อีเทอร์
ทีมงานทรูปลูกปัญญา
|
20 พ.ย. 68
 | 1.2K views



อีเทอร์ (ether) เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีหมู่ฟังก์ชันเป็นหมู่แอลคอกซี (alcoxy group ; –O–) มีสูตรทั่วไป เป็น R–O–R’  มีสูตรโมเลกุลเหมือนแอลกอฮอล์และฟีนอล จึงเป็นไอโซเมอร์โครงสร้างกับแอลกอฮอล์และฟีนอล

 

สมบัติทางกายภาพของอีเทอร์

  • โมเลกุลของอีเทอร์จะมีขั้วเพียงเล็กน้อย จึงมีจุดเดือดใกล้เคียงกับแอลเคนที่มีขนาดโมเลกุลใกล้เคียงกัน แต่จะมีจุดเดือดต่ำกว่าแอลกอฮอล์ที่เป็นไอโซเมอร์มาก เนื่องจากโมเลกุลของอีเทอร์ไม่สามารถเกิดพันธะไฮโดรเจนได้เหมือนกับแอลกอฮอล์

  • อีเทอร์ที่มีมวลโมเลกุลน้อยจะละลายน้ำได้เล็กน้อย เพราะสามารถเกิดพันธะไฮโดรเจนระหว่างออกซิเจนของอีเทอร์กับไฮโดรเจนของน้ำได้

 

การเรียกชื่ออีเทอร์ตามระบบ IUPAC มีหลักการดังนี้

1. กำหนดให้ด้านที่มีจำนวนคาร์บอนมากกว่าเป็นโซ่หลัก ส่วนด้านที่มีจำนวนคาร์บอนน้อยกว่าให้รวมกับออกซิเจนเป็นหมู่แทนที่เรียกว่า alkoxy (-OR) ซึ่งเรียกชื่อตามจำนวนคาร์บอนแล้วลงท้ายด้วย -oxy เช่น methoxy ethoxy เป็นต้น 

2. กำหนดตัวเลขแสดงตำแหน่งของคาร์บอนในโซ่หลักที่ต่อกับหมู่ – OR เป็นตัวเลขน้อยที่สุด แล้วเรียกชื่ออีเทอร์โดยระบุตำแหน่งและชื่อของหมู่ – OR ตามด้วยชื่อแอลเคนของโซ่หลัก 

 

ในอดีตมีการทำเอทอกซีอีเทน ซึ่งนิยมเรียกว่า อีเทอร์ มาใช้เป็นยาสลบ และยังใช้อีเทอร์เป็นตัวทำละลายในห้องปฏิบัติการและในอุตสาหกรรม นอกจากนี้ ยังมีอีเทอร์ชนิดอื่น ๆ ที่นำมาใช้ประโยชน์ได้อีก เช่น

เมทิลเทอร์เชียรีบิวทิลอีเทอร์ (methyl tertiary butyl ether ; MTBE) เป็นสารประกอบอีเทอร์ที่นำมาเติมลงในน้ำมันเบนซิน เพื่อช่วยเพิ่มค่าออกเทนให้กับน้ำมันเบนซิน แต่น้ำมันเบนซินที่ผสมเมทิลเทอร์เชียรีบิวทิลอีเทอร์ เมื่อเกิดการรั่วไหลจะทำให้แหล่งน้ำใต้ดินเกิดการปนเปื้อนซึ่งเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิต ดังนั้นในประเทศไทยจึงจำกัดปริมาณการใช้สารดังกล่าวในน้ำมันเบนซิน โดยให้ใช้เอทิลเทอร์เชียรีบิวทิลอีเทอร์ (ethyl tertiary butyl ether ; ETBE) แทน ซึ่งเป็นสารที่เป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตน้อยกว่า