การจุดธูปและเทียนนี้ถือเป็นสิ่งที่คนไทยเรานิยมปฏิบัติกันมาอย่างยาวนาน แต่แท้จริงแล้วการบูชาพระนั้นไม่จำเป็นต้องจุดทั้งธูปและเทียนเสมอไป โดยการบูชาพระนั้นแบ่งออกได้เป็น 2 แบบคือ
1.อามิสบูชา คือ การบูชาด้วยวัตถุ เช่น ธูป เทียน ดอกไม้ ของหอม และวัตถุอื่น ๆ
2.ปฏิบัติบูชา คือ การปฏิบัติตามคำสอนของพระพุทธเจ้า การสวดมนต์ รักษาศีล เจริญภาวนา และอื่น ๆ ที่เป็นการปฏิบัติตามหลักคำสอนของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
ณ โอกาสนี้ เราขอยกตัวอย่างบทสนทนาของพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญณ บ้านอนุสาวรีย์ ที่เคยกล่าวเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างการบูชาพระโดยการจุดธูปเทียนและการไม่จุดธูปเทียน มาฝากทุกท่านเพื่อความกระจ่างและหวังให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อผู้อ่านที่รักทุกท่านค่ะ
คำถาม : เวลาไหว้พระที่หน้าหิ้งบูชา การไหว้ที่จุดธูป จุดเทียน และ ไม่ได้จุดธูป จุดเทียน จะมีความแตกต่างกันไหมคะ ?
คำตอบ : ต่างกันอยู่ตรงอานิสงส์ที่ได้รับ การจุดธูปเทียนเป็นการบูชาด้วยของหอมและแสงสว่าง มีอานิสงส์เพิ่มขึ้น นอกจากการบูชาด้วยดอกไม้แล้ว ได้อานิสงส์การบูชาด้วยของหอมและแสงสว่างด้วย
แต่ถ้าว่า การจุดธูปเทียนนั้นจะทำให้การรักษาลำบากอาจจะทำให้เกิดไฟไหม้ได้ ของเราเองใช้วิธีปฏิบัติบูชา คือ การปฏิบัติถวายเป็นพุทธบูชา ธรรมบูชา สังฆบูชา แทนอานิสงส์จะสูงกว่ามากมหาศาล อานิสงส์ของอามิสบูชา คือ การบูชาด้วยสิ่งของ ส่วนใหญ่ก็จะกลายเป็นเรื่อง ลาภ ยศ เงิน ทอง แต่การปฏิบัติบูชานี่จะเป็นเรื่องของปัญญา ความฉลาด ในการตัดกิเลส หรือ ในการทำมาหากิน เพราะฉะนั้น อานิสงส์ของปฏิบัติบูชาจะได้มากกว่า
หรือว่า ถ้าหากว่ากลัวว่าไฟมันจะไหม้ ก็ใช้ธูปเทียนที่ทำด้วยไฟฟ้า อย่างเก่งก็ช็อตดับไปเฉยๆ จะมีอานิสงส์ตรงบูชาด้วยแสงสว่างอยู่ แต่กลิ่นไม่มี
คำถาม : แล้วอย่างนี้ก็ไปซื้อเทียนที่เขาทำหลอดก็ใช้ได้เหมือนกันไหมคะ ?
คำตอบ : ใช้ได้เหมือนกัน ปลอดภัยกว่า เผลอแล้วไฟไม่ไหม้ด้วย อย่างเก่งหลอดขาดแล้วก็ดับ
(อ้างอิงจากบทความของ http://www.trueplookpanya.com/)