ในการเรียนเคมี จะมีปฏิบัติการเคมีมาเกี่ยวข้องค่อนข้างมาก ก่อนการทำการทดลองทุกครั้ง ผู้ทดลองต้องทราบถึงประเภทของสารเคมีที่ใช้ ข้อควรปฏิบัติในการทำการทดลอง และการกำจัดสารเคมีที่ใช้แล้วหลังเสร็จสิ้นการทำลอง เพื่อให้สามารถทำการทดลองได้อย่างปลอดภัย 

สิ่งแรกที่ต้องรู้ คือ สารเคมีมีหลายประเภท แต่ละประเภทมีสมบัติแตกต่างกัน จึงจะต้องมีการระบุข้อมูลเกี่ยวกับอันตรายของสารเคมีเพื่อความปลอดภัยในการจัดเก็บ การนำไปใช้ และการกำจัด อยู่ที่ฉลาก ดังนี้

1. ชื่อผลิตภัณฑ์

2. รูปสัญลักษณ์ แสดงความเป็นอันตรายของสารเคมี

3. คำเตือน ข้อมูลความเป็นอันตราย และข้อควรระวัง

4. ข้อมูลของบริษัทผู้ผลิตสารเคมี

สัญลักษณ์ที่แสดงถึงความเป็นอันตรายที่จะระบุบนฉลากบรรจุภัณฑ์ที่นิยมใช้ในปัจจุบัน มี 2 ประเภท ได้แก่

1. Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) เป็นระบบสากล จะเป็นสัญลักษณ์ในกรอบสี่เหลี่ยมสีแดง พื้นสีขาว

2. National Fire Protection Association Hazard Identification System (NFPA) เป็นระบบที่ใช้ในสหรัฐอเมริกา จะใช้สีแทนความเป็นอันตรายในด้านต่าง ๆ เช่น สีแดงแทนความไวไฟ สีน้ำเงินแทนความเป็นอันตรายต่อสุขภาพ สีเหลืองแทนความว่องไวในการเกิดปฏิกิริยาเคมี โดยใช้กรอบสีต่าง ๆ จะมีตัวเลข 0 – 4 ระบุถึงระดับความเป็นอันตรายจากน้อยไปมาก และจะมีช่องสีขาวใช้ใส่อักษรหรือสัญลักษณ์ที่แสดงสมบัติที่เป็นอันตรายด้านอื่น ๆ

เราสามารถพบสัญลักษณ์ทั้งสองแบบได้ทั่วไปบนบรรจุภัณฑ์สารเคมี และนอกจากสัญลักษณ์แสดงความเป็นอันตรายที่แสดงบนบรรจุภัณฑ์แล้ว สารเคมีทุกชนิดต้องมีเอกสารความปลอดภัย (safety data sheet, SDS) ซึ่งจะมีข้อมูลเกี่ยวกับความปลอดภัยในการใช้สารเคมีอย่างละเอียด เช่น สมบัติและองค์ประกอบของสารเคมี ความเป็นอันตราย การปฐมพยาบาลเบื้องต้น เพื่อให้ผู้ทำการทดลองใช้สารเคมีได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

ปิตุพร พิมพาเพชร