มีเหตุผล 3 อย่างที่ทำให้น้ำตาของเราไหลออกมาได้ อย่างแรกคือ ความรู้สึก อาจจะเป็นความรู้สึกดีใจ ตื้นตัน หรือเสียใจก็ได้ เหตุผลข้อสองคือ น้ำตาที่หล่อเลี้ยงดวงตาเอง และเหตุผลข้อสามคือ สิ่งแปลกปลอมที่มากระตุ้น เช่น ฝุ่นผง สารเคมี และน้ำตาที่ไหลออกมาจากการหั่นหัวหอมก็เกิดจากเหตุผลข้อที่สามนั่นเอง มันเป็นอาการที่ไม่พึงประสงค์ แต่ทำไมหัวหอมหัวเล็ก ๆ นี้ถึงทำให้เราแสบตาจนน้ำตาไหลได้ ทั้งที่ปกติหากมันวางอยู่เฉย ๆ ก็ไม่ได้ก่อให้เกิดอาการระคายเคืองกับตาของเราแต่อย่างใด แล้ววิธีที่จะทำให้เราสามารถหั่นหอมโดยไม่แสบตา ทำได้อย่างไรบ้างนะ

ทำไมหั่นหัวหอมแล้วน้ำตาไหล

หัวหอมเป็นพืชในตระกูลเดียวกับกระเทียม คือ เป็นพืชตระกูลแอลเลียม ซึ่งมีอยู่กว่า 400-500 ชนิดในโลก  หัวหอมเป็นแหล่งสารอาหารที่มีประโยชน์มากมาย ทั้งวิตามินบี วิตามินซี โปรตีน คาร์โบไฮเดรต นอกจากนี้ยังมีรายงานว่ามีประสิทธิภาพต่อการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราและแบคทีเรีย ป้องกันมะเร็งกระเพาะอาหาร ลำไส้ และผิวหนัง อาการภูมิแพ้ต่าง ๆ  โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคความดันโลหิตสูง ตลอดจนภาวะไขมันในเลือดสูง

โดยทั่วไปหัวหอมจะดูดซึมธาตุซัลเฟอร์ (Sulfure) จากดิน ซึ่งแร่ธาตุชนิดนี้จำเป็นต่อการเติบโตของหัวหอม และยังส่งผลไปถึงรสชาติที่ดีของหัวหอมอีกด้วย ซัลเฟอร์ที่พืชดูดซึมมานี้จะถูกนำไปสร้างเป็น Amino Acid Sulfoxides ในหัวหอม และเมื่อเราเริ่มหั่นหรือสับหัวหอม ทำให้เซลล์ของหัวหอมแตกออกและปล่อยเอนไซม์ที่ชื่อว่าอัลลิเนส (Allinase Enzymes) ออกมาทำปฏิกิริยากับ Amino Acid Sulfoxides ได้เป็น 1-propenesulfenic acid จากนั้นจะจัดเรียงตัวใหม่โดยเอนไซม์ที่เรียกว่า lachrymatory factor synthase กลายเป็น syn-propanethial S-oxide (C3H6OS)

syn-propanethial S-oxide นี้เองที่เป็นแก๊สลอยเข้าสู่ตาของเรา แต่มันไม่ใช่สารเคมีหลักที่ทำให้เกิดการระคายเคืองจนน้ำตาไหลอยู่ เนื่องจาก เมื่อ syn-propanethial S-oxide ลอยเข้าสู่ตาของเรา และเมื่อเจอกับน้ำในตา มันจะทำปฏิกิริยาต่อกัน ได้กรดซัลฟิวริก และนี่คือสาเหตุที่ทำให้ดวงตาของเราระคายเคือง ขณะที่ในดวงตาของเรามีเส้นประสาทอยู่มากมาย พวกมันจะส่งสัญญาณอันตรายนี้ไปยังระบบประสาทส่วนกลาง (CNS) จากนั้นจะก็จะสั่งให้ต่อมน้ำตาหลั่งน้ำตาออกมาชำระล้างสารเคมีซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อดวงตาของเรา แต่ syn-propanethial S-oxide จะเกิดขึ้นสูงสุดในช่วง 30 วินาทีแรกหลังการหั่นหัวหอมเท่านั้น

เคล็ดลับหั่นหอมใหญ่ไม่ให้แสบตา

1. หั่นหัวหอมใต้น้ำ การหั่นหัวหอมใต้น้ำเป็นการป้องกันไม่ให้ syn-propanethial S-oxide ซึ่งเป็นแก๊ส ฟุ้งกระจายในอากาศจนเข้าสู่ดวงตาของเราและทำให้เรารู้สึกแสบตา
2. แช่หัวหอมในตู้เย็น ก่อนนำหัวหอมมาหั่นหรือสับเพื่อประกอบอาหาร ให้นำหัวหอมแช่ในตู้เย็นก่อนประมาณ 30 นาที ความเย็นจะช่วยลดการระเหยของ syn-propanethial S-oxide ได้
3. ให้ความร้อนกับหัวหอม หากหัวหอมได้รับความร้อน เอนไซม์ที่ช่วยในการสร้าง syn-propanethial S-oxide จะไม่สามารถทำงานได้ เมื่อไม่เกิด syn-propanethial S-oxide ก็สามารถหลีกเลี่ยงการระคายเคืองของดวงตาได้
4. สวมแว่นตา การสวมแว่นตาช่วยป้องกันไอระเหยบางส่วนของ syn-propanethial S-oxide ที่จะเข้าสู่ดวงตาได้ แต่ก็ไม่ใช่ทั้งหมด เนื่องจากอาจมีไอระเหยบางส่วนสามารถเล็ดลอดเข้าสู่ดวงตาและสร้างอาการระคายเคืองต่อดวงตาได้

บทความที่เกี่ยวข้อง
- ทำไมร้องไห้แล้วรู้สึกดีขึ้น
- ทำไมแอปเปิลที่ปอกเปลือกแล้วจึงเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล