ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้

อาหารสำหรับครอบครัว
    การจัดอาหารสำหรับครอบครัว
        1. อาหารมื้อเช้า อาหารที่ทำได้ง่ายและใช้เวลาไม่นาน เช่น ข้าวต้มเครื่อง ไข่เจียว
        2. อาหารมื้อกลางวัน อาหารจานเดียว เช่น ข้าวผัด ก๋วยเตี๋ยว ข้าวคลุกกะปิ
       3. อาหารมื้อเย็น มักทำเป็นชุด ประกอบด้วยข้าวสวยหรือข้าวเหนียวรับประทานพร้อมกับกับข้าว
    การจัดอาหารสำหรับครอบครัว ควรพิจารณาถึงสิ่งต่าง ๆ ต่อไปนี้
        1. จำนวนสมาชิกในครอบครัว
        2. คุณค่าทางโภชนาการ
        3. จัดอาหารโดยคำนึงถึงนิสัยการบริโภค
        4. จัดอาหารให้มีความอิ่มทนหรืออยู่ท้อง
        5. งบประมาณหรือค่าใช้จ่าย
        6. ความสะดวกรวดเร็ว
        7. กำหนดรายการอาหารล่วงหน้า

อาหารท้องถิ่น
    นิยมรับประทานกันเฉพาะในท้องถิ่นหรือในแต่ละภาคของประเทศไทย ได้แก่
        1. อาหารภาคเหนือ เช่น น้ำพริกหนุ่ม แกงฮังเล แกงโฮะ

        2. อาหารภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น แกงอ่อม ส้มตำ แจ่วบอง ผักติ้ว

        3. อาหารภาคใต้ เช่น แกงไตปลา แกงเหลือง ผัดสะตอ

        4. อาหารภาคกลาง เช่น แกงเขียวหวาน ต้มกะทิสายบัว แกงส้ม แกงเลียง แกงป่า แกงมัสมั่น

การวางแผนจ่ายอาหาร ทำได้โดย
การกำหนดรายการอาหาร
        1. กำหนดรายการอาหารในแต่ละวัน ให้แตกต่างกัน และควรเลือกชนิดที่ไม่ซ้ำกัน
        2. กำหนดรายการอาหารในแต่ละช่วงเวลา ให้มีอาหารต่างชนิดกัน
        3. กำหนดรายการอาหารให้มีความแตกต่างกันในเรื่องรสชาติ สี และผิวสัมผัส
        4. คำนึงถึงระยะเวลาในการประกอบอาหารและควรรับประทานอาหารเมื่อใดจึงจะเหมาะสม
การวางแผนซื้ออาหาร
        1. ทำรายการจัดซื้ออาหาร อาจแบ่งเป็นหมวดหมู่ และเตรียมรายการอาหารที่อาจต้องซื้อทดแทน
        2. สำรวจอาหารในครัวก่อนว่าสิ่งใดมีอยู่แล้ว สิ่งใดต้องซื้อเพิ่มหรือซื้อใหม่
        3. คำนวณน้ำหนักและปริมาณของอาหารที่จะซื้อ
        4. สำรวจราคาอาหารที่จะซื้อจากสถานที่ต่าง ๆ เพื่อเปรียบเทียบราคาและคุณภาพ
การเลือกซื้ออาหาร
        1. เลือกซื้ออาหารตามฤดูกาล
        2. เลือกซื้ออาหารที่มีในท้องถิ่น
        3. เลือกซื้ออาหารที่มีราคาถูก
        4. เลือกซื้ออาหารโดยคำนึงถึงความปลอดภัย
การเตรียมวัตถุดิบก่อนประกอบอาหาร
    การเตรียมวัตถุดิบ เพื่อให้วัตถุดิบและเครื่องปรุงมีความสะอาดและปลอดภัยต่อผู้บริโภค

    การประกอบอาหาร
    การประกอบอาหารเป็นการทำอาหารให้สุกด้วยวิธีการต่าง ๆ เช่น ต้ม ผัด ทอด นึ่ง รวมถึงการปรุงรสอาหารใช้มีรสชาติ กลิ่น สี เพื่อนำมารับประทาน
         วิธีการประกอบอาหาร
        1. การปิ้ง ย่าง เผา หรืออบ เป็นการประกอบอาหารให้สุกโดยใช้ความร้อนจากเตาไฟโดยตรง
        2. การต้ม เป็นการประกอบอาหารให้สุกด้วยน้ำเดือด โดยต้มน้ำให้เดือดแล้วใส่อาหารลงในภาชนะ
        3. การนึ่ง เป็นการประกอบอาหารให้สุกด้วยการใช้ไอน้ำจากน้ำเดือด
        4. การลวก เป็นการประกอบอาหารแบบกึ่งสุกกึ่งดิบ
        5. การตุ๋น เป็นการประกอบอาหารให้สุกคล้ายการนึ่ง แต่ใช้หม้อ 2 ชั้น ซ้อนกัน
        6. การผัด เป็นการประกอบอาหารให้สุกโดยใช้น้ำมันเพียงเล็กน้อย แต่ใช้ความร้อนมาก
        7. การทอด เป็นการทำอาหารให้กรอบและสุกด้วยน้ำมันในปริมาณมากและร้อน

การจัดตกแต่งอาหาร
    วิธีการจัดตกแต่งอาหาร
        1. ควรมีสีสันสดใสเพื่อให้ดูน่ารับประทาน
        2. ควรประกอบอาหารให้มีกลิ่นหอมชวนรับประทาน

        3. ควรจัดอาหารให้มีรูปร่างและขนาดต่าง ๆ กัน              

        4. เนื้อของอาหารควรมีความกรอบ เหนียวนุ่ม ร่วน คละกันไปในแต่ละมื้อ
        5. ควรเลือกใช้ภาชนะที่เหมาะสมใส่อาหารแต่ละชนิด

การบริการอาหาร

    หมายถึงการให้ความสะดวกต่าง ๆ แก่ผู้รับประทานอาหารเพื่อให้เกิดความพึงพอใจและมีความสุขในการรับประทานอาหาร
    วิธีการบริการอาหาร ผู้บริการควรพิจารณาแนวปฏิบัติดังนี้
        1. ขณะบริการควรมองไปข้างหน้า ค่อย ๆ เดิน ไม่เดินถอยหลัง และระวังหากเดินสวนทางกับผู้อื่น
        2. บริการบุคคลตามลำดับอาวุโส
        3. การวางอาหารบนโต๊ะให้ยกด้วยมือขวาและเข้าทางด้านขวาของผู้บริการ
        4. หากถาดอาหารมีน้ำหนักมาก ให้ย่อเข่าลงเล็กน้อย เพื่อแบ่งน้ำหนักไปที่หลัง
        5. หากจานมีฝาครอบ ไม่ควรวางอาหารจานร้อนและอาหารจานเย็นซ้อนกัน
        6. ขณะบริการไม่ควรหยอกล้อเล่นกับเพื่อนเพราะอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุได้
        7. ควรประมาณน้ำหนักของอาหารในถาด อย่าให้มากเกินไปเพราะอาจหมดแรงยกได้
        8. ควรระวังอย่าให้เส้นผม แมลง เศษอาหารหรือเศษใบไม้ปลิวลงในจานอาหารที่ยกไปบริการ
    วิธีการบริการอาหารแบบบริการตนเอง มีวิธีการปฏิบัติดังนี้

        1. แขกผู้ร่วมงานเดินไปยังโต๊ะอาหาร หยิบภาชนะสำหรับใส่อาหาร
        2. เดินเข้าแถวเพื่อไปตักอาหารที่ตั้งไว้ตามความต้องการ
        3. ตักอาหารให้เพียงพอสำหรับรับประทาน ไม่ควรตักมากเกินไป หากไม่อิ่มสามารถตักเพิ่มได้
        4. เดินเข้าแถวเพื่อไปโต๊ะตั้งเครื่องดื่มโดยเลือกเครื่องดื่มได้ตามความต้องการ
        5. นำอาหารและเครื่องดื่มมารับประทานที่โต๊ะของตนเอง
        6. เมื่อรับประทานเสร็จแล้ว จะมีบริกรมาเก็บภาชนะสำหรับใส่อาหารและเครื่องดื่ม
คุณลักษณะของผู้บริการอาหาร
        1. หน้าตายิ้มแย้มแจ่มใสและพูดทักทายด้วยถ้อยคำสุภาพ
        2. มีสุขภาพดี ไม่เจ็บป่วย รักษาอนามัยดี มือและเล็บสะอาด
        3. แต่งการสุภาพเรียบร้อยและสะอาด
        4. มีความสุภาพอ่อนน้อม อ่อนโยน มีอัธยาศัยดี และเก็บอารมณ์ได้ดี
        5. มีความตั้งใจและบริการด้วยความเต็มใจ
        6. มีความรับผิดชอบต่อการบริการ และทำหน้าที่ได้สำเร็จเรียบร้อย รวมทั้งตรวจตราภาชนะเครื่องใช้และบำรุงรักษาไม่ให้เกิดความเสียหาย

คำสำคัญ
    อาหารสำหรับครอบครัว
    อาหารท้องถิ่น
    การเลือกซื้ออาหาร
    การเตรียมวัตถุดิบ
    การประกอบอาหาร
    การจัดตกแต่ง
    การบริการอาหาร

แหล่งที่มาของเนื้อหา : สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช www.wpp.co.th