ทุกคนเคยเจ็บป่วยไม่มากก็น้อยเวลาป่วยต้องกินยาสมัยคุณย่าคุณยายยังเล็กมียาไทยหรือยาแผนโบราณซึ่งส่วนมากทำเป็นรูปยาผงชงกินหรือกวาดคอเดี๋ยวนี้เรามีทั้งยาแผนโบราณและยาปัจจุบัน
ยาได้จากพืชและสัตว์หลายชนิดพืชที่นำมาใช้เป็นยา เช่น กระเทียม ข่าขมิ้น ผักบุ้ง ไพล กระเจี๊ยบ ฯลฯ ส่วนสัตว์นั้นเราใช้อวัยวะบางอย่างเป็นยา เช่น เขากวาง นอแรด งาช้าง ฯลฯ นอกจากนี้ยาอาจสกัดได้จากจุลชีพ เช่น เพนิซิลลินได้จากเชื้อราแร่ธาตุที่มีอยู่ตามธรรมชาติก็ใช้เป็นยาได้ เช่น เกลือกำมะถัน ดีเกลือ สารส้ม เป็นต้น ปัจจุบันมีวิธีการสังเคราะห์ให้ได้ยาหลายชนิด
ยามิได้มีรสขมทุกชนิดอย่างที่กลัวกันยาบางชนิดมีรสหวาน เช่น ยาเข้าชะเอมเทศ น้ำอ้อย ยาบางชนิดมีรสเปรี้ยว เช่น ยาที่เข้ามะนาว นอกจากนี้ยายังมีรสฝาด รสเผ็ด รสเค็ม รสจืด ทั้งนี้ขึ้นกับตัวยาที่ใช้
ยาแผนปัจจุบันหรือยาฝรั่งมีการเพิ่มรสและกลิ่นให้น่ากินยิ่งขึ้นมีทั้งชนิดที่ใช้ภายใน เช่น ยาน้ำ ยาเม็ด ยาใส่แค็ปซูลสำหรับกิน และยาฉีด ชนิดที่ใช้ภายนอก เช่น ยาทาแผล ยาทาผิวหนังเวลาคัน ยาหยอดตา และยาหยอดหูเป็นต้น
การใช้ยาต้องระมัดระวังเพราะยาแต่ละชนิดออกฤทธิ์แตกต่างกันไปการใช้ยาผิดเป็นอันตรายอย่างยิ่งเด็ก ๆ จึงไม่ควรกินยาด้วยตนเอง
ยา คือ วัตถุที่ใช้เพื่อให้มนุษย์หรือสัตว์หายจากอาการเจ็บไข้ได้ป่วยและทำให้ร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์
สมัยโบราณเมื่อเกิดการเจ็บป่วยคนเราหาวิธีรักษาตัวเองโดยสังเกตจากการรักษาตัวเองของสัตว์และได้ใช้ส่วนของพืชและสัตว์ชนิดต่างๆเป็นยาจนได้รู้จักยามากขึ้น
เดิมเราใช้ส่วนของพืชและอวัยวะสัตว์เป็นยาโดยไม่ได้ดัดแปลงต่อมาเราได้พัฒนาความรู้ ความคิด ตลอดจนเครื่องมือเครื่องใช้และคิดหาวิธีการต่าง ๆ เพื่อผลิตยาจนสามารถทำการแยกได้ยาบริสุทธิ์รู้สูตรโครงสร้างสามารถสังเคราะห์ยาใหม่ตลอดจนได้รู้จักคุณโทษของยาและการออกฤทธิ์ร่วมกันของยาความรู้เหล่านี้นับเป็นความเจริญก้าวหน้าซึ่งนำมาสู่การใช้ยาแผนปัจจุบัน
ในการผลิตยามีหลักใหญ่ ๆ คือ ถ้าเป็นยาจากพืชต้องสืบสวนให้แน่นอนเสียก่อนว่าพืชนั้นสามารถรักษาโรคได้จริงส่วนไหนของพืชที่มีแก่นยามากที่สุดนำมาแยกด้วยขบวนการทางฟิสิกส์และเคมีจนได้ยาบริสุทธิ์ จัดการหาสูตรโครงสร้าง แล้วสังเคราะห์ขึ้นใหม่เลียนแบบยาธรรมชาติ หรือแยกแก่นยาบริสุทธิ์จากพืชโดยตรงแล้วแต่ว่าวิธีใดได้ผลดีที่สุดและสิ้นเปลืองรายจ่ายน้อยที่สุดสำหรับยาแผนปัจจุบันเมื่อได้ยาที่บริสุทธิ์แล้วต้องนำมาทดสอบทางสรีวิทยาว่ามีผลอย่างไรต่อระบบต่าง ๆ ของร่างกายตรวจสอบผลทางเภสัชวิทยาว่ามีข้อดีอย่างไรต่อร่างกายศึกษาการเปลี่ยนแปลงของยาในร่างกายรวมทั้งการทำลายและการขับถ่ายออกจากร่างกายการทดสอบผลเสียของยานั้นทำในสัตว์ทดลอง เช่น หนูถีบจักร กระต่าย สุนัข อาจใช้สัตว์ทั้งตัวหรือเพียงอวัยวะบางส่วนในการทดลองศึกษาผลเสียของยาที่อาจมีต่อสัตว์ที่กำลังท้อง ระยะให้นมลูกลูกอ่อนในท้องรวมทั้งการทำใหื้เกิดมะเร็งทั้งระยะปัจจุบันและระยะยาวอาจต้องใช้เครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ต่าง ๆ เช่น ฟิสิโอกราฟ โครมาโตกราฟี สเปกโทรโฟโตมิเตอร์ และสมองกลร่วมด้วย ![]()
ยาเป็นเสมือนดาบสองคม คือ ให้คุณเมื่อใช้ถูกและให้โทษเมื่อใช้ผิดอันตรายจากยาเกิดจากสาเหตุหลายประการ เช่น เกิดจากตัวยาเองความแตกต่างในตัวผู้ใช้ซึ่งมีปฏิกิริยาต่อยาผิดปกติหรือเกิดจากการใช้ยาไม่ถูกต้อง นอกจากนี้ยาแต่ละชนิดมักมีผลเสียในตัวเองไม่มากก็น้อยแม้จะใช้ในขนาดรักษา เช่น ยาแก้อาการแพ้ทำให้ง่วงนอน ยาแก้ปวดลดไข้ระคายกระเพาะอาหารและลำไส้ การใช้ยาหลายขนานร่วมกันอาจเสริมฤทธิ์กันหรือเกิดผลเสียมากขึ้นระหว่างใช้ยาอาจต้องระวังอันตรายจากอาหารและเครื่องดื่ม เช่น การใช้ยาลดความดันโลหิตสูงร่วมกับการบริโภคเนยแข็งหรือกล้วยหอมทำให้เกิดความดันโลหิตสูงจนถึงขั้นอันตรายได้ยาบางชนิดสะสมในร่างกายได้เมื่อใช้ขนาดมากหรือใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน เช่น ยานอนหลับ ![]()
|