เรื่อง: วันวิสาข์ หนองภิวงค์  

โรงเรียนแนวพุทธให้ความสำคัญกับการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย เช่นเดียวกับ โรงเรียนสยามสามไตร ซึ่งออกแบบกิจกรรม “ค่ายสยามสามไตร” อันมีจุดประสงค์ในการเสริมสร้างพัฒนาการของเด็กในแต่ละระดับชั้น เพื่อพัฒนาเด็กให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ครูพลอย โปษะกฤษณะ ผู้บริหารรุ่นใหม่ อดีตศิษย์เก่ารุ่นที่สาม ให้เกียรติเล่าถึงแนวคิดและกิจกรรมที่สามารถสร้างความสุข ความดี และความเก่งให้เด็กโดยสมบูรณ์

สยามสามไตร
เดิมทีโรงเรียนสยามสามไตรเป็นโรงเรียนอนุบาล ก่อนจะมาริเริ่มระดับชั้นประถมศึกษาที่เป็นแนวพุทธ แนวการสอนของโรงเรียนผสมผสานด้วยการสอนแบบสาธิต นวัตกรรมอิสราเอล และการสอนตามแนววิถีพุทธ เด็กจะต้องรู้จักตนเอง เข้าใจความเป็นจริงของโลกว่ามีการเปลี่ยนแปลง การที่เราจะพัฒนาคนให้เก่งนั้นทำได้ แต่ถ้าเก่งและดีด้วยต้องทำอย่างไร ฉะนั้นแนวพุทธก็จะมาช่วยตรงจุดนี้

ภาพ: ภูวดล ชินจอหอ และ สิรยา นิธากรณ์  

กิจกรรมที่พัฒนาทั้งสติปัญญาและจิตใจ 

เนื่องจากโรงเรียนใช้นวัตกรรมการสอนจากอิสราเอลค่อนข้างมาก เราเชื่อว่าการที่เด็กนั่งเรียนเขียนอ่านจะให้ผลทางการเรียนน้อยกว่าการฝึกปฏิบัติเองหรือ Active Learning คือการใช้กิจกรรมนำไปสู่ความรู้ของเด็ก กิจกรรมที่ครูป้อนให้ก็จะมีจุดมุ่งหมายเสมอ เรามีค่ายตามศักยภาพในวัยนั้นๆ โดยออกแบบให้เหมาะสมกับพัฒนาการต่างๆ ของร่างกาย

ป.1 มีค่ายกีฬา เน้นพัฒนาด้านร่างกายให้แข็งแรง และยังฝึกฟังคำสั่ง เรื่องวินัย การปฏิบัติตาม การดูแลเพื่อน ป.2 ค่ายอดทน เป็นการพัฒนาจิตใจด้วยกิจกรรมเดินทางไกล ปิกนิก ฝึกทนต่อแดดร้อน ต้องแบกของ ให้เขาพร้อมรับสถานการณ์ที่ยากลำบากในอนาคต ป.3 มีค่ายดนตรีไทยเพราะดนตรีไทยช่วยฝึกสมองทั้งสองด้าน และยังมีค่ายธรรมชาติเจ็ดวัน มีการเดินป่าเขาใหญ่ รู้จักวิธีการอยู่ในป่า เขาสนุกมากเพราะเคยถูกฝึกให้อดทนมาแล้ว

ป.4 มีค่ายเรือใบที่สัตหีบ เพื่อเรียนรู้เรื่องระเบียบวินัยจากทหารเรือโดยตรง 14 วันโดยไม่มีพ่อแม่ดูแล เด็กจะมีความกล้ามากขึ้น กล้าที่จะเผชิญกับสิ่งยากรวมถึงการรู้แพ้รู้ชนะ ป.5 ค่ายปะขาว เป็นค่ายอยู่วัดเป็นเวลา 10 วัน ใส่ชุดขาวถือศีล 5 โดยได้รับการดูแลจากพระอาจารย์ เด็กผู้ชายจะดูแลพระ ไปบิณฑบาตกับพระ เด็กผู้หญิงช่วยทำครัว กวาดวัด ซักผ้า เมื่อผ่านความยากเหล่านี้มาแล้ว ต่อไปนี้อะไรที่ผ่านมาในชีวิตเขาก็จะง่ายมาก พอถึง ป.6 เขาพร้อมที่จะก้าวไกลออกไปอีก คือเป็นค่ายต่างประเทศ เด็กๆ จะได้ไปประเทศที่มีความสำคัญทางพระพุทธศาสนา เช่น อินเดีย ศรีลังกา เพื่อเรียนรู้ประวัติศาสตร์ของศาสนา แม้จะมีพ่อแม่ไปด้วยแต่ต้องอยู่แยกกันตลอด 10 วัน 

การเรียนรู้ที่ดี ต้องเริ่มจากข้างใน
ในการศึกษาทางเลือกนี้ผู้ปกครองมักเป็นห่วงเรื่องวิชาการ เพราะดูเหมือนไม่ได้เรียนคณิตศาสตร์หรือภาษาอังกฤษจริงจัง แต่เห็นผลชัดเจนว่าเด็กได้รับการพัฒนาอย่างมากในเรื่องสติปัญญา คุณธรรมจริยธรรม และวิชาการ เด็กบอกว่ามีความสุขมากกว่าการนั่งเรียนแยกๆ เป็นวิชา กิจกรรมทำให้เด็กรักการเรียน ไม่เบื่อกับการเรียน และที่สำคัญเขาสามารถบังคับตัวเองไม่ให้นอกลู่นอกทาง พอถึงเวลาสอบเขารู้จักรับผิดชอบเตรียมตัวสอบ อ่านหนังสือ ถ้าข้างในมีความสุขสิ่งที่เขาแสดงออกก็มักจะดีด้วย การเรียนแบบนี้ตอบโจทย์เด็กทุกแบบ

การปรับใช้การสอนแนวพุทธ
ก่อนอื่นต้องดูจุดประสงค์ เป้าหมายของตัวเองให้ชัดก่อน จากนั้นต้องศึกษาว่าวิธีไหนจะสัมฤทธิ์ผล และถ้าต้องการแบบโรงเรียนสยามสามไตร ต้องบอกว่าต้องใช้ความจริงจัง หลายโรงเรียนเอาไปปรับใช้แต่ไม่สำเร็จเพราะไม่จริงจัง ถ้าคุณครูที่จะนำแนวทางนี้ไปใช้ต้องเริ่มที่ตัวเองก่อน เหมือนกับเราฝึกกับเด็กก่อนเพื่อให้เด็กรู้จักตนเอง คุณครูต้องรู้จักฝึกตัวเองให้เป็นตัวอย่างที่ดีกับเด็กก่อน และทำความเข้าใจว่าระบบการศึกษาแนวพุทธคืออะไร ความเป็นพุทธคืออะไร ครูพลอยแนะนำว่าควรจะต้องปฏิบัติธรรม แล้วก็ค้นคว้าข้อมูลให้มาก ต้องมีวินัยมาก ถึงจะสามารถนำไปปรับใช้ได้สำเร็จ

“ถ้าข้างในมีความสุขสิ่งที่เขาแสดงออกก็มักจะดีด้วย การเรียนแบบนี้ตอบโจทย์เด็กทุกแบบ”

                                                                                                  ครูพลอย โปษะกฤษณะ