การเขียนแผนภาพโครงเรื่อง เป็นการเขียนเพื่อแสดงให้เห็นโครงเรื่องโดยรวมทั้งเรื่อง ทำให้จับใจความสำคัญของเรื่องที่อ่านได้ดียิ่งขึ้น

การเขียนแผนภาพโครงเรื่อง ต้องอาสัยการตั้งคำถาม และตอบคำถามจากเรื่องที่อ่านว่า ตัวละครใรเรื่องมีใครบ้าง สถานที่เกิดเหตุการณ์อยู่ที่ไหน มีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้น และผลของเหตุการณ์นั้นคืออะไร และจึงเขียนเป็นแผนภาพโครงเรื่อง

เรื่องประเพณีปล่อยปลา
      ครั้งหนึ่ง ยังมีพระอาจารย์ที่บวชมานานมีวิชาแก่กล้า โดยเฉพาะด้านการทำนายโชคชะตา สามารถผูกดวงชะตาและทำนายได้เเม่นยำเหมือนตาเห็น ที่วัดพระอาจารย์มีกุลบตรมาบวชเป็นพระภิกษุสามเณรเป็นจำนวนมาก ครั้งหนึ่งมีสามเณรรูปหนึ่งขอลากลับบ้าน เพราะถึงฤดูสารท ฤดูสงกรานต์ จึงอยากจะไปเยี่ยมเยียนโยมบิดามารดา แต่ระยะทางไปบ้านไกลมาก ต้องผ่านถิ่นทุรกันดารและภยันตรายต่างๆ พระอาจารย์จึงตรวจดวงชะตา พบว่าดวงชะตาของเณรถึงที่สิ้นสุดแล้ว เดินทางครั้งนี้เณรคงสิ้นบุญเเน่ๆ พระอาจารย์ไม่กล้าบอกเณรเพียงสั่งว่าให้ทำบุญทำทานแล้วรีบเดินทางให้ถึงบ้านโยมบิดามารดาโดยเร็ว
      ระหว่างทางนั้นเณรเดินผ่านาทงหนองน้ำ ได้พบปลาในหนองน้ำกำลังจะตายเพราะน้ำแห้งด้วยเป็นฤดูแล้ง เณรรู้สึกสงสารและจำคำพูดของอาจารย์ได้ที่เร่งให้ทำบุญทำกุศล จึงจับปลาเหล่านั้นมาปล่อยในแม่น้ำ เณรทำเช่นนี้จนปลาทุกหนองที่เณรเดินทางผ่านรอดชีวิตหมด ฌณรเดินทางไปถึงบ้านโยมบิดามารดาได้พักอยู่ระยะหนึ่งก็กลับมาวัด และเข้ามาหาอาจารย์ตามธรรมเนียมไปลามาไหว้อาจารย์เห็นเณรยังมีชีวิตอยู่ก็สงสัยมาก จึงถามว่าได้ทำสิ่งใดระหว่างทาง เณรจึงเล่าเรื่องที่ตนจับปลาในหนองน้ำแห้งมาปล่อยที่เเม่น้ำให้อาจารย์ฟัง อาจารย์จึงเล่าความจริงให้ฟังว่า ชะตาชีวิตของเณรสิ้นอายุขัยเเล้ว แต่ด้วยบุญกุศลที่ปล่อยปลาช่วยทำให้สะเดาะเคราะห์กรรมต่างๆ และต่อชีวิตเณรมาได้ ชาวบ้านที่ได้รู้เรื่องการปล่อยปลาของเณร จึงจัดพิธีปล่อยปลาในวันสงกรานต์สืบต่อกันมาจนทุกวันนี้
                                                            นายยอด กฤชเพชร ผู้เล่า \"จากหนังสือวรรณกรรมไทยรามัญ\" ของจันทร์ศรี สุปัญญากร

แผนภาพโครงเรื่องของนิทานเรื่อง ประเพณีปล่อยปลา
ตัวละครในเรื่อง พระอาจารย์เเละเณร
สถานที่ ถิ่นทุรกันดารแห่งหนึ่ง
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เณรขอลาพระอาจารย์กลับบ้านเพื่อไปเยี่ยมโยมบิดามารดาในช่วงฤดูสารท ฤดูสงกรานต์ ซึ่งพระอาจารย์ตรวจดูดวงชะตาของเณรพบว่าดวงชะตาขาดแต่ไม่ได้บอกเณร บอกเพียงว่าให้ทำบุญมากๆ ระหว่างทางที่กลับบ้านเณรจึงช่วยนำปลาที่อยู่ในหนองนำที่แห้งมาปล่อยในเเม่น้ำ