ยีนเป็นหน่วยพันธุกรรมพื้นฐานที่สุด ซึ่งใช้ถ่ายทอดลักษณะจากพ่อแม่สู่ลูก จากรุ่นสู่รุ่น มันเป็นตัวควบคุมกระบวนการต่าง ๆ รูปร่างหน้าตา พฤติกรรม รวมถึงความฉลาดด้วย แต่ความฉลาดของลูกได้มาจากพ่อหรือแม่กันแน่

โดยทั่วไปในตัวของลูกจะประกอบไปด้วย DNA ที่มียีนเป็นส่วนหนึ่งของสาย DNA มาจากพ่อ 50% และแม่ 50% แต่ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอย่างคนเรา ยีนที่ได้มาจากทั้งพ่อและแม่นี้ ไม่ได้แสดงลักษณะออกมาให้เห็นอย่างละเท่า ๆ กัน ดังนั้น ลักษณะบางอย่างที่ปรากฏให้เห็นก็อาจจะมาจากพ่อ ส่วนลักษณะบางอย่างก็มาจากแม่ซึ่งรวมถึงความฉลาดด้วย

ทำไมจึงกล่าวว่าความฉลาดของลูกมาจากแม่ล่ะ ?

เพื่อค้นหาว่าความฉลาดของลูกมาจากพ่อหรือแม่ นักวิจัยได้สร้างเอมบริโอ (Embyo) หรือตัวอ่อนของหนูขึ้นมา โดยมียีนของพ่อหรือของแม่เท่านั้น ซึ่งเมื่อมันฝังตัวลงในมดลูกของหนูวัยเจริญพันธุ์ เอมบริโอกลับตายลง ทำให้นักวิจัยพบว่า มียีนควบคุมบางตัวที่จะได้รับการกระตุ้นต่อเมื่อมีการถ่ายทอดมาจากแม่เท่านั้น และมันสำคัญต่อการพัฒนาของเอมบริโอด้วย ในทางกลับกัน การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมบางอย่างของพ่อก็มีความสำคัญต่อการเจริญของเนื้อเยื่อที่จะถูกสร้างขึ้นเป็นรก

เนื่องจากหากมียีนของพ่อหรือแม่เท่านั้น เอมบริโอก็ไม่อาจพัฒนาและเจริญต่อไปได้ ดังนั้น นักวิจัยจึงแก้ปัญหาโดยการดัดแปลงพันธุกรรมของหนูทดลอง พวกเขาเพิ่มปริมาณยีนของแม่เพื่อพัฒนาส่วนของหัวและสมองให้ใหญ่ขึ้น แต่ลำตัวมีขนาดเล็ก ส่วนอีกกลุ่มหนึ่งให้มียีนจากพ่อในสัดส่วนที่มากขึ้น ซึ่งทำให้หนูดัดแปลงมีสมองเล็ก แต่มีลำตัวขนาดใหญ่

การทดลองในหนูดัดแปลงดังกล่าว ทำให้นักวิจัยสามารถสังเกตการเติบโตของเซลล์ของเอมบริโอได้ และพบว่าเซลล์ที่มียีนของพ่อจะถูกส่งไปฝังตัวอยู่ในสมองบริเวณศูนย์ที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ ได้แก่ ไฮโปทาลามัส (Hypothalamus) อะมิกดาลา (Amygdala) พรีออปติก (Preoptic Area) เซปตัม ( Septum) ซึ่งพื้นที่เหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของระบบลิมบิก (Limbic System) โดยจะทำงานเกี่ยวข้องกับพฤติกรรม การกิน ความก้าวร้าว และความต้องการทางเพศ เป็นต้น ส่วนเซลล์ที่มียีนของแม่จะถูกส่งไปฝังตัวในสมองบริเวณซีรีบรัล คอร์เทกซ์ (Cerebral Cortex) ซึ่งเป็นศูนย์การทำงานเกี่ยวกับการรับรู้และความเข้าใจ อย่างความฉลาด ความคิด ภาษา และการวางแผน แต่พวกเขาไม่พบว่ามีเซลล์จากยีนของพ่ออยู่ในบริเวณนี้

จากงานวิจัยอีกหลาย ๆ งานต่อมา ยังพบว่ายีนความฉลาดนั้นอยู่บนโครโมโซม X ซึ่งสำหรับผู้หญิงหรือแม่แล้ว มีโครโมโซม X ถึง 2 ตัว (XX) ขณะที่ผู้ชายหรือพ่อ มีโครโมโซม X เพียงตัวเดียว (XY) นอกจากนี้ นักวิทยาศาสตร์ยังเชื่อว่า ยีนที่ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับความรู้ความเข้าใจที่ถ่ายทอดมาจากพ่อ อาจจะปิดระบบการทำงานโดยอัตโนมัติอีกด้วย ดังนั้น การคาดการณ์ที่ดีที่สุดในเรื่องของความฉลาด ก็คือ มันถูกถ่ายทอดมาจากแม่นั่นเอง

อย่างไรก็ตาม งานวิจัยก็ระบุชัดเจนว่า พันธุกรรมไม่ได้เป็นตัวกำหนดความฉลาดทั้งหมดของคนเรา แม้ว่า 40-60% ของความฉลาดอาจจะมาจากพันธุกรรม แต่ส่วนที่เหลือนั้นขึ้นกับสิ่งแวดล้อม การกระตุ้น และบุคลิกเฉพาะตัวของเด็กแต่ละคน โดยเฉพาะความผูกพันที่แน่นแฟ้นระหว่างแม่กับลูกนั้น มีบทบาทสำคัญต่อการเจริญเติบโตของสมองบางส่วน

หลังจากนักวิจัยทำการวิเคราะห์กลุ่มของแม่และลูกที่มีความผูกพันกันแน่นแฟ้น ก็พบว่า เด็กกลุ่มดังกล่าวมีฮิปโปแคมปัส (Hippocampus) ซึ่งเป็นพื้นที่ในสมองที่เกี่ยวข้องกับความจำ การเรียนรู้ และการตอบสนองต่อความเครียด ที่มีขนาดใหญ่กว่าเด็กที่ขาดความผูกพันทางอารมณ์กับแม่ แต่ก็ใช่ว่าความสัมพันธ์ระหว่างพ่อกับเด็กจะไม่ได้ช่วยในการพัฒนาความฉลาด แต่เพราะโครงสร้างทางสังคมนั้นทำให้ลูกต้องใช้เวลาส่วนใหญ่กับแม่มากกว่าเท่านั้นเอง

ทั้งนี้ในความเป็นจริง สิ่งที่เราเรียกว่าความฉลาด ก็ไม่ได้มากไปกว่าความสามารถในการแก้ปัญหา ซึ่งการแก้ปัญหาอย่างปัญหาทางคณิตศาสตร์นั้นก็จำเป็นต้องใช้การทำงานของระบบลิมบิกด้วย เพราะสมองทำงานแบบองค์รวม ดังนั้น แม้ว่าความฉลาดจะเกี่ยวข้องกับการทำงานด้านความคิด การวิเคราะห์ แต่ก็มีอิทธิพลของสัญชาตญาณและอารมณ์ประกอบกัน ยิ่งไปกว่านั้นเราต้องไม่ลืมว่า ความฉลาดเป็นสิ่งที่ต้องกระตุ้นด้วยความท้าทายใหม่ ๆ ไปตลอดชีวิต มิฉะนั้นสมองของเราก็จะเฉื่อยลงเรื่อย ๆ

บทความที่เกี่ยวข้อง
- ดีเอ็นเอ (DNA) ยีน (Gene) โครโมโซม (Chromosome) อะไรเป็นอะไร
- รหัสลับโครโมโซม X