12,302 Views
Favorite
กงเต็กหลวงมีขึ้นครั้งแรกเมื่อใดยังไม่มีหลักฐานแน่ชัด แต่ในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์รัชกาลที่ 4 ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์เรื่องงานพระบรมศพได้กล่าวไว้ว่า พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ทรงพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ขุนนางจีน จีนเจ้าภาษี จัดพิธีกงเต็กถวายเป็นพระราชกุศลแด่ดวงพระวิญญาณของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) โดยในครั้งนั้นโปรดให้จัดตามธรรมเนียมจีน มีหลวงญวนเป็นผู้ประกอบพิธี เป็นเวลา 7 วัน 7 คืน
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเล่าไว้ในสาส์นสมเด็จว่านับแต่รัชกาลที่ 4 เป็นต้นมา พิธีกงเต็กจึงได้เข้าอยู่ในระเบียบงานพระศพเป็นการใหญ่เพื่อถวายพระบรมวงศานุวงศ์สืบต่อมา อาทิ งานพิธีกงเต็กในงานพระศพของสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี พระมเหสีในรัชกาลที่ 4 และงานพระบรมศพของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อพ.ศ. 2408 ซึ่งจัดถวายโดยบรรดานายอากรชาวจีนที่เข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร
ส่วนประเพณีการจัดพิธีกงเต็กหลวงอย่างยิ่งใหญ่ทุก 7 วัน 50 วัน และ 100 วันนั้น เกิดขึ้นครั้งแรกในงานพระบรมศพ สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ และ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรรณาภรณ์เพ็ชรรัตน์เมื่อพ.ศ. 2423 ต่อมาประเพณีการทำบุญตามระยะเวลาดังกล่าวจึงส่งอิทธิพลไปสู่ประเพณีการทำบุญอุทิศให้ผู้ล่วงลับของคนไทยทั่วไปนั่นเอง กระทั่งพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6) ได้ทรงรับสั่งไว้ในพระราชพินัยกรรมก่อนสวรรคต โปรดให้จัดพิธีกงเต็กหลวงถวายในงานพระบรมศพของพระองค์ด้วย
ในยุคแรกการประกอบพิธี พระสงฆ์จีนนิกาย และ พระสงฆ์อนัมนิกายในประเทศไทย จะประกอบพิธีร่วมกัน โดยสลับกันเป็นผู้นำพิธี กระทั่งในปัจจุบันพระสงฆ์ทั้ง 2 คณะได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ประกอบพิธีกงเต็กน้อมเกล้า ฯ ถวายทีละคณะสงฆ์ นอกจากพิธีกงเต็กที่คณะสงฆ์จัดถวายเป็นพระราชกุศลแล้ว ยังมีภาคเอกชน องค์กร คหบดี ชาวไทยเชื้อสายจีน ได้ขอพระบรมราชานุญาตจัดพิธีกงเต็ก น้อมเกล้าฯ ถวายเป็นพระราชกุศล เช่นเดียวกับขุนนางจีนเจ้าภาษีในอดีตได้อีกด้วย
เครื่องกระดาษเพื่อใช้ในการประกอบพิธีบำเพ็ญพระราชกุศลกงเต็กถวายพระบรมศพ ที่คณะสงฆ์จีนนิกายทั่วประเทศร่วมกันจัดขึ้น ได้ถูกจัดเตรียมไว้อย่างเรียบร้อยจากร้านโต๋ว เจียบ เส็ง ซึ่งเป็นร้านรับทำเครื่องกระดาษและจัดไหว้เจ้า โดยร้านนี้ได้รับความไว้วางใจจากคณะสงฆ์จากวัดจีนให้จัดทำเครื่องกระดาษถวายในครั้งนี้
•สำหรับเครื่องกระดาษที่จะเผาอุทิศถวายในครั้งนี้ ประกอบไปด้วย พระตำหนักเปี่ยมสุข ซึ่งพระตำหนักได้จำลองเสมือนจริงมากที่สุดโดยอ้างอิงข้อมูลจากภาพถ่ายภายในพระตำหนักประกอบไปด้วยสวน ข้าราชบริพารประจำประตูต่างๆ สุนัขทรงเลี้ยง 6 ตัว รถยนต์โรลสรอยซ์พระที่นั่งสีครีม 1 คัน ทะเบียน ร.ย.ล.9 พร้อมสารถี
•มีการจัดทำข้าราชบริพาร จำนวน 25 ตน มีความสูงราว 80 เซนติเมตร ประกอบด้วยข้าราชองครักษ์ ทหารราชองครักษ์ คนรับใช้ชายหญิง ข้าราชการ จำลองจากชุดปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่จริง
•นอกจากนี้ยังมีภูเขาเงิน ภูเขาทอง 9 ลูก เพื่อเสริมพระบารมี มีลักษณะแบบจีน จะวางไว้ด้านข้างของพระตำหนัก และพระคลังเงิน พระคลังทองสำหรับเก็บพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เพื่อใช้ในการพระราชกุศลต่างๆ รวมถึงมีหีบเงิน หีบทอง หีบเครื่องราชูปโภคกว่า 10 หีบ โดยออกแบบเน้นสีทองอันเป็นสีทิพย์ และมีลวดลายมังกร 5 เล็บ อันหมายถึงพระเจ้าแผ่นดิน ฮ่องเต้ แต่ละชิ้นทำจากโครงไม้ไผ่เป็นหลัก ใช้กระดาษสา กระดาษผิวเรียบ กระดาษเงินกระดาษทอง ภายในหีบเครื่องราชูปโภคนั้น ประกอบไปด้วยฉลองพระองค์หลากหลายรูปแบบ เช่น ฉลองพระองค์เชิ้ต ฉลองพระองค์สูท ซึ่งเครื่องกระดาษทั้งหมดนั้นเน้นถูกต้องตามประเพณี ไม่หวือหวาตามสมัยนิยม
และมีเสื้อผ้าเด็ก ผู้ชาย ผู้หญิงอย่างละ 200 ชุด กระดาษเงินและกระดาษทองเผาอุทิศกุศลให้สัมภเวสีอีกด้วย 1 กระบะ
ในอดีตคณะสงฆ์ชุดนี้ได้ประกอบพิธีกงเต็กเป็นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2395 รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ในงานพระบรมศพของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) และได้ถือปฏิบัติสืบต่อกันมาเป็นโบราณราชประเพณี และครั้งสุดท้ายที่ได้ประกอบพิธีกงเต็กถวายเป็นพระราชกุศล คือ ครั้งที่ถวายแด่พระบรมศพ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี เมื่อวันศุกร์ที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2554
•ส่วนครั้งนี้ได้ทำพิธีบำเพ็ญกุศลกงเต็ก โดยจำลองเครื่องกระดาษจากฝีมือของร้านช่างเล็ก (วัดญวนสะพานขาว) ที่เคยถวายงานเครื่องกระดาษกงเต็กอุทิศถวายแด่ สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี, สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี, สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ และสมเด็จพระภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตน์ราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี
•สำหรับเครื่องกระดาษที่จะเผาอุทิศถวายในครั้งนี้ ประกอบไปด้วย พระตำหนักเปี่ยมสุขที่ใช้ไม้ระกำเป็นโครง ทั้งใส่องค์ประกอบที่สำคัญๆ เช่นการตกแต่งด้วยเปียโน มีโน้ตเพลงพระราชนิพนธ์ การประดับไฟ ห้องน้ำ สวนดอกไม้ ฯลฯ
•นอกจากนี้ยังจัดทำตุ๊กตาสุนัขทรงเลี้ยง อาทิ คุณทองแดง หลวงแจ่ม และแมว “ติโต” รวมไปถึงพระเศวต ที่มีการจำลองโรงช้างต้น คนเลี้ยงช้าง ข้าราชบริพารทั้งหญิงชาย ทหาร รวมไปถึงวงดนตรีแจ๊ส รถพระที่นั่ง ร.ย.ล. 9 เปิดประทุนและรถตู้โฟล์คสีครีม ที่ทรงใช้ประทับช่วงพระประชวร
