  การอ่านสารคดีมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ได้สาระความรู้และความเพลิดเพลิน  ดังนั้นผู้อ่านควรอ่านอย่างมีวิจารณญาณ  ศึกษาความสัมพันธ์ของเนื้อหาสาระ  การใช้ภาษา  และเจตคติของผู้เขียน  การอ่านสารคดีมีหลักการดังนี้

1.จับใจความสำคัญของเรื่อง  วิเคราะห์ความหมายของถ้อยคำเพื่อหานัยสำคัญที่แฝงอยู่  และสรุปใจความสำคัญของเนื้อหานั้นโดยจัดลำดับประเด็นต่างๆให้เหมาะสม

2.วิเคราะห์ความเห็นของผู้เขียน  ผู้อ่านควรแยกข้อเท็จจริงและความคิดเห็นของผู้เขียนออกจากกันโดยใช้วิจารณญาณของตนเองว่าเห็นด้วยกับทรรศนะของผู้เขียนหรือไม่  และวิเคราะห์ตัวผู้เขียน โดยศึกษาจากลีลาการเขียน  การใช้ภาษา  วิธีการบรรยายข้อมูล  การเล่าเรื่อง  เล่าประสบการณ์  รวมทั้งอารมณ์ที่แสดงออกมาในเรื่อง

3.วิเคราะห์กลวิธีการเขียน ตั้งแต่การตั้งชื่อเรื่องว่าดึงดูดความสนใจของผู้อ่านหรือไม่  การวางโครงเรื่อง  วิธีการดำเนินเรื่อง  และผู้เขียนได้สรุปโดยเสนอแนวคิดอะไรแก่ผู้อ่านบ้าง

4.วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของเนื้อหาสาระกับการใช้ภาษา  ควรคิดว่าสารคดีเรื่องนั้นเสนอข้อมูลต่างๆ  ข้อเท็จจริงและความคิดเห็นกลมกลืนกันหรือไม่  มีการใช้ภาษาและโวหารเหมาะสมกับเนื้อเรื่องหรือไม่

การอ่านสารคดีโดยใช้วิจารณญาณดังกล่าว  จะทำให้ผู้อ่านเข้าใจสาระสำคัญของเรื่อง  ได้แนวคิดจากการอ่าน  สามารถนำความรู้  ความคิดเห็นไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในการดำเนินชีวิตและการประกอบอาชีพได้ทั้งทางตรงและทางอ้อม