เซ็งอะไรวัยรุ่น วัยรุ่น​ (Adolescence) หรือวัยแรกรุ่นซึ่งอยู่ระหว่างความเป็นเด็กและผู้ใหญ่ เป็นหนึ่งในช่วงอายุที่ดูเหมือนจะเป็นปัญหาที่สุดสำหรับทุกคน ความที่ไม่ใช่เด็ก แต่ก็ไม่ใช่ผู้ใหญ่เสียทีเดียว ทั้งในด้านร่างกาย ความคิดอ่าน รวมถึงจิตใจ ทำให้วัยรุ่นเป็นวัยที่น่าสนใจทีเดียว

วัยทีน (วัยTeen) มาจาก Teenage หรือช่วงอายุที่ลงท้ายด้วยคำว่า Teen เช่น 13 Thirteen 14 Fourteen ไปเรื่อย ๆ จนถึง 19 Nineteen อันที่จริงเป็นเพียงช่วงอายุที่ใช้เป็นตัวอย่าง แต่ในทางวิทยาศาสตร์แล้ววัยรุ่นหรือวัยทีนนั้น อาจจะกินเวลาตั้งแต่อายุ 9-17 ปี ในเพศหญิง หรือ 13-19 ปี ในเพศชาย หรืออาจจะมากหรือน้อยกว่านั้นก็ได้ เพราะจริง ๆ แล้วอายุเป็นเพียงตัวเลข ซึ่งไม่ได้สะท้อนปัจจัยกำหนดวัยที่แท้จริงอย่างความเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย

Adolescence มาจากคำภาษาละติน adolescere แปลว่า to grow up เติบโตขึ้น ซึ่งเป็นการเรียกชื่อช่วงวัยอย่างตรงตัว วัยรุ่นอาจจะเป็นวัยแห่งการเรียนรู้ ค้นพบสิ่งใหม่ มีสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อนมากหน้าหลายตา การเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ในชีวิต แต่ก็รวมถึงการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของร่างกาย หน้าที่และความรับผิดชอบที่มากขึ้น บทบาทที่เปลี่ยนไป ปัญหามากมายที่ถาโถม ตลอดจนอารมณ์ที่แปรปรวน ช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงนี้มีปัจจัยและปัญหาเข้ามาเกี่ยวข้องมากมาย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องตัวตนและอัตลักษณ์ การมีอิสรภาพ งานพิเศษ การบ้าน เรื่องทางเพศ ปัญหายาเสพติด แอลกอฮอล์และปาร์ตี้ การเข้าสังคมที่เปลี่ยนไป การทำงานกลุ่ม กิจกรรมนอกเวลาที่แปลกใหม่ สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้เข้ามาในชีวิตวัยรุ่นพร้อม ๆ กัน ร่วมกับการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย ทำให้เป็นช่วงเวลาปั่นป่วนและงงงวย เพราะสิ่งที่วัยรุ่นเองและครอบครัวไม่เห็นคือ การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไป ตามกระบวนการของมันจนถึงขั้นวุฒิภาวะ (Maturity) สิ่งที่เปลี่ยนแปลงไปทั้งที่เห็นได้ชัดและอยู่ภายในตัว เช่น ฮอร์โมน เป็นสิ่งที่สังเกตได้ยากหากอยู่ด้วยกัน เห็นหน้าค่าตากันทุก ๆ วัน ตรงข้ามกับคนอื่น ๆ ที่นาน ๆ จะได้พบเห็นสักครั้ง

ทำไมการเข้าสู่ช่วงวัยรุ่น วัยฮอร์โมนนี้ถึงวุ่นวายยุ่งยากนัก อย่างที่เรียกกันว่าวัยฮอร์โมน นั่นก็เป็นเพราะมีฮอร์โมนถูกปล่อยออกมาจากต่อมไร้ท่อเพิ่มขึ้นในช่วงนี้ เช่น ฮอร์โมน Kisspeptin จากไฮโปทาลามัส ซึ่งจะไปกระตุ้นต่อพิทูอิตารีให้ปล่อยเทสโทสเตอโรน เอสโทรเจน และโพสเทสเตอโรน ฮอร์โมนเหล่านี้ต่างส่งผลต่ออารมณ์ ความรู้สึก รวมถึงอารมณ์และประสบการณ์ทางเพศให้พลุ่งพล่านขึ้นในช่วงวัยนี้ การตัดสินใจที่หุนหัน รวมถึงความรู้สึกที่ท่วมท้นและรุนแรงเกิดขึ้นได้ง่าย ซึ่งเป็นผลจากปริมาณสารเคมีที่หมุนเวียนอยู่ในร่างกายเราทั้งสิ้น และแม้ว่าในช่วงวัยรุ่นนี้จะเป็นช่วงที่กระหายการทำกิจกรรมมากมาย แต่นักวิทยาศาสตร์พบว่า สมองส่วนที่ใช้ในการประมวลและพิจารณาความเสี่ยงต่าง ๆ ยังไม่ได้รับการพัฒนาจนสมบูรณ์เท่าที่ควรและนั่นเป็นสาเหตุว่า ทำไมการกระทำต่าง ๆ ที่วัยรุ่นทำนั้นดูสุ่มเสี่ยงอย่างมาก นอกจากนั้นฮอร์โมนที่ถูกปล่อยออกมาในช่วงสถานการณ์ตึงเครียด ส่งผลต่อวัยรุ่นแตกต่างจากวัยเด็กหรือผู้ใหญ่ ฮอร์โมนนี้ทำให้ผู้ใหญ่หรือเด็กที่ตกอยู่ในสถานการณ์ตึงเครียดนั้นสงบลง ไม่ตื่นเต้นจนเกินไป ในขณะที่ส่งผลกระทบตรงข้ามในวัยรุ่นและทำให้วัยรุ่นสติแตกได้ง่ายกว่าในสถานการณ์ตึงเครียด

อย่างไรก็ตาม ช่วงวัยรุ่นก็มีข้อดีอยู่บ้างเพราะว่าเป็นช่วงที่ร่างกายได้รับการพัฒนาสูงสุด ไม่ว่าจะเป็นทางด้านกายภาพ กล้ามเนื้อและกระดูกเจริญเติบโตสูงสุด ระบบภูมิคุ้มกันก็ได้รับการพัฒนาสูงสุดในช่วงเวลานี้ด้วย เมื่อรวมกับความชื่นชอบในการแสวงหากิจกรรมใหม่ ๆ ความท้าทายและความเสี่ยง ซึ่งเป็นผลมาจากความพร้อมทางด้านร่างกายและฮอร์โมน ทำให้วัยรุ่นบ้าบิ่นและท้าทายกับสถานการณ์ที่แปลกใหม่ รวมถึงทนทานหรือปรับตัวต่อสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงได้ดีกว่าผู้ใหญ่และวัยเด็ก เช่น การทนทานต่อความร้อนหรือหนาวได้มากกว่าปกติ ความสามารถในการสู้หรือต้านทานโรคต่าง ๆ ที่ดีกว่าวัยอื่น และการยอมรับเอาเทคโนโลยีและวัฒนธรรมที่เปลี่ยนผ่านเข้ามาได้ดีกว่าด้วย

แม้ว่าวัยรุ่นจะมีความสมบูรณ์ทางด้านร่างกาย และการตอบรับต่อการเปลี่ยนแปลงทางสภาพแวดล้อม ปรับตัวได้ดีในสภาพที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน แต่ฮอร์โมนที่พุ่งพล่านเองก็ทำให้วัยรุ่นเป็นช่วงวัยที่มีอัตราการตายมากที่สุด 200-300% ซึ่งสูงกว่าวัยอื่น ๆ เหมือนธรรมชาติจะคัดสรรให้ผู้ใหญ่ที่สามารถก้าวผ่านช่วงวัยรุ่นมาได้ มีความสามารถในการเอาชีวิตรอดและรับมือกับปัญหาได้ดีขึ้นนั่นเอง