แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๕ (พ.ศ. ๒๕๒๕ - ๒๕๒๙) 

      จากการที่ประเทศไทยได้ทำการพัฒนามาแล้ว ๒๐ ปี ปรากฏว่าเศรษฐกิจขยายตัวค่อนข้างสูง  รายได้เฉลี่ยต่อหัวของคนไทยเพิ่มขึ้นการผลิตมีการกระจายตัวอย่างกว้างขวางทั้งภาคเกษตร อุตสาหกรรมและพาณิชยกรรม บริการพื้นฐานทางเศรษฐกิจและสังคมขยายตัวกว้างขวางขึ้น แต่ปรากฏว่ายังคงมีปัญหาสำคัญ ๆ หลายประการ เช่น เรื่องเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ การใช้จ่ายเกินตัว ทั้งของภาครัฐบาลและเอกชนโครงสร้างเศรษฐกิจอ่อนแอไม่สามารถปรับตัวได้ทันกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนไปการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจยังคงรวมกันอยู่ในกรุงเทพฯ และพื้นที่ภาคกลางเป็นส่วนใหญ่โดยเฉพาะอย่างยิ่งปัญหาความยากจนและการกระจายรายได้ปัญหาสังคมและปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมยังขยายตัวและทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อย ๆ   ดังนั้นในการจัดทำแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ ๕ จึงได้มีการเปลี่ยนแปลงแนวทางการพัฒนาประเทศเป็นแนวใหม่ เช่น

• แผนพัฒนาฯ ฉบับที่ ๕ เป็นแผนนโยบายที่ยึดพื้นที่เป็นหลักในการพัฒนาและมีลักษณะทั้งในเชิงรับและเชิงรุก 
• เน้นการรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจการเงินการคลังของประเทศเป็นพิเศษ พร้อมกับการปรับโครงสร้างเศรษฐกิจแต่ละด้านและยอมให้เศรษฐกิจขยายตัวไม่สูงนักแต่ต้องอยู่ในระดับที่จะไม่ก่อให้เกิดปัญหาการว่างงาน 
• เน้นความสมดุลในการพัฒนาโดยมุ่งเน้นการกระจายรายได้และการกระจายความเจริญไปสู่ภูมิภาคการกระจายการถือครองทรัพย์สินและการสร้างความเป็นธรรมในสังคม
• เน้นการแก้ไขปัญหาความยากจนในชนบทล้าหลัง เพื่อให้คนในชนบทอยู่ในฐานะพออยู่ - พอกิน มีสุขภาพพลานามัยสมบูรณ์สามารถช่วยเหลือตนเองได้

สำหรับเป้าหมายสำคัญ ๆ ในแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ ๕ มีดังนี้ 

• ให้เศรษฐกิจขยายตัวเฉลี่ยร้อยละ ๖.๖ ต่อปี โดยภาคเกษตรและภาคอุตสาหกรรมเพิ่มขึ้นร้อยละ ๔.๕ และ ๗.๖ ต่อปีตามลำดับ ส่วนการส่งออกเพิ่มขึ้นร้อยละ ๒๒.๓ ต่อปี 
• ให้ดุลการค้าขาดดุลเฉลี่ยไม่เกินปีละ ๗๘,๔๐๐ ล้านบาท และขาดดุลบัญชีเดินสะพัดเฉลี่ยไม่เกินปีละ ๕๓,๐๐๐ ล้านบาท
• ลดอัตราการเพิ่มของประชากรไม่ให้เกินร้อยละ ๑.๕ ในปี ๒๕๒๙ และลดอัตราการไม่รู้หนังสือให้เหลือร้อยละ ๑๐.๕ ของประชากร 
• ขยายการศึกษาทุกระดับเพื่อรับนักเรียนเพิ่มคือ ระดับก่อนประถมศึกษาให้ได้ร้อยละ ๓๕.๔ ของประชากรในกลุ่มอายุ มัธยมศึกษาตอนต้นมัธยมศึกษาตอนปลายและอุดมศึกษาร้อยละ ๔๘.๓, ๓๐.๙ และ ๔.๘ ของประชากรในกลุ่มอายุ
• ขยายบริการการป้องกันโรคให้ครอบคลุมประชากรกลุ่มเป้าหมายร้อยละ ๗๐ และขจัดปัญหาการขาดโปรตีนแคลอรีของเด็กทารกและเด็กก่อนวัยเรียนระดับ ๓ ให้หมดไป 
• ลดปัญหาอาชญากรรมความผิดเกี่ยวกับ ชีวิต ร่างกาย และเพศ ให้ต่ำกว่า ๗๕ ราย ต่อประชากร ๑๐๐,๐๐๐ คน
• แก้ไขปัญหาความยากจนในชนบทล้าหลังโดยเร่งเพิ่มผลผลิตให้เพิ่มขึ้นอีกโดยเฉลี่ยร้อยละ ๒ ต่อปี เร่งขยายและกระจายบริการทางด้านการศึกษาและสาธารณสุข เช่น จัดหาหนังสือประกอบ การเรียนและจัดระบบบริการสาธารณสุขมูลฐานให้ทั่วถึงใน ๒ ปี จัดบริการทางโภชนาการแก่เด็กและหญิงมีครรภ์ ๒.๒ ล้านคน 

สำหรับการพัฒนาในเชิงรุก ได้กำหนด เรื่องสำคัญที่จะดำเนินการคือ 

• เร่งพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกให้เป็นที่ตั้งอุตสาหกรรมหนัก อุตสาหกรรมเบา อุตสาหกรรม เพื่อการส่งออกและอุตสาหกรรมต่อเนื่องที่ครบวงจรเพื่อเป็นการกระจายความเจริญ และเป็นฐานที่สำคัญในการเสริมสร้างเศรษฐกิจให้เข้มแข็งสามารถแข่งขันกับต่างประเทศได้
• เร่งพัฒนาการเกษตรในเขตเกษตรก้าวหน้าโดยมุ่งเพิ่มประสิทธิภาพและเพิ่มผลผลิต แทนการขยายพื้นที่เพาะปลูกเร่งกระจายการผลิตและส่งเสริมให้เอกชนลงทุนด้านการผลิตในเขตเกษตรก้าวหน้า
• เร่งปรับโครงสร้างอุตสาหกรรมโดยใช้มาตรการทางภาษีและสิ่งจูงใจต่าง ๆ เพื่อส่งเสริมการผลิตเพื่อส่งออกและการกระจายอุตสาหกรรมไปสู่ส่วนภูมิภาค เพื่อกระจายรายได้และความเจริญไปสู่พื้นที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศ 

      ในปี พ.ศ. ๒๕๒๗ เศรษฐกิจโลกเริ่มชะลอตัวอีก  ค่าเงินดอลลาร์ผันผวนและราคาน้ำมันดิบได้เพิ่มขึ้นตลอดเวลาในช่วงของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ ๕ ประกอบกับประเทศอุตสาหกรรมใช้นโยบายกีดกันทางการค้ามากยิ่งขึ้นซึ่งส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทย คือ เศรษฐกิจขยายตัวเพียงร้อยละ ๕.๔ ต่อปี เพราะการผลิตภาคเกษตรและอุตสาหกรรม การลงทุน และการส่งออกต่ำกว่าเป้าหมาย และเกิดการว่างงานประมาณ ๑ ล้านคนในปี พ.ศ. ๒๕๒๙   อย่างไรก็ตามในระยะเวลาดังกล่าวเป็นช่วงที่รัฐบาลไทยค่อนข้างมีเสถียรภาพมีการกำหนดนโยบายและมาตรการทางด้านการเงินการคลังที่ถูกต้อง เช่น การลดค่าเงินบาท การณรงค์เพื่อการประหยัดใช้ของไทยและร่วมใจส่งออกฯลฯ  ประกอบกับการค้นพบก๊าซธรรมชาติในอ่าวไทยส่งผลทำให้ประเทศไทยผ่านพ้นวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจมาได้ด้วยดี  นอกจากนี้อัตราเงินเฟ้อเพิ่มขึ้นเพียงร้อยละ ๒.๙ ส่วนการแก้ไขปัญหาความยากจนในชนบทล้าหลังก็สามารถช่วยยกระดับความเป็นอยู่ของประชาชนในพื้นที่เป้าหมายได้เป็นอย่างดีในขณะที่สามารถลดอัตราการเพิ่มของประชากรใกล้เคียงกับเป้าหมายที่วางไว้คือเหลือร้อยละ ๑.๗ ในปี พ.ศ. ๒๕๒๙
      อย่างไรก็ตามยังคงมีปัญหาบางประการโดยเฉพาะอย่างยิ่งที่ดิน ๙๙.๘ ล้านไร่  ที่ยังขาดความอุดมสมบูรณ์ไม่เหมาะกับการเกษตร  มีปัญหาเรื่องการบุกรุกทำลายป่าและประชาชน ใน ๓,๘๒๔ หมู่บ้านยังขาดแคลนแหล่งน้ำเพื่อการเกษตร และ ๑๒,๖๗๘ หมู่บ้านยังมีปัญหาเรื่องน้ำกิน - น้ำใช้ นอกจากนี้มีปัญหาเรื่องการขาดแคลนเงินออมทำให้จำเป็นต้องพึ่งทรัพยากรจากต่างประเทศมาลงทุนซึ่งก่อให้เกิดปัญหาเรื่องหนี้สิน  ส่วนการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกยังไม่เป็นไปตามเป้าหมายเพราะรัฐบาลจำเป็นต้องจำกัดขนาดของการลงทุนเพื่อรักษาเสถียรภาพทางด้านการเงินการคลังต่อไป