ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้





1. หลักการและเป้าหมายปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
          พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำรัสชี้แนะแนวทางการดำเนินชีวิตด้วยปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อให้ดำรงชีวิตได้อย่างยั่งยืน ซึ่งปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีหลักพิจารณา 5 ประการ คือ
                    – กรอบแนวคิด จะเน้นการรอดพ้นจากวิกฤตเพื่อความมั่นคงและยั่งยืน
                    – คุณลักษณะ จะเน้นการปฏิบัติทางสายกลางและพัฒนาเป็นขั้นตอน
                    – คำนิยาม มี 3 คุณลักษณะ ได้แก่ พอประมาณ มีเหตุผล และ ภูมิคุ้มกัน
                    – เงื่อนไข จะต้องมีความรู้และคุณธรรม เพื่อตัดสินใจหรือดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ
                    – แนวทางปฏิบัติ การปฏิบัติตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงทำให้การพัฒนาสมดุล ยั่งยืนและพร้อมรับการเปลี่ยนแปลง

2. การผลิตสินค้าและบริการในท้องถิ่น
          ในชุมชนจะมีการรวมกลุ่มกัน นำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาสร้างสรรค์คุณค่าสินค้าและบริการ ทำให้คนในชุมชนเกิดรายได้ ซึ่งถือเป็นการสร้างรากฐานที่มั่นคงในการพัฒนาประเทศ
          แนวทางการผลิตสินค้าและบริการในท้องถิ่น การรวมกลุ่มในท้องถิ่น เพื่อทำให้เกิดรายได้และสร้างโอกาสในการประกอบอาชีพให้สมาชิก ซึ่งมี 2 ลักษณะ ได้แก่ กลุ่มอาชีพที่ไม่เป็นนิติบุคคล และ เป็นนิติบุคคล โดยกลุ่มอาชีพมีกิจกรรมการผลิตสินค้าและบริการในท้องถิ่น 2 ด้าน ได้แก่
                    – ด้านการเกษตร เป็นการทำการเกษตรในรูปแบบต่างๆ และมีการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร
                    – ด้านอุตสาหกรรมในครัวเรือนและหัตถกรรมไทย มักเป็นงานประณีต และ สวยงาม
          ปัญหาการผลิตสินค้าและบริการในท้องถิ่น การเปลี่ยนการผลิตเพื่อยังชีพมาเป็นเพื่อการค้า ทำให้เกิดปัญหาในท้องถิ่น 2 ด้าน ดังนี้
                    ด้านการเกษตร ได้แก่
                              – ปัญหาความไม่แน่นอนของราคาและปริมาณผลผลิต
                              – ปัญหาความยากจนของเกษตรกร
                              – ปัญหาการขาดแคลนที่ดินทำกิน
                              – ปัญหาสิ่งแวดล้อม จากภาวะโลกร้อน
                              – ปัญหาความไม่รู้
                              – ปัญหาการขาดตลาดรับซื้อสินค้า


               

                    ด้านอุตสาหกรรมในครัวเรือนและหัตถกรรมไทย ได้แก่
                              – ปัญหาการขาดความรู้
                              – ปัญหาการขาดแคลนเงินทุน
                              – ปัญหาการขาดตลาดรับซื้อสินค้า
                              – ปัญหาการขาดการอนุรักษ์และสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น
                              – ปัญหาการขยายตัวในภาคอุตสาหกรรมที่เร็วไป




3. การประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการผลิตสินค้าและบริการ
          แนวทางการดำเนินงานของทฤษฎีใหม่ ดังนี้
                    เศรษฐกิจพอเพียงกับการผลิตด้านการเกษตร จะพัฒนาเป็นขั้นตอน และลดความเสี่ยงจากการเปลี่ยนแปลงของปัจจัยต่าง ๆ ดังนี้
                              – ขั้นที่ 1 การผลิต การขุดบ่อเพื่อกักเก็บน้ำจะแก้ปัญหาความเสี่ยงเรื่องน้ำ
                              – ขั้นที่ 2 การรวมพลังในรูปกลุ่มหรือสหกรณ์ ให้เกษตรกรช่วยเหลือกัน
                              – ขั้นที่ 3 การติดต่อประสานงานเพื่อจัดหาทุนหรือแหล่งเงิน ให้ชุมชนร่วมมือกับองค์กรอื่น เพื่อแลกเปลี่ยนความรู้ และร่วมกันพัฒนาตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง
                    พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงให้การผลิตต้องนึกถึงความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับระบบการผลิตโดยให้คุณค่ามากกว่ามูลค่า ซึ่งการผลิตที่ดีทำได้ดังนี้
                              – เกษตรพอเพียง เป็นการเกษตรเพื่อยังชีพ หากเหลือจึงจำหน่ายเป็นรายได้
                              – การเพิ่มรายได้ เป็นการใช้ทรัพยากรในครัวเรือนให้เกิดประโยชน์สูงสุด ทำให้มีรายได้เสริมนอกจากการทำเกษตร
                              – การขยายโอกาส เป็นการพัฒนาศักยภาพของครอบครัว และชุมชน
                    เศรษฐกิจพอเพียงกับการผลิตด้านวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม มีลักษณะสำคัญคือ
                              – ขั้นที่ 1 การผลิต เป็นแบบยังชีพ หากมีเหลือจึงขาย
                              – ขั้นที่ 2 การรวมพลังในรูปกลุ่มหรือสหกรณ์ ทำให้มีเศรษฐกิจชุมชน
                              – ขั้นที่ 3 การติดต่อประสานงานเพื่อจัดหาทุนหรือแหล่งเงิน จะเชื่อมโยงกับบริษัทและธุรกิจขนาดใหญ่ และ การส่งออก




          การนำแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้กับทรัพยากรการผลิต สรุปได้ดังนี้
                   – ด้านทุน ไม่มีการบริหารจัดการที่เป็นรูปแบบ ทำให้สถาบันการเงินไม่เชื่อถือ จึงต้องใช้เงินทุนของตนเองเป็นสำคัญ
                   – ด้านที่ดิน ประสบปัญหาที่ดินในทำเลที่เหมาะสมรัฐจึงต้องเข้ามาช่วยเหลือ ขณะเดียวกันวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมต้องหาทำเลที่เหมาะสมและไม่ลงทุนเกินกำลัง และร่วมมือกับธุรกิจที่มีช่องทางจำหน่ายในทำเลที่เหมาะสม
                   – ด้านวัตถุดิบ จะใช้วัตถุดิบในประเทศ เน้นการผลิตที่มีรูปแบบเป็นเอกลักษณ์ ซึ่งเป็นการลดต้นทุนการผลิตและการขาดดุลการค้า
                   – ด้านเครื่องจักร จะเน้นเครื่องมือที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น และแรงงานคนผลิตสินค้าเป็นหัตถกรรม
                   – ด้านบุคลากร ใช้ทักษะความรู้บุคลากรในท้องถิ่น ทำให้แรงงานไม่อพยพย้ายถิ่นเพื่อหางานทำ
 

แหล่งที่มาของเนื้อหา : สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช www.wpp.co.th