สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) (สดร.) กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชวนชมฝนดาวตกเจมินิดส์ (Geminids) ส่งท้ายปี ในคืนวันที่ 14 ธ.ค. - รุ่งเช้าวันที่ 15 ธ.ค. 2560 ซึ่งคาดว่าจะมีอัตราการตกเฉลี่ยสูงสุดที่ 120 ดวงต่อชั่วโมง โดยเห็นได้ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือในบริเวณที่ฟ้ามืดสนิท

"ฝนดาวตกเจมินิดส์ (Geminids)" หรือ "ฝนดาวตกกลุ่มดาวคนคู่" เป็นปรากฏการณ์บนท้องฟ้าที่เกิดขึ้นในช่วง 4-17 ธันวาคมของทุกปี และในปีนี้สามารถเห็นได้ในคืนวันที่ 14 ธันวาคมจนถึงรุ่งเช้าของวันที่ 15 ธันวาคม โดยมีอัตราการตกเฉลี่ยสูงสุดอยู่ที่ 120 ดวงต่อชั่วโมง  ซึ่งมนุษย์เราสังเกตเห็นฝนดาวตกเจมินิดส์ครั้งแรกในปี 1833 จากเรือล่องแม่น้ำบนแม่น้ำมิสซิสซิปปี้ ประเทศสหรัฐอเมริกา แต่ในเวลานั้นเห็นได้เพียง 10-20 ดวงต่อชั่วโมงเท่านั้น

ฝนดาวตกเจมินิดส์ คืออะไร

ฝนดาวตกเจมินิดส์เกิดจากการที่โลกเคลื่อนที่เข้าตัดกับกระแสธารของเศษหินและเศษฝุ่นขนาดน้อยใหญ่ที่ดาวเคราะห์น้อย 3200 เฟธอน ทิ้งไว้ในขณะเคลื่อนผ่านเข้ามาในระบบสุริยะชั้นใน เมื่อโลกโคจรผ่านเส้นทางดังกล่าว สายธารของเศษหินและฝุ่นของดาวเคราะห์น้อยจะถูกแรงดึงดูดของโลกดึงเข้ามาเผาไหม้ในชั้นบรรยากาศโลกเกิดเป็นลำแสงวาบ หรือบางครั้งเกิดเป็นลูกไฟที่มีสีสวยงาม (fireball) ฝนดาวตกแตกต่างจากดาวตกทั่วไป คือ เป็นดาวตกที่มีทิศทางพุ่งมาจากจุดจุดหนึ่งบนท้องฟ้า เรียกว่า จุดศูนย์กลางการกระจาย (Radiant) เมื่อจุดศูนย์กลางการกระจายตรงหรือใกล้เคียงกับกลุ่มดาวอะไร ก็จะเรียกชื่อฝนดาวตกตามกลุ่มดาวนั้นๆ หรือ ดาวที่อยู่ใกล้กลุ่มดาวนั้น

สำหรับฝนดาวตกเจมินิดส์ เป็นฝนดาวตกที่มีศูนย์กลางการกระจายอยู่บริเวณกลุ่มดาวคนคู่ จึงเรียกว่า ฝนดาวตกเจมินิดส์ โดยสามารถเห็นลำแสงสว่างหรือลูกไฟได้ในบริเวณดังกล่าว ขณะที่อุกกาบาตหรือเศษหินที่ถูกเผาไหม้หลังจากผ่านชั้นบรรยากาศโลกที่อยู่ห่างออกไปจากกลุ่มดาวคนคู่ จะมีหางยาวขึ้นและสังเกตเห็นได้ง่ายขึ้น

สถานที่และเวลาที่เหมาะต่อการชมฝนดาวตก

เนื่องจากการเกิดฝนดาวตกเจมินิดส์ในปีนี้ตรงกับคืนเดือนมืดหรือข้างแรม ไม่มีแสงจันทร์รบกวน เราจึงมีโอกาสได้ชมฝนดาวตกที่ชัดเจนขึ้น ซึ่งสามารถสังเกตได้ตั้งแต่เวลา 20.30 น. ของคืนวันที่ 14 ธันวาคม ไปจนถึงรุ่งเช้าของวันที่ 15 ธันวาคม 2560 (ดวงจันทร์จะขึ้นจากขอบฟ้าเมื่อเช้ามืดวันที่ 15 ธันวาคม เวลาประมาณ 03:55 น.) แต่จะตกมากที่สุดเวลาประมาณ 01.00 น. ฝนดาวตกเจมินิดส์นี้สามารถดูได้ด้วยตาเปล่าจากทุกภูมิภาคของประเทศไทย โดยมีจุดศูนย์กลางการกระจายอยู่บริเวณกลุ่มดาวคนคู่ ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ

วิธีการชมฝนดาวตกให้สบายที่สุด

ฝนดาวตกเจมินิดส์สามารถดูได้ด้วยตาเปล่า โดยการหันหน้าไปทางจุดศูนย์กลางการกระจายที่บริเวณกลุ่มดาวคนคู่ ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ แต่หากต้องการชมฝนดาวตกเจมินิดส์แบบที่สว่าง สวยงาม และชัดเจน ควรเลี่ยงการอยู่ในเมืองที่มีแสงไฟรบกวน เลือกสถานที่ที่ท้องฟ้ามืดสนิท เตรียมผ้าคลุมและเก้าอี้ที่สามารถเอนได้สบายหรือผ้าสำหรับปูรองนอน เพื่อการรอและรับชมฝนดาวตกที่ยาวนาน

ภาพปก : Shutterstock

บทความที่เกี่ยวข้อง

- ฝนดาวตกมาจากไหน