สารประกอบอินทรีย์ในชีวิตประจำวันและการใช้ประโยชน์
ทีมงานทรูปลูกปัญญา
|
15 ก.ย. 67
 | 32.6K views



สารประกอบอินทรีย์ เช่น คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน กรดนิวคลีอิก เป็นองค์ประกอบสำคัญในสิ่งมีชีวิต ผลิตภัณฑ์ธรรมชาติและสารประกอบอินทรีย์สังเคราะห์หลายชนิดใช้เป็นยารักษาโรค ตัวทำละลาย เชื้อเพลิง เช่น สเตอรอยด์ กรดซาลิซิลิก พาราควอต ไบโอดีเซล เป็นต้น

 

สเตอรอยด์ (steroid) เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีโครงสร้างพื้นฐานเป็นวงคาร์บอนหกเหลี่ยมและห้าเหลี่ยมเชื่อมต่อกัน เช่น เทสโทสเทอโรน อีสโทรเจน คอเลสเตอรอล วิตามิน D3

สารประเภทสเตอรอยด์บางชนิด นำไปใช้ประโยชน์ในด้านการรักษาโรคหรือบรรเทาอาการต่าง ๆ ได้ 

กรดซาลิซิลิก (salicylic acid) สามารถนำไปใช้เป็นสารตั้งต้นในการสังเคราะห์กรดแอซีทิลซาลิซิลิก (แอสไพริน) ซึ่งเป็นยาบรรเทาอาการปวด ลดไข้ และแก้อักเสบ

ถ้าให้กรดซาลิซิลิกทำปฏิกิริยาเอสเทอริฟิเคชันกับเมทานอลแทนกรดแอซิติก จะได้ผลิตภัณฑ์เป็ฯเมทิลซาลิกซิเลต ซึ่งใช้เป็นยาบรรเทาอาการกล้ามเนื้ออักเสบ

 

สตีวิโวไซด์ (stevioside) สกัดได้จากหญ้าหวาน เป็นสารที่มีรสหวานกว่าน้ำตาลทรายแต่ร่างกายไม่สามารถย่อยได้จึงให้พลังงานต่ำ สามารถใช้เป็นสารให้ความหวานแทนน้ำตาลในอุตสาหกรรมอาหารได้

พาราควอต (paraquat) เป็นสารกำจัดวัชพืช โดยนิยมใช้ในรูปของสารละลายที่มีน้ำเป็นตัวทำละลาย เนื่องจากมีโครงสร้างที่สามารถแตกตัวเป็นไอออนได้ในน้ำ แต่มีความเป็นพิษต่อมนุษย์สูง ในปัจจุบันจึงมีการพิจารณาให้เลิกการใช้สารดังกล่าวในประเทศไทย

ไบโอดีเซล (biodiesel) เป็นพลังงานทดแทนที่นิยมใช้ผสมกับน้ำมันดีเซลเพื่อลดการพึ่งพาพลังงานจากแหล่งปิโตรเลียม ไบโอดีเซลเป็นสารประกอบเอสเทอร์ที่ได้จาปฏิกิริยาทรานส์เอสเทอริฟิเคชันของไขมันกับแอลกอฮอล์ 

ไขมันที่นำมาใช้ในการผลิตไบโอดีเซลมีส่วนของกรดไขมันหลายชนิดเป็นองค์ประกอบ ดังนั้นไบโอดีเซลที่ได้จึงเป็นของผสมของเอสเทอร์หลายชนิด

 

สารประกอบอินทรีย์ที่เป็นของเหลวหลายชนิดใช้เป็นตัวทำละลายในอุตสาหกรรม เช่น

- เฮกเซน เป็นตัวทำละลายอินทรีย์ที่ไม่มีขั้ว จุดเดือดต่ำ ระเหยง่าย จึงใช้เป็นตัวทำละลายในการสกัดหรือล้างไขมัน สกัดสารออกฤทธิ์จากสมุนไพร

- แอซิโตน เป็นตัวทำละลายอินทรีย์ที่มีขั้วน้อย สามารถละลายสารประกอบอินทรีย์ได้หลายชนิด นิยมใช้เป็นตัวทำละลายและล้างในห้องปฏิบัติการทั่วไป

- เมทานอล เป็นตัวทำละลายอินทรีย์มีขั้ว ใช้เป็นตัวทำละลายสำหรับสารประกอบอินทรีย์ที่มีขั้ว เช่น กรดคาร์บอกซิลิก แอลกอฮอล์ เอมีน เอไมด์ 

 

สารประกอบอินทรีย์มีประโยชน์มากมายในชีวิตประจำวัน แต่หากนำไปใช้ไม่เหมาะสมอาจเกิดอันตรายได้ เช่น ใช้ยาฆ่าแมลงในปริมาณที่มาเกินไป เกิดสารตกค้างในผลผลิตทางการเกษตรและในสิ่งแวดล้อม และสารอินทรีย์หลายชนิดส่วนใหญ่เป็นสารที่ติดไฟและบางชนิดระเหยง่าย ซึ่งเป็นสารไวไฟ จึงต้องใช้ด้วยความระมัดระวัง