6,839 Views
Favorite
โคลง
โคลงในฉันทลักษณ์ของไทยมีโคลงสองสุภาพ โคลงสามสุภาพ และโคลงสี่สุภาพ นอกจากนี้ยังมีโคลงดั้นอีกหลายแบบ ในที่นี้จะนำเสนอเฉพาะโคลงสี่สุภาพพอเป็นพื้นฐานการแต่งโคลง สำหรับเยาวชนผู้สนใจ
โคลงสี่สุภาพ
คณะและพยางค์ ของโคลงสี่สุภาพมีดังนี้
โคลงบทหนึ่งมี ๔ บาท บาทที่ ๑, ๒ และ ๓ มีบาทละ ๒ วรรค และมีจำนวนคำ เท่ากันทั้ง ๓ บาท ส่วนบาทที่ ๔ ก็มี ๒ วรรค เช่นเดียวกัน แต่มีจำนวนคำในวรรคท้ายเพิ่มขึ้น อีก ๒ คำ รวมทั้งบทมี ๓๐ คำ และอาจมี คำสร้อยที่วรรคท้ายของบาทที่ ๑ และบาทที่ ๓ ได้อีก ๒ คำในแต่ละวรรค
สัมผัส
สัมผัสบังคับดูได้จากเส้นโยงสัมผัสจาก แผนของโคลงสี่สุภาพ และจากโคลงตัวอย่าง
คำเอก คำโท
คำเอกมี ๗ แห่ง คำโทมี ๔ แห่ง (เอก ๗ โท ๔) ตามที่เขียนไว้ในแผนดังนี้
คำเอก มี ๗ แห่ง คือ
๑) บาทที่ ๑ คำ ที่ ๔
๒) บาทที่ ๒ คำที่ ๒
๓) บาทที่ ๒ คำที่ ๖
๔) บาทที่ ๓ คำที่ ๓
๕) บาทที่ ๓ คำที่ ๗
๖) บาทที่ ๔ คำที่ ๒
๗) บาทที่ ๔ คำที่ ๖
คำโท มี ๔ แห่ง คือ
๑) บาทที่ ๑ คำที่ ๕
๒) บาทที่ ๒ คำที่ ๗
๓) บาทที่ ๔ คำที่ ๕
๔) บาทที่ ๔ คำที่ ๗
โคลงกระทู้
โคลงกระทู้ คือ โคลงที่แต่งตามเค้าเงื่อน หรือประโยคที่ตั้งไว้เป็นกระทู้ กระทู้นี้อาจประกอบด้วยคำ
๔ คำ หรือ ๘ คำ ที่จะแบ่งเรียงเป็นคำขึ้นต้นโคลงแต่ละบาทได้ลงตัว เวลาแต่งโคลงกระทู้ จะต้องแต่งให้ได้เนื้อความสอดคล้องกับกระทู้ที่ตั้งไว้
ตัวอย่างกลุ่มคำหรือประโยคที่ใช้เป็นกระทู้ได้ เช่น
ฉันรักเมืองไทย รู้มากยากนาน รู้จักรักตัว (เรียงไว้วรรคละ ๑ คำ)
เพื่อนกินหาง่าย เพื่อนตายหายาก (เรียงไว้วรรคละ ๒ คำ)
