ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้

ผู้แต่งและประวัติผู้แต่ง
   พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ. ๒๓๙๖ มีพระนามเดิมว่า เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระนางเธอพระองค์เจ้ารำเพยภมราภิรมย์ เสวยราชสมบัติเมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๑ ด้วยพระชนมายุเพียง ๑๕ พรรษาจนกระทั่งเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ ๒๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๓

ลักษณะคำประพันธ์
   ความเรียงอธิบาย

เรื่องย่อ
   เนื้อเรื่องกล่าวถึงที่มาของการอยู่จำพรรษาของพระภิกษุ ข้อเปรียบเทียบระหว่างวัตรปฏิบัติของพระภิกษุในประเทศอินเดียกับพระภิกษุในประเทศไทย พระราชพิธีเดือนแปดในสมัยสุโขทัย การสวดมหาชาติคำหลวง ที่มาของคำว่า “โอ้เอ้พิหารราย” การเปลี่ยนเครื่องทรงพระมหามณีรัตนปฏิมากร และในตอนท้ายเป็นคำชี้แนะ ข้อควรปฏิบัติ แก่เจ้าพนักงานที่เกี่ยวข้องกับพระราชพิธี สำหรับนำไปปรับปรุงแก้ไขให้ถูกต้อง

สาระน่ารู้
พระราชกรณียกิจด้านการศึกษา
   พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้ง “โรงเรียนหลวง” ในพระบรมมหาราชวัง เมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๔ มีพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) สอนหนังสือไทยและขนบธรรมเนียมราชการแก่บุตรหลานพระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชการ และได้โปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งโรงเรียนสอนภาษาอังกฤษที่ตึกริมประตูพิมานชัยศรี
   เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๕ โปรดเกล้าฯ ให้ตั้งโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบต่อมาใน พ.ศ. ๒๔๒๗ โปรดเกล้าฯ ให้มีการจัดการศึกษาสำหรับประชาชนทั่วไป ได้แก่ โรงเรียนวัดมหรรณพาราม ตำบลเสาชิงช้า อำเภอพระนคร และทรงจัดตั้งกรมศึกษาธิการ เพื่อรับผิดชอบงานด้านการศึกษาทั้งปวง ในพ.ศ. ๒๔๓๐ และหลังจากนั้นพระองค์ก็ได้ทรงจัดตั้งโรงเรียนอีกมากมาย โดยทรงเน้นการศึกษาภาษาไทยเป็นหลัก 

ข้อคิด คติคำสอน และความจรรโลงใจ
   ๑. เราควรอนุรักษ์สืบสานขนบธรรมเนียม วัฒนธรรม ประเพณี รวมทั้งพระราชพิธีต่าง ๆ ให้สืบทอดสู่ชนรุ่นหลัง
   ๒. การปฏิบัติตนตามหลักคำสอนของศาสนา จะช่วยบำรุงพระศาสนา และนำมาซึ่งความสงบสุขร่มเย็นของตนเองและสังคม
   ๓. การจัดพระราชพิธีต่าง ๆ เป็นพระราชกุศโลบายในการบำเพ็ญพระราชกุศลและสร้างขวัญกำลังใจแก่ประชาชนอย่างหนึ่ง

คำสำคัญ พระราชพิธีสิบสองเดือน พระราชพิธีเดือนแปด พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) ความเรียงอธิบาย

แหล่งที่มา : สำนักพิมพ์ วัฒนาพานิช www.wpp.co.th