เทคนิคการจัดบ้านแบบ KonMari สำหรับคนไม่มีเวลา

เข้าใจหัวใจของ KonMari

“ไม่ใช่แค่จัด แต่เป็นการเปลี่ยน Mindset”  ก่อนจะลงมือจัดบ้าน สิ่งสำคัญคือการทำความเข้าใจปรัชญาเบื้องหลังวิธี KonMari ที่แตกต่างจากการจัดระเบียบทั่วไป การจัดบ้านแบบ KonMari ไม่ใช่แค่การจัดของให้เข้าที่เข้าทาง หรือการทิ้งของที่ไม่ใช้แล้ว แต่เป็นการเปลี่ยนความคิดเกี่ยวกับการครอบครองสิ่งของและการใช้ชีวิต เป้าหมายสูงสุดคือการสร้างพื้นที่ที่สะท้อนตัวตนของคุณ ทำให้ชีวิตง่ายขึ้น และนำความสุขมาให้

1. หลักการสำคัญที่ต้องยึดมั่น

- ถามตัวเองว่า "สิ่งนี้จุดประกายความสุขให้ฉันหรือไม่?" นี่คือหัวใจสำคัญที่สุดของการจัดบ้านแบบ KonMari หากสิ่งของชิ้นใดไม่ทำให้คุณรู้สึกดี หรือไม่ได้ใช้ประโยชน์จริง ให้พิจารณาที่จะปล่อยมันไป
- จัดเรียงตามหมวดหมู่ ไม่ใช่ตามสถานที่ แทนที่จะจัดทีละห้อง ให้จัดเรียงตามหมวดหมู่ของสิ่งของ เช่น เสื้อผ้า หนังสือ เอกสาร ของใช้จุกจิก และของที่มีคุณค่าทางจิตใจ การทำเช่นนี้จะช่วยให้คุณเห็นภาพรวมของสิ่งของที่คุณมีทั้งหมดในหมวดหมู่นั้นๆ
- ทำความสะอาดและจัดเก็บในคราวเดียว เมื่อนำสิ่งของออกมาทั้งหมดแล้ว ให้ทำความสะอาดพื้นที่นั้นๆ ไปพร้อมกัน จากนั้นจึงจัดเก็บสิ่งของที่เลือกเก็บไว้ในที่ของมัน
- จัดบ้านให้เสร็จในครั้งเดียว (The KonMari Method is a one-time event) มาริเอะ คนโดะ (Marie Kondo) เชื่อว่าการจัดบ้านแบบ KonMari ควรทำให้เสร็จในครั้งเดียว เพื่อไม่ให้กลับไปสู่ความรกอีก การทำแบบนี้จะสร้างผลลัพธ์ที่ยั่งยืนและทำให้คุณไม่กลับไปเสียเวลากับการจัดบ้านซ้ำๆ

2. วางแผนอย่างชาญฉลาด

สำหรับคนที่มีเวลาน้อย การวางแผนที่ดีคือสิ่งสำคัญที่สุด อย่าเพิ่งท้อใจหากคิดว่าไม่มีเวลาพอที่จะทำตามขั้นตอนทั้งหมดในคราวเดียว คุณสามารถปรับวิธีการให้เข้ากับตารางชีวิตได้ โดยการแบ่งงานออกเป็นส่วนย่อยๆ และกำหนดเป้าหมายที่ทำได้จริง
เทคนิคการวางแผนสำหรับคนเวลาน้อย
- จัดสรรเวลา กำหนดช่วงเวลาที่แน่นอนในแต่ละวันหรือสัปดาห์สำหรับ KonMari แม้จะเป็นแค่ 15-30 นาทีต่อวัน หรือ 1-2 ชั่วโมงในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์ ก็ถือเป็นการเริ่มต้นที่ดี
- เลือกหมวดหมู่ที่ง่ายที่สุดก่อน หากเพิ่งเริ่มต้น ลองเลือกหมวดหมู่ที่มีปริมาณน้อยและตัดสินใจได้ง่ายก่อน เช่น เสื้อผ้าประเภทถุงเท้า หรืออุปกรณ์เครื่องเขียน เพื่อสร้างกำลังใจและโมเมนตัม
- กำหนดเป้าหมายที่ชัดเจน แทนที่จะคิดว่า "วันนี้จะจัดเสื้อผ้าทั้งหมด" ให้กำหนดเป้าหมายที่เล็กลง เช่น "วันนี้จะจัดลิ้นชักเสื้อยืด" การมีเป้าหมายที่ชัดเจนจะทำให้งานดูไม่ใหญ่เกินไปและทำสำเร็จได้ง่ายขึ้น
- เตรียมอุปกรณ์ให้พร้อม เตรียมถุงขยะ กล่องเปล่าสำหรับบริจาค หรือตะกร้าสำหรับย้ายของ ก่อนที่จะเริ่มจัด เพื่อไม่ให้เสียเวลากับการเดินหาอุปกรณ์ในระหว่างที่กำลังจัด

3. จัดการทีละหมวดหมู่

หัวใจสำคัญของการจัดบ้านแบบ KonMari คือการจัดทีละหมวดหมู่ โดยนำสิ่งของทั้งหมดในหมวดนั้นๆ ออกมารวมกันในที่เดียว เพื่อให้คุณเห็นภาพรวมทั้งหมดและตัดสินใจได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด
ขั้นตอนการจัดการทีละหมวดหมู่
- เริ่มจากเสื้อผ้า (Clothes) นี่คือหมวดแรกที่มาริเอะ คนโดะ (Marie Kondo)แนะนำให้เริ่มต้น เพราะเป็นสิ่งที่ตัดสินใจได้ค่อนข้างง่าย นำเสื้อผ้าทุกชิ้นในบ้านออกมาวางรวมกันบนเตียงหรือบนพื้นห้อง
วิธีตัดสินใจ : หยิบเสื้อผ้าทีละชิ้น สัมผัสและถามตัวเองว่า "สิ่งนี้จุดประกายความสุขให้ฉันหรือไม่?" หากไม่ ให้กล่าวขอบคุณแล้ววางลงในถุงสำหรับบริจาคหรือทิ้ง
การพับแบบ KonMari : สำหรับเสื้อผ้าที่เลือกเก็บ ให้พับเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าเล็กๆ แล้วจัดเก็บในแนวตั้งในลิ้นชักหรือกล่อง เพื่อให้ประหยัดพื้นที่และมองเห็นได้ง่าย
- ถัดไปคือหนังสือ (Books) รวบรวมหนังสือทั้งหมดในบ้านมาไว้ที่เดียวกัน
วิธีตัดสินใจ : แตะหนังสือทีละเล่ม และตัดสินใจว่าเล่มไหนที่อ่านแล้วมีความสุข อยากเก็บไว้เพื่ออ่านซ้ำ หรือมีคุณค่าทางใจจริงๆ ส่วนหนังสือที่ไม่เคยอ่าน ไม่คิดจะอ่าน หรืออ่านจบแล้วและไม่คิดจะกลับไปอ่านอีก ให้กล่าวขอบคุณแล้วปล่อยไป
- เอกสาร (Papers)  หมวดนี้เป็นที่ปวดหัวสำหรับหลายคน แต่สามารถจัดระเบียบได้ง่ายหากทำตามหลักการ “ทิ้งทั้งหมด” ยกเว้น 3 ประเภท ได้แก่
    เอกสารที่ต้องเก็บไว้ถาวร : เช่น โฉนดที่ดิน สูติบัตร ทะเบียนบ้าน
    เอกสารที่ต้องเก็บไว้ชั่วคราว : เช่น ใบเสร็จค่าใช้จ่ายต่างๆ ใบรับประกันสินค้า (เมื่อหมดอายุก็ทิ้งได้)
    เอกสารที่ต้องทำ : เช่น บิลที่ต้องจ่าย แบบฟอร์มที่ต้องกรอก
    การจัดเก็บ : จัดเก็บเอกสารที่จำเป็นในแฟ้มหรือกล่องเก็บเอกสาร โดยแบ่งหมวดหมู่ให้ชัดเจน เช่น เอกสารส่วนตัว เอกสารการเงิน
- ของใช้จุกจิก (Komono) หมวดนี้ครอบคลุมสิ่งของหลากหลาย ตั้งแต่ของใช้ในครัว ห้องน้ำ เครื่องสำอาง อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ของตกแต่งบ้าน ฯลฯ
เทคนิค : แยกย่อยหมวดหมู่ย่อยๆ ออกมาเพื่อจัดการได้ง่ายขึ้น เช่น จัดอุปกรณ์ครัวให้เสร็จก่อน แล้วค่อยไปจัดเครื่องสำอาง
วิธีตัดสินใจ : ใช้หลักการ "จุดประกายความสุข" เช่นเดิม และเน้นการจัดเก็บสิ่งของที่ใช้งานบ่อยให้เข้าที่เข้าทาง
- ของที่มีคุณค่าทางจิตใจ (Sentimental Items) นี่คือหมวดสุดท้ายและยากที่สุด เพราะเต็มไปด้วยความทรงจำและอารมณ์
เทคนิค : จัดการหมวดนี้เป็นอย่างสุดท้ายเมื่อคุณคุ้นเคยกับการตัดสินใจและปล่อยวางสิ่งของแล้ว เลือกเก็บเฉพาะสิ่งของที่ทำให้คุณรู้สึกดีและอยากเก็บไว้จริงๆ อาจจะจัดเก็บในกล่องพิเศษ เพื่อให้ง่ายต่อการรำลึกถึง

4. จัดเก็บอย่างเป็นระบบ

เมื่อตัดสินใจเลือกเก็บสิ่งของที่ “จุดประกายความสุข” แล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการจัดเก็บสิ่งของเหล่านั้นอย่างเป็นระเบียบ การมี “บ้าน” สำหรับสิ่งของทุกชิ้นคือหัวใจสำคัญที่จะช่วยให้บ้านของคุณเป็นระเบียบไปอีกนาน

หลักการจัดเก็บแบบ KonMari
- จัดเก็บในแนวตั้ง (Vertical Storage) ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้า หนังสือ หรือเอกสาร การจัดเก็บในแนวตั้งจะช่วยให้ประหยัดพื้นที่และมองเห็นสิ่งของได้ง่ายขึ้น ทำให้หยิบใช้และเก็บคืนได้สะดวก
- ใช้กล่องหรือภาชนะที่เหมาะสม กล่องเก็บของ ตะกร้า หรือลิ้นชัก ช่วยแบ่งพื้นที่ให้เป็นสัดส่วนและป้องกันสิ่งของกระจัดกระจาย เลือกขนาดที่พอดีกับพื้นที่และสิ่งของที่จะเก็บ
- ไม่วางซ้อนกัน หลีกเลี่ยงการวางสิ่งของซ้อนกัน เพราะจะทำให้หาของยากและทำให้พื้นที่ดูรก
- กำหนดพื้นที่สำหรับทุกสิ่ง สิ่งของทุกชิ้นที่เหลืออยู่ในบ้านของคุณควรมี “บ้าน” หรือตำแหน่งเฉพาะของมัน เมื่อใช้เสร็จแล้วต้องนำกลับไปเก็บไว้ที่เดิม เพื่อป้องกันความรกซ้ำซ้อน

5. สร้างนิสัยและรักษาระเบียบ

การจัดบ้านแบบ KonMari ไม่ใช่แค่การทำครั้งเดียวแล้วจบ แต่เป็นการสร้างนิสัยและกิจวัตรประจำวันที่จะช่วยรักษาสภาพแวดล้อมที่สะอาดและเป็นระเบียบไปอีกนาน นี่คือขั้นตอนที่สำคัญที่สุดที่จะทำให้ความพยายามของเราไม่เสียเปล่า
เทคนิคการรักษาระเบียบ
- เก็บของเข้าที่ทันทีหลังใช้งาน นี่คือกฎทองของการรักษาความสะอาด เมื่อใช้สิ่งใดเสร็จ ให้เก็บคืนที่เดิมทันที ไม่ทิ้งค้างไว้ การทำเช่นนี้จะช่วยป้องกันการสะสมของความรก
- จัดการความรกเล็กๆ น้อยๆ ทุกวัน ใช้เวลา 5-10 นาทีในแต่ละวัน จัดการกับความรกเล็กๆ น้อยๆ ที่เกิดขึ้น เช่น จัดเตียง กวาดพื้น หรือจัดจานในครัว การทำแบบนี้จะช่วยป้องกันไม่ให้ความรกสะสมจนกลายเป็นปัญหาใหญ่
- ทบทวนและปรับเปลี่ยน ชีวิตมีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ สิ่งของที่เราต้องการวันนี้อาจไม่จำเป็นในวันหน้า หมั่นทบทวนสิ่งของที่เรามีเป็นระยะๆ และปรับเปลี่ยนการจัดเก็บให้เข้ากับไลฟ์สไตล์ของเรา
- ให้รางวัลตัวเอง เมื่อจัดบ้านสำเร็จในแต่ละหมวดหมู่ หรือเมื่อเห็นผลลัพธ์ที่ดีจากการจัดระเบียบ ให้รางวัลตัวเองเล็กๆ น้อยๆ เพื่อสร้างแรงจูงใจในการรักษาความเรียบร้อย

การจัดบ้านแบบ KonMari อาจฟังดูเป็นเรื่องใหญ่ที่ต้องใช้เวลามาก แต่ด้วยการปรับใช้หลักการสำคัญ การวางแผนอย่างชาญฉลาด และการลงมือทำทีละเล็กทีละน้อยอย่างสม่ำเสมอ แม้แต่คนที่มีตารางชีวิตที่ยุ่งเหยิงก็สามารถสร้างบ้านที่ “จุดประกายความสุข” ให้กับตัวเองได้ การเริ่มต้นอาจดูท้าทาย แต่ผลลัพธ์ที่ได้คือบ้านที่เป็นระเบียบเรียบร้อย ลดความเครียด และมีพื้นที่สำหรับการใช้ชีวิตที่มีความสุขอย่างแท้จริง ลองเริ่มลงมือทำทีละขั้นตอน แล้วคุณจะพบว่าการจัดบ้านไม่ใช่แค่ภาระกิจ แต่เป็นการเดินทางของการค้นพบตัวเองและสร้างชีวิตที่ดีขึ้น

แหล่งข้อมูลอ้างอิง
แจกสูตรราชินีแห่งการจัดบ้านแบบมาริเอะ คนโดะ ทิ้งยังไงไม่ให้บ้านรก 

ทิ้งไปไม่ต้องเสียดาย! ถอด 5 เคล็ดลับจัดบ้านแสนสุข ฉบับ คนโด มาริเอะ จาก Tidying Up with Marie Kondo 

จัดบ้านไม่ให้รก(อีก)ด้วยวิธี KonMari