ประวัติวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ
     วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติเริ่มมีขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ.2525 โดย มติของคณะรัฐมนตรี ให้มีวันวิทยาศาสตร์แห่งชาติขึ้น เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติแด่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวผู้ทรงเป็น "พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย" เนื่องด้วยเพราะพระองค์ทรงคำนวณพยากรณ์ไว้ล่วงหน้า 2 ปี ว่าจะเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงในวันอังคาร ขึ้น 1 ค่ำเดือน 10 ปีมะโรง สัมฤทธิศก จุลศักราช 1230 (ซึ่งตรงกับวันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ.2411) ที่หว้ากอ จ.ประจวบคีรีขันธ์ 

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) 
พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย

     ต่อมาใน วันศุกร์ที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2411 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินทางชลมารคไปยังบ้านหว้ากอ พร้อมด้วยพระราชโอรส พระราชธิดา กับเจ้านายชั้นผู้ใหญ่ ข้าราชบริพารจำนวนมาก จึงโปรดฯ ให้เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ไปสร้างค่ายหลวงและพลับพลาที่ประทับ พร้อมกับเชิญคณะนักดาราศาสตร์จากประเทศฝรั่งเศส และเซอร์แฮรี ออด เจ้าเมืองสิงคโปร์เดินทางมาเข้าเฝ้าฯ และร่วมในการสังเกตการณ์ด้วย พระองค์ทรงตั้งพระปณิธานแน่วแน่ที่จะพิสูจน์ผลการคำนวณของพระองค์
 

ภาพจาก pixabay
 

     และในวันอังคารที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2411 เหตุการณ์ก็เป็นไปตามที่พระองค์ทรงพยากรณ์ทุกประการ ไม่คลาดเคลื่อนแม้แต่วินาทีเดียว ผลการคำนวณของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวแม่นยำมาก โดย เซอร์แฮรี ออด ได้บันทึกเหตุการณ์ไว้ ซึ่งต่อมาหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ได้แปลเป็นภาษาไทยในงานหว้ากอรำลึก ณ ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพฯ เมื่อ พ.ศ. 2518 ว่า "พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระสำราญมาก เพราะการคำนวณเวลาสุริยุปราคาของพระองค์ ได้พิสูจน์แล้วว่าถูกถ้วนที่สุด ถูกถ้วนยิ่งกว่าที่ชาวยุโรปได้คำนวณไว้"

     ด้วยเหตุนี้สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ จึงมีแนวคิดว่าน่าจะถือเอาวันที่ 18 สิงหาคม เป็นวันวิทยาศาสตร์ไทย ต่อมาวันที่ 14 เมษายน พ.ศ. 2525 คณะรัฐมนตรีได้มีมติเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็น "พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย" พร้อมทั้งกำหนดให้วันที่ 18 สิงหาคม เป็น "วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ"

     ต่อมาได้มีการสร้าง "อุทยานวิทยาศาสตร์" ขึ้นที่ บ้านหว้ากอ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่ออุทยานนี้ว่า "อุทยานวิทยาศาสตร์พระจอมเกล้า ณ หว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์" และได้รับพระบรมราชานุญาตให้จัดสร้าง พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบรมรูปหล่อประทับนั่งบนพระเก้าอี้ฉลองพระองค์เครื่องแบบทหารเรือ ชุดเดียวกับวันที่พระองค์ท่านเสด็จพระราชดำเนินมาบ้านหว้ากอ

     นอกจากนี้ เมื่อปี พ.ศ. 2527 กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ได้จัดงานสัปดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติขึ้นเป็นครั้งแรก ระหว่างวันที่ 18 - 24 สิงหาคม โดยได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานราชการต่างๆ จนได้รับความสนใจทั้งจากภาครัฐ เอกชน และประชาชนทั่วไป ซึ่งทำให้คณะรัฐมนตรีได้เล็งเห็นความสำคัญ ดังนั้น เมื่อวันที่ 3 กันยายน 2528 คณะรัฐมนตรีจึงได้อนุมัติให้กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ดำเนินการจัดงาน "สัปดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ" เป็นประจำทุกปี ระหว่าง วันที่ 18 - 24 สิงหาคม

คำขวัญวันวิทยาศาสตร์
    คำขวัญวันวิทยาศาสตร์เริ่มมีมาตั้งแต่ปี 2532 จนกระทั่งถึงปัจจุบัน ดังนี้

คำขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2559 
"จุดประกายความคิด พัฒนาชีวิตด้วยวิทยาศาสตร์ เสริมสร้างชาติด้วยเทคโนโลยี สู่วิถีแห่งนวัตกรรม"

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2558
     “จุดประกายความคิด พัฒนาชีวิตด้วยวิทยาศาสตร์ เสริมสร้างชาติด้วยเทคโนโลยี สู่วิถีแห่งนวัตกรรม”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2557
     “จุดประกายความคิด พัฒนาชีวิตด้วยวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2556
     “ทันโลก ทันวิทย์ จุดประกายความคิดสู่อาเซียน”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2555
     “จุดประกายความคิด พัฒนาชีวิตด้วยวิทยาศาสตร์”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2554
     “จุดประกายความคิด พัฒนาชีวิตด้วยวิทยาศาสตร์”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2553
     “จุดประกายความคิด พัฒนาชีวิตด้วยวิทยาศาสตร์”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2552
     “วิทยาศาสตร์ก้าวไกล นำไทยก้าวหน้า”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2551
     “วิทยาศาสตร์สร้างชาติ สร้างอนาคต”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2550
     “วิทยาศาสตร์สร้างปัญญาในสังคม”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2549
     “เศรษฐกิจพอเพียง เคียงคู่ไทย ก้าวไกลด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2548
     “วิทยาศาสตร์คือความรู้สู่ความสำเร็จ”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2547
     “เศรษฐกิจของชาติมีปัญหา วิทยาศาสตร์มีคำตอบ”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2546
     “เส้นทางแห่งการค้นพบวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี คุณค่าแห่งภูมิปัญญา เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2545
     “วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี เพื่อเศรษฐกิจและสังคมไทย”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2544
     “วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี เพื่อเศรษฐกิจและสังคมไทย”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2543
     “พัฒนาคน พัฒนาชาติ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2542
     “วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีก้าวไกล เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตไทยที่ยั่งยื่น”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2541
     “พัฒนาเศรษฐกิจด้วยวิทยาศาสตร์ พัฒนาชาติด้วยภูมิปัญญาไทย”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2540
     “พัฒนาคน พัฒนาชาติ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2539
     “วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีก้าวไกล พัฒนาชาติไทยให้ก้าวหน้า”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2538
     “เทคโนโลยีสารสนเทศก้าวไกล เศรษฐกิจไทยมั่นคง”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2537
     “ขจัดปัญหาน้ำของชาติ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2536
     “วิทยาศาสตร์พัฒนาเศรษฐกิจ เพิ่มคุณค่าชีวิต พิทักษ์สิ่งแวดล้อม”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2534
     “ขจัดมลพิษทุกชีวิตจะปลอดภัย”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2533
     “เพิ่มคุณค่าทรัพยากรธรรมชาติ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี”

คําขวัญวันวิทยาศาสตร์ประจำปี 2532
     “พิทักษ์สิ่งแวดล้อมของชาติ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี”

เรียบเรียงข้อมูลจาก : Wikipedia, เฟซบุ๊ค กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี