แม้ว่าอาการสะอึกจะดูเหมือนอาการที่เกิดขึ้นทางธรรมชาติ ไม่น่ามีอันตรายอะไรและควรจะหายได้เองตามธรรมชาติ แต่มันก็ยังมีความอันตรายแฝงอยู่ มันเริ่มต้นจากสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการสะอึก การสะอึกเกิดจากการทำงานที่ไม่สอดประสานกันของกะบังลม และอวัยวะส่วนอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการหายใจ
กะบังลมคือแผ่นกล้ามเนื้อขนาดใหญ่ที่มีความสำคัญอย่างมากต่อระบบทางเดินหายใจของเรา มันอยู่ใต้ซี่โครงโดยเป็นตัวกั้นระหว่างช่องอกและช่องท้อง พร้อมทั้งทำหน้าที่เหมือนลูกสูบในเครื่องยนต์ ขยับขึ้นและลงเพื่อให้ปริมาตรของปอดขยายและหดตัว ทำให้เราสามารถหายใจเข้าและออกได้อย่างเป็นระบบ หากหัวใจเป็นอวัยวะสำคัญในการสูบฉีดเลือดเป็นจังหวะชีพจรแล้ว กะบังลมนี่แหละที่เป็นตัวควบคุมจังหวะการหายใจเข้า-ออกของเรา แต่ถ้ามันทำงานไม่เป็นจังหวะ กล้ามเนื้อกะบังลมเกิดหดเกร็งอย่างรุนแรง ก็ทำให้เกิดอาการสะอึกได้ ซึ่งอาการหดเกร็งตัวแบบผิดจังหวะนี้อาจจะเป็นเพราะมีบางอย่างไปรบกวนระบบประสาทที่ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อ
ไม่เพียงแต่ทำให้การหายใจติดขัด หรือมีเสียงสะอึกที่น่าขบขันเท่านั้น แต่อาการสะอึกยังอาจเป็นสัญญาณบอกถึงโรคบางอย่างได้ด้วย เช่น โรคเยื่อหุ้มปอดอักเสบ ความผิดปกติจากเนื้องอก ระบบต่อมไร้ท่อที่ผิดปกติ อาการติดเชื้อ หรือแม้แต่ความผิดปกติทางด้านอารมณ์และความเครียด อย่างไรก็ดี ไม่ใช่เรื่องที่ต้องเป็นห่วงมากนักหากคุณไม่ได้มีอาการบ่อยครั้ง ส่วนวิธีแก้อาการสะอึกก็มีตั้งแต่วิธีที่บอกต่อ ๆ กันมา ไม่ว่าจะเป็นการกลั้นหายใจ ดื่มน้ำช้า ๆ หรือทำให้ตกใจ ไปจนถึงการใช้ยารักษา
การกลั้นหายใจเป็นเวลานาน ๆ ทำให้เกิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์สะสมอยู่ในร่างกายเพิ่มขึ้น และเชื่อว่าจะผ่อนคลายอาการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อกะบังลมได้ ส่วนการทำให้ตกใจก็เชื่อว่าเป็นเหมือนการรีเซ็ตระบบทางเดินหายใจ รวมถึงกล้ามเนื้อให้กลับมาทำงานแบบสมานฉันท์เป็นปกติอีกครั้ง วิธีที่พิสดารต่าง ๆ ในการแก้อาการนี้ก็มี เช่น การดื่มน้ำจากขอบแก้วด้านที่หันออกจากตัว ซึ่งไม่รู้ว่ามันเกี่ยวข้องหรือสัมพันธ์กับการทำงานของกล้ามเนื้ออย่างไร แต่เชื่อว่าการที่เราเพ่งสมาธิไปยังกิจกรรมอื่น ทำให้ลืมอาการสะอึกและเลิกสะอึกได้ แต่สำหรับคนที่มีอาการสะอึกบ่อย ๆ การดื่มน้ำหรือทำให้ตกใจคงไม่ใช่คำตอบ
หากคุณมีอาการสะอึกแบบเป็น ๆ หาย ๆ เป็นประจำทั้งวัน ทุกวัน หรือเป็นติดต่อกันเป็นเวลานานเกินกว่า 3 ชั่วโมง จำเป็นต้องปรึกษาแพทย์เป็นการด่วน เนื่องจากอาจมีสาเหตุร้ายแรงอื่น ๆ และแพทย์มักสั่งยาที่เกี่ยวกับระบบประสาท หรือยาแก้อาการอาเจียน หรือยาคลายกล้ามเนื้อ มาช่วยรักษาอาการดังกล่าว ซึ่งคงไม่ใช่เรื่องที่น่าขันนักหากเราศึกษาต้นเหตุและที่มาที่ไปอย่างแท้จริง
ภาพปก : Shutterstock