ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้

เรื่องย่อ
   ในโบราณกาลมีเมืองชื่อกรุงธรรมปุระ พระราชานามว่าท้าวมหาพลทรงมีพระมเหสีและพระราชธิดา ๑ พระองค์ ทั้งสองดูอ่อนเยาว์ไม่ต่างกัน ต่อมากรุงธรรมปุระเกิดศึก ท้าวมหาพลแพ้สงครามจึงพาพระมเหสีและพระราชธิดาหนีออกจากกรุงธรรมปุระ และหลงเข้าไปในหมู่บ้านโจร ท้าวมหาพลถูกโจรสังหารสิ้นพระชนม์ พระมเหสีและพระราชธิดาต้องหลบหนีรอนแรมในป่า ขณะนั้นท้าวจันทรเสนและพระราชบุตรเสด็จประพาสป่า ทอดพระเนตรเห็นรอยเท้าผู้หญิงขนาดไม่เท่ากันจึงตกลงกันว่า ท้าวจันทรเสนจะอภิเษกกับผู้มีรอยเท้าใหญ่ ส่วนพระโอรสจะอภิเษกกับผู้ที่มีรอยเท้าเล็ก เมื่อทั้งหมดได้พบกันจึงพบว่า ผู้หญิงที่มีรอยเท้าเล็กคือพระมเหสี ส่วนผู้ที่มีรอยเท้าใหญ่ คือ พระราชธิดา ดังนั้นการอภิเษกจึงสลับคู่กัน ส่งผลให้เกิดปัญหานับญาติในรุ่นหลานไม่ถูก เพราะความสัมพันธ์ทางเครือญาติที่สับสน

ประวัติผู้แต่ง
   พระราชวงวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ ผลงานด้านการเขียน มีทั้งร้อยแก้วและร้อยกรอง เช่น นิทานเวตาล จดหมายจางวางหร่ำ สามกรุง พระนลคำฉันท์ สืบราชสมบัติ กนกนคร พระนางฮองไทเฮา ประมวลนิทาน น.ม.ส. ตลาดเงินตรา เรื่องของนักเรียนเมืองอังกฤษ และสงครามรัสเซียกับญี่ปุ่นทรงใช้นามปากกาว่า น.ม.ส. ซึ่งเป็นคำย่อมาจากตัวท้ายของพระนาม คือ พระองค์เจ้ารัชนี แจ่มจรัส นับเป็นนามปากกาที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายในแวดวงวรรณกรรมไทย

สาระน่ารู้
   เวตาล ตามความหมายในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ หมายถึง ผีจำพวกหนึ่ง ชอบสิงอยู่ในป่าช้า นักปราชญ์ที่ไม่ได้ถ่ายทอดวิชาให้ใคร ตายไปแล้วจะเป็นผีชนิดนี้

ข้อคิด คติคำสอน และความจรรโลงใจ
   สอดแทรกข้อคิด คติธรรมในการดำเนินชีวิต มีข้อคิดสำคัญเกี่ยวกับคำพูดว่า ควรคิดก่อนพูด เพราะหากพูดโดยไม่ไตร่ตรอง จะทำให้เกิดความเข้าใจผิด และมีการจบเรื่องด้วยปริศนาเพื่อส่งเสริมปฏิภาณไหวพริบของผู้อ่าน

คำสำคัญ เวตาล ปริศนา คิดก่อนพูด ปฏิภาณไหว

แหล่งที่มา : สำนักพิมพ์ วัฒนาพานิช www.wpp.co.th