โรคภัยหรือความเจ็บไข้ทางกายของมนุษย์นั้น อาจว่างเว้นได้นานหลายวันหรือหลายปี แต่ความเจ็บป่วยทางใจนั้น กลับกลายเป็นเรื่องใกล้ตัว และคอยปรากฏให้มนุษย์ต้องเผชิญหน้าอยู่อย่างไม่ลดละ โดยเฉพาะสภาพสังคมที่บีบคั้นมากขึ้น จนเกิดโรคทางใจที่เรียกกันว่า “โรคซึมเศร้า” ซึ่งในปัจจุบัน องค์กรอนามัยโลกประเมินว่า ประชากรจำนวน 1 ใน 4 ของโลก กำลังประสบกับภาวะการป่วยทางจิตเวช และมีผู้ป่วยเป็นโรคซึมเศร้ากว่า 300 ล้านคนทั่วโลกเลยทีเดียว

การรักษาภาวะโรคซึมเศร้า

ในปัจจุบัน การรักษาโรคซึมเศร้านั้น จะใช้ยาที่สามารถเพิ่มระดับสารเคมีที่เรียกว่า เซโรโทนิน (Serotonin) ในสมองของมนุษย์ โดยเซโรโทนินเป็นสารเป็นสารสื่อประสาทประเภทหนึ่ง มีบทบาทกับการทำงานหลาย ๆ อย่างในร่างกาย ทั้งทางด้านอารมณ์ ความอยากอาหาร และอาจมีความสัมพันธ์กับภาวะโรคซึมเศร้าอีกด้วย แต่การให้ยาที่สามารถเพิ่มระดับเซโรโทนินได้นั้น จำเป็นจะต้องให้ยาในระยะเวลาที่ยาวนานเพื่อให้เกิดผลที่ดีที่สุด และยังอาจใช้ไม่ได้ผลกับผู้ป่วยบางรายอีกด้วย

เห็ดวิเศษ

ด้วยเหตุนี้ นักวิทยาศาสตร์จึงพยายามค้นคว้าวิจัยหาตัวยาที่ดีกว่า จนเมื่อไม่นานมานี้ ก็ได้ค้นพบส่วนผสมบางอย่างในเห็ด ที่จะเป็นคำตอบของการรักษาโรคซึมเศร้าต่อไปในอนาคตได้

เห็ดที่ว่านั้น คือ เห็ดวิเศษ (Magic Mushroom หรือ Psilocybin Mushroom) ส่วนในเมืองไทยเรียกกันว่า“เห็ดขี้ควาย” เห็ดชนิดนี้อยู่ในวงศ์ Strophariaceae (เห็ดรา) ที่มีสารไซโลไซบิน (Psilocybin) ซึ่งออกฤทธิ์ทำให้เกิดอาการมึนเมาและเกิดภาพหลอนต่าง ๆ ได้ รวมไปถึงการส่งผลต่อความรู้สึกนึกคิดหรือทำให้อารมณ์เปลี่ยนแปลงไปได้อีกด้วย

จากผลงานการค้นคว้าร่วมกันของวิทยาลัย คิงส์ คอลลเลจ ลอนดอน (King’s College London) กับบริษัทผู้ให้การบริการด้านการดูแลสุขภาพจิตแห่งหนึ่งในสหรัฐอเมริกา ได้ทดลองให้ตัวยาที่มีสารออกฤทธิ์จากเห็ดวิเศษกับอาสาสมัครที่มีสุขภาพดีจำนวน 89 ราย ปริมาณยาที่ให้มีขนาด 10 และ 25 มิลลิกรัม รวมไปถึงยาหลอก (ซึ่งไม่ออกฤทธิ์หรือมีผลใด ๆ ต่อสุขภาพ) ซึ่งผลการศึกษาพบว่า สารออกฤทธิ์จากเห็ดวิเศษไม่มีผลกระทบร้ายแรงใด ๆ ตามมา ในทางตรงกันข้าม อาสาสมัครที่ได้รับยา จะมีการเปลี่ยนแปลงในการรับรู้ทางประสาทสัมผัสและการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ไปในทิศทางที่ดีขึ้น ซึ่งเป็นอาการทั่วไปจากการได้รับยาที่มีส่วนผสมของสารเสพติดประเภทหลอนประสาท ทำให้เคลิบเคลิ้ม

กระบวนการคิดที่หยั่งรากลึก

โดยทั่วไปผู้ป่วยโรคภาวะซึมเศร้าจะต้องเผชิญกับกระบวนการคิดของสมองที่ยุ่งเหยิง คล้ายปมของเชือกที่มัดจนแน่นและไม่สามารถหาทางออกมาจากภาวะนั้นได้ แต่สาร psilocybin ที่ได้จากเห็ดวิเศษนั้น สามารถช่วย “คลายปม” รูปแบบการคิดและพฤติกรรมที่หยั่งรากลึกเหล่านั้นในสมองออกไปได้ สมองส่วนที่ต้องคอยควบคุมการทำงานในสภาพการณ์ที่ตึงเครียดเช่นนั้นจึงได้รับการผ่อนคลาย รูปแบบการคิดที่ยุ่งเหยิงต่าง ๆ จึงค่อย ๆ เบาบางลง หรืออาจค่อย ๆ หายไปในที่สุด ทั้งนี้ จากผลการศึกษาเพิ่มเติมยังพบว่า สมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมอารมณ์และความรู้สึกจะกลับมาทำงานได้ดีขึ้น นอกจากนี้ ตัวยาที่สกัดได้จากเห็ดวิเศษนี้ จะถูกใช้ในปริมาณที่น้อยกว่าตัวยาปัจจุบันมาก และยังให้ผลที่เร็วกว่าอีกด้วย

จากผลการศึกษาครั้งนี้ ถือเป็นก้าวแรกที่ประสบผลสำเร็จ และเตรียมที่จะทำการทดลองกับอาสาสมัครกลุ่มถัดไปอีกจำนวน 200 คน หากการทดลองประสบผลสำเร็จไปได้ด้วยดี ก็จะเป็นประโยชน์สำหรับผู้ป่วยทั่วโลกอีกจำนวนมากเลยทีเดียว

บทความที่เกี่ยวข้อง

- อย่างไรถึงเรียกว่า…โรคซึมเศร้า

- โรคซึมเศร้า...โรคใกล้ตัวที่คุณอาจมองข้าม