หลักสูตรท้องถิ่นลายสือไทย (A Local Curriculum Laiser Thai of Watthai Chumpol School)


ปรากฏการณ์ ณ โรงเรียนเทศบาลวัดไทยชุมพล (ดำรงประชาสรรค์)

โรงเรียนเทศบาลวัดไทยชุมพล (ดำรงประชาสรรค์) ตั้งอยู่เลขที่ ๔๐๐ ถนนจรดวิถีถ่อง ตำบลธานี อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย สังกัดกองการศึกษาเทศบาลเมืองสุโขทัย มีนายปรีชา  แก้วกอ เป็นผู้อำนวยการโรงเรียนจัดการศึกษาในระดับช่วงชั้นที่ ๑-๓ จัดทำหลักสูตรท้องถิ่นลายสือไทย จนประสบความสำเร็จเป็นแบบอย่างของการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นบนพื้นฐานของการอนุรักษ์ สืบสาน มรดกภูมิปัญญาของบรรพบุรุษไทยไว้อย่างน่าชื่นชม


ข้อค้นพบ  :  ต้นคิดของแนวทางการพัฒนา

จังหวัดสุโขทัยเป็นเมืองมรดกโลกซึ่งเป็นเมืองหลวงในอดีตของไทยที่มีความเจริญรุ่งเรืองในทุก ๆ ด้าน ด้านศาสนา การเมือง เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม ประเพณีฯ โดยเฉพาะเป็นเมืองต้นกำเนิดของลายสือไทยที่สืบสานและพัฒนามาเป็นอักษรไทยที่บ่งบอกถึงความเป็นอารยประเทศสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน

ลายสือไทยที่พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทางประดิษฐ์คิดค้นขึ้นนั้น ได้มีการสืบสานพัฒนาและปรับประยุกต์รูปแบบไปเป็นอย่างมากจนในปัจจุบันน้อยคนนักที่จะอ่านศิลาจารึกหรืออ่านลายสือไทยดั้งเดิมของชาติได้ ทำให้ขาดการเรียนรู้ในรากเหง้าภูมิปัญญาดั้งเดิมของไทย โดยเฉพาะในเรื่องของการเขียนลายสือไทยด้วยแล้ว ปัจจุบันเยาวชนไทยรุ่นใหม่ขาดการเรียนรู้ฝึกฝนที่จะสืบสานลายสือไทยจนเกือบจะสิ้นเชิง


การพัฒนานวัตกรรม

การเรียนรู้ในเรื่องทฤษฎีเป็นการเรียนรู้ในระดับของการรับรู้กว้าง ๆ ถึงหลักการ วิธีการ การฝึกปฏิบัติเป็นการเรียนรู้ในระดับลึกที่จะทำให้เกิดทักษะการเรียนรู้ในระดับชำนาญการ เชี่ยวชาญ เชียวชาญพิเศษได้
     การที่จะให้ผู้เรียนเกิดทักษะการอ่านเขียนลายสือไทยได้อย่างคล่องแคล่วจะต้องมีหลักสูตรการเรียนรู้ที่มีคุณภาพมีมาตรฐาน และจัดทำอย่างเป็นระบบ ด้วยเหตุนี้เองคณะผู้บริหารและคณะครูจึงได้ร่วมกันจัดทำหลักสูตรท้องถิ่นลายสือไทยเพื่อให้เด็ก ๆ ได้เรียนรู้อย่างเป็นระบบ ด้วยการจัดทำเป็นหน่วยการเรียนรู้ตั้งแต่ช่วงชั้นที่ ๑ ถึงช่วงชั้นที่ ๓ เรียกว่า เริ่มจัดการเรียนรู้ตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ ถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ เลยทีเดียว
     ในการจัดทำหลักสูตรท้องถิ่นลายสือไทยดังกล่าวฟังแล้วดูเหมือนกำลังจะย้อนกลับไปเรียนรู้เรื่องที่พ้นยุค พ้นสมัยไปแล้ว แต่ในความเป็นจริงในการจัดทำหลักสูตรดังกล่าวได้มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงให้เหมาะสมกับสภาพสังคมไทยในปัจจุบันอยู่ตลอดเวลา ได้สอดแทรกกระบวนการเรียนรู้ในด้านคุณธรรม จริยธรรม เพื่อวางรากฐานการกระทำความดีจนเป็นลักษณะนิสัย ได้แบ่งการเรียนเป็น ๓ หน่วยการเรียนรู้ ดังนี้
    

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ เอกลักษณ์ลายสือไทย
เป็นการเรียนรู้ถึงกำเนิดอักษรลายสือไทย พระราชประวัติพ่อขุนรามคำแหงมหาราช, ศิลาจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช, ผู้ค้นพบศิลาจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช, พยัญชนะ สระ วรรณยุกต์ลายสือไทย จากศิลาจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช, ตัวเลขลายสือไทยจากการประสมกับศิลาจารึกหลักอื่น, การอ่าน เขียนพยัญชนะ สระ วรรณยุกต์ ตัวเลขลายสือไทย, การเขียนประสมคำลายสือไทย, การเขียนลายสือไทยจากจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช, การเขียนคำและประโยคลายสือไทย, การแยกคำลายสือไทย ใส่ในช่องพยัญชนะ สระ วรรณยุกต์ลายสือไทยเพื่อเปรียบเทียบความแตกต่าง

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒ การใช้ภาษางดงาม
เรียนรู้ถึงเพลงในน้ำมีปลาในนามีข้าว, ความอุดมสมบูรณ์ของสุโขทัย, สุโขทัยในอดีต, ความสำคัญของศิลาจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช, การจารึกตัวอักษรลายสือไทย, หลักการประสมคำลายสือไทยระหว่างพยัญชนะ สระ วรรณยุกต์ลายสือไทย จากศิลาจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช, การประสมคำอักษรควบของลายสือไทย, ความสำคัญของการใช้ภาษา, คำพื้นฐานที่ควรอ่านและเขียนได้, การเขียนชื่อ ชื่อสกุลตนเองและผู้อื่น, เขียนคำจากรูปภาพเป็นลายสือไทย, ลักษณะของศิลาจารึกกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราชและวิธีเขียน, คุณวิเศษของอักษรลายสือไทย, เขียนข้อมูลของตนเองเป็นลายสือไทย, เขียนนิทานเกี่ยวกับคุณธรรมและจริยธรรม เรื่องที่ชอบมากที่สุดเป็นลายสือไทย พร้อมทั้งวาดภาพระบายสี, เขียนโครงงานเรื่อง "โรงเรียนในจินตนาการของฉัน", เขียนชื่อถนนชื่อซอยในเขตเทศบาลเมืองสุโขทัยเป็นลายสือไทย, จัดทำโครงงานรายงานเรื่องเกี่ยวกับคุณธรรมจริยธรรม, เขียนนิทานสมัยโบราณจากคำบอกเล่าของผู้อื่นในเนื้อเรื่องเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับการกำระทำความดีเป็นภาษาไทยปัจจุบันและลายสือไทย, บรรยายแสดงความคิดเห็นเรื่อง"คุณครูที่หนูไม่อยากได้", เรื่อง "คุณครูที่หนูอยากได้" เป็นภาษาไทยปัจจุบันและลายสือไทย, ชื่ออำเภอของจังหวัดสุโขทัยมี ๙ อำเภอ, ชื่อจังหวัดในประเทศไทย ๗๖ จังหวัด, จัดทำโครงงานเรื่อง "จังหวัดที่น่าสนใจมากที่สุด", ค้นคว้า เขียน ของดีของอำเภอต่าง ๆ ของจังหวัดสุโขทัย, เขียนบทกลอนเป็นลายสือไทย, เขียนสำนวนคล้องจง จากจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราชเป็นภาษาไทยปัจจุบันและลายสือไทย, เขียนลายสือไทยใส่ในกลุ่มคำที่มีตัวสะกดเหมือนกัน, เขียนบอกลักษณะท่าทางจากรูปภาพที่กำหนดให้เป็นลายสือไทย, ข้อมูลทั่วไป, แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับลายสือไทย

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ เปรียบเทียบตามหลักฐาน
ฝึกลีลามือเส้นตรง เส้นโค้ง เส้นคด, เขียนพยัญชนะภาษาไทยปัจจุบัน ๔๔ ตัว เปรียบเทียบกับพยัญชนะลายสือไทยจากศิลาจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช ๓๙ ตัว, อ่านเขียนเปรียบเทียบพยัญชนะ สระ วรรณยุกต์ ภาษาไทยปัจจุบันกับลายสือไทยจากศิลาจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช, อ่านเขียนเปรียบเทียบตัวเลขไทยในปัจจุบันกับตัวเลขลายสือไทยจากการประสมของจารึกหลักอื่น ๆ อ่าน เขียน เปรียบเทียบชื่อผู้อื่นเป็นภาษาไทยปัจจุบันและลายสือไทย, เขียนประวัติตนเอง, เขียนคำจากรูปภาพเป็นภาษาไทยปัจจุบันและลายสือไทย, การอ่านเขียนคำและข้อความจากศิลาจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราชเป็นภาษาไทยปัจจุบัน ทั้ง ๔ ด้าน, เขียนกิจกรรมที่นักเรียนกระทำเป็นประจำจนเป็นลักษณะนิสัยในหัวข้อเรื่อง "ความดีที่หนูทำได้" เป็นภาษาไทยปัจจุบันและลายสือไทย, เขียนบรรยายหัวข้อเรื่อง "ถ้าไปตลาดจะไปซื้อ..." สิ่งที่เป็นประโยชน์, คำขวัญจังหวัดสุโขทัย, เพลงสุโขทัยราชธานีและเพลงประจำจังหวัดสุโขทัย, เพลงในน้ำมีปลาในนามีข้าว, อ่านเขียนชื่อตนเอง ชื่อผู้อื่น ชื่อครูในโรงเรียนเป็นภาษาไทยปัจจุบันเปรียบเทียบกับลายสือไทย, การอ่านเขียนเปรียบเทียบคำภาษาไทยในปัจจุบันกับลายสือไทย, การแปลคำศัพท์และความหมายจากคำจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช, เขียนคำกลอนเป็นลายสือไทย, เขียนภาษาไทยปัจจุบันเป็นลายสือไทยและเขียนลายสือไทยเป็นภาษาไทยปัจจุบัน, อ่าน เขียนหน้าที่ของเด็กไทยเป็นลายสือไทย, เขียนสำนวนคำคล้องจองจากจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราชเป็นภาษาไทยปัจจุบันและลายสือไทย, เขียนบรรยายการดำเนินชีวิตประจำวันเป็นภาษาไทยปัจจุบันเปรียบเทียบกับลายสือไทย, เขียนแสดงความคิดเห็นเรื่อง "เพื่อนที่ดีที่ฉันอยากเป็นเพื่อนสนิท" เป็นภาษาไทปัจจุบันและลายสือไทย, เขียนหัวข้อเรื่อง "เพื่อนที่ฉันอยากพูดคุยด้วย", จัดทำโครงงานเรื่องที่นักเรียนสนใจในจารึกหลักที่ ๑ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช, เขียนเพลงชาติ เพลงสดุดีมหาราชา เพลงสรรเสริญพระบารมีเป็นภาษาไทยปัจจุบันและลายสือไทย, การศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมจากศิลาจารึกหลักอื่น ๆ


บทสรุปของความสำเร็จ

ความสำเร็จจากการนำหลักสูตรท้องถิ่นลายสือไทยไปสู่การปฏิบัติทำให้เกิดการจัดทำแบบฝึกเขียนลายสือไทย แบบฝึกทักษะหลักสูตรท้องถิ่นลายสือไทย สาระการเรียนรู้กิจกรรมพัฒนาผู้เรียนลายสือไทย สำหรับการจัดการเรียนรู้ที่มีมาตรฐาน เกิดผลสัมฤทธิ์ในการจัดการศึกษา ดังนี้
     ด้านครู  :  มีนวัตกรรมสื่อการเรียนรู้สิ่งพิมพ์แบบฝึกสำหรับการจัดการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ
     ด้านผู้เรียน  :  สามารถอ่านและเขียนลายสือไทยได้ตามมาตรฐานที่กำหนด
     ด้านผู้บริหาร  :  มีหลักสูตรท้องถิ่นที่ตอบสนองความต้องการของชุมชนที่มีประสิทธิภาพ ปลูกฝังความรักความภาคภูมิใจในท้องถิ่นให้แก่ผู้เรียนได้มีจิตสำนึกรักแผ่นดินถิ่นเกิดของตน
     ด้านชุมชน  :  มีส่วนร่วมในการส่งเสริมสนับสนุนให้นำภูมิปัญญาของชาติเข้าสู่การจัดการศึกษาด้วยความภาคภูมิใจ
     ความสำเร็จในการจัดทำหลักสูตรท้องถิ่นลายสือไทยผู้เรียนบรรลุการประเมินผลทั้ง ๓ ด้าน ทั้งด้านพุทธิพิสัย ทักษะพิสัย และเจตคติ มีผลงานเชิงประจักษ์เพื่อเป็นแบบอย่างของการจัดการศึกษาให้แก่สถานศึกษาอื่น ๆ ได้เป็นอย่างดี