การจัดการศึกษาเพื่อการอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน (Management of Education for Conservative Energy and Environment for Sustainable Future)


ปรากฏการณ์ ณ โรงเรียนพระหฤทัยคอนแวนต์

โรงเรียนพระหฤทัยคอนแวนต์ ตั้งอยู่เลขที่ ๙๔ ถนนสุนทรโกษา แขวงคลองเตย กรุงเทพมหานคร สังกัดสำนักบริหารงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ จัดการศึกษาระดับช่วงชั้นที่ ๑-๓ มีซิสเตอร์ สมพิศ  กตัญญู เป็นผู้อำนวยการสถานศึกษา จัดทำนวัตกรรมด้านการบริหารจัดการเพื่อการอนุรักษ์พลังงาน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของสถานศึกษา เพื่อจัดการเรียนรู้จนประสบความสำเร็จเป็นสถานที่ศึกษาดูงานและได้รับรางวัลเกียรติคุณทางด้านการบริหารจัดการเพื่อการอนุรักษ์พลังงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของสถานศึกษาจำนวนมาก



ข้อค้นพบ  :  ต้นคิดของแนวทางการพัฒนา

โรงเรียนพระหฤทัยคอนแวนต์ค้นพบว่าจากสภาพการเปลี่ยนแปลงทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และการก้าวเข้าสู่ยุคโลกาภิวัตน์ของโลกในยุคปัจจุบันที่มีความเจริญเติบโตทางด้านวัตถุ เทคโนโลยีอันส่งผลต่การใช้พลังงานทรัพยากรธรรมชาติอย่างสิ้นเปลืองและขาดการคำนึงคุณค่า รวมถึงการทำลายสิ่งแวดล้อมของโลกซึ่งนับวันจะประสบปัญหามากขึ้นก่อเกิดภาวะวิกฤติที่จะมีต่อโลกในอนาคตอย่างคณานับ

บทบาทของสถาบันการศึกษา จึงจำเป็นต้องมีส่วนร่วมในการสร้างความตระหนักต่อการใช้พลังงานทรัพยากรธรรมชาติและร่วมรักษาสิ่งแวดล้อม ด้วยการจัดการศึกษาที่พร้อมด้วยการสร้างคุณลักษณะของผู้เรียนอันประกอบด้วย ความรู้ คุณธรรม และปัญญาตามเจตนารมณ์และอุดมการณ์ในการบริหารโรงเรียนพระหฤทัยคอนแวนต์ ดังวิสัยทัศน์ (Vision) ที่กำหนดดังนี้

"ปฏิรูปการเรียนรู้...สู่การพัฒนาคุณภาพนักเรียนให้เป็นคนดี มีคุณธรรม มีปัญญาและมีความสุขในการดำรงตนอยู่ในสังคมด้วยจิตสำนึกของความเป็นไทย รักการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีบุคลิกภาพของการเป็นผู้นำ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ทันต่อการเปลี่ยนแปลงทางสังคมโลกเทคโนโลยีและการสื่อสารบนพื้นฐานของศักยภาพแต่ละคน โดยพัฒนาบุคลากรและระบบบริหารจัดการอย่างมีประสิทธิภาพ"

โรงเรียนได้กำหนดวิธีดำเนินการเพื่อให้บรรลุวิสัยทัศน์และนำไปสู่การปฏิบัติด้วยการกำหนดภาระหน้าที่/พันธกิจ(Mission) ที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ดังนี้
          -ส่งเสริมและสนับสนุนการจัดกระบวนการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕
          - จัดกิจกรรมส่งเสริมด้านความเป็นไทย การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
          - ส่งเสริมด้านการพัฒนาคุณลักษณะของความเป็นผู้นำและความคิดริเริ่มสร้างสรรค์
          - ส่งเสริมความสามารถในการใช้เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา ค้นคว้า
          - ส่งเสริมบุคลากรซึ่งทำหน้าที่บริการให้ปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ
          - พัฒนาระบบบริหารจัดการเชิงคุณภาพ

เป้าหมาย (Goal)  :  ผลสัมฤทธิ์ปลายทางของผู้เรียนที่บรรลุผล เมื่อจบหลักสูตรที่สอดคล้องกับจุดหมายของหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน ในด้านสิ่งแวดล้อม คือ
          - นักเรียนเป็นผู้มีความรู้ ความสามารถ ทันต่อการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษาและสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้
          - นักเรียนเป็นผู้มีคุณธรรม จริยธรรมตามครรลองของศาสนา
          - นักเรียนมีความภาคภูมิใจใความเป็นไทย มีจิตสำนึกต่อการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
          - นักเรียนมีทักษะในการจัดการ มีลักษณะในการเป็นผู้นำและผู้ตามที่ดี



การพัฒนานวัตกรรม

การพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษาเพื่อการอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน ของโรงเรียนพระหฤทัยคอนแวนต์ยึดถือตามหลักการที่ว่า : การศึกษาคาทอลิกมีพื้นฐานในการมองดูพลังงานและสิ่งแวดล้อมในธรรมชาตินั้นว่าเป็นสิ่งที่พระเจ้าสร้างขึ้นและเห็นว่าดี และมีพระประสงค์ให้มนุษย์เป็นผู้ครอบครองดูแลสิ่งสร้างทั้งหลาย (ปฐก.๑:๑-๓๑)

ในการออกแบบนวัตกรรมนั้น คณะผู้บริหารและคณะครูได้ดำเนินการตามขั้นตอน ดังนี้
          - โรงเรียนมีการบริหารจัดการที่ประกาศเป็นนโยบายเป้าหมายด้านการอนุรักษ์พลังงาน ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมที่ชัดเจน
          - กำหนดยุทธศาสตร์การมีส่วนร่วม การบูรณาการและการเรียนรู้
          - รูปแบบการจัดกิจกรรมส่งเสริมให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ ปฏิบัติ ทำให้ผู้เรียนตระหนักและหวงแหนธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ด้วยวิธีการดังนี้
          - ส่งเสริมการใช้พลังความสามารถ ความคิดของผู้เรียนในการวิเคราะห์ประเด็นปัญหา เปิดโอกกาสให้ผู้เรียนได้ฝึกฝนและพัฒนาความรู้ความคิด และตัดสินเพื่อสิ่งแวดล้อมในอนาคต
          - การจัดกิจกรรมไม่มุ่งเน้นผลที่เกิดจากรูปแบบตามต้นแบบที่ครูกำหนดแต่เป็นผลที่ผู้เรียนได้สร้างสรรค์จินตนาการเพื่อให้นักเรียนสามารถแก้ปัญหาได้ใอนาคต



บทสรุปของความสำเร็จ

การจัดการเรียนรู้ด้วยนวัตกรรมการจัดการศึกษาเพื่อการอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืนเป็นการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการทุกกิจกรมทั้งระบบโรงเรียน (Whole School Approach) ทำให้ผู้เรียนเกิดกระบวนการเรียนรู้ทั้งในภาคทฤษฏีและปฏิบัติ หน่วยงาน ภาครัฐ เอกชน ชุมชน เข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินงานอย่างใกล้ชิดทำให้เกิดการรวมพลังปัญญาก้าวไปสู่ความสำเร็จผ่านโครงการต่าง ๆ จำนวนมาก อาทิ
          - โครงการห้องเรียนสีเขียว                                                  
          - โครงการสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน
          - โครงการพระหฤทัยร่วมใจ...รักษ์สิ่งแวดล้อม                         
          - ฯลฯ
ความสำเร็จดังกล่าวนี้เป็นเพียงบางกรณีตัวอย่างของความสำเร็จในภาพรวมที่มีผลงานอันมากมายไพศาลที่ควรค่าแก่การศึกษาเรียนรู้ร่วมกัน