Upskilling Reskilling กุญแจสู่การอยู่รอดในยุคเปลี่ยนผ่าน

ในยุคที่โลกของการทำงานและอาชีพกำลังเปลี่ยนแปลงอย่างไม่หยุดนิ่ง แนวโน้มอาชีพและโลกการทำงานในอนาคต (Work & Career Future Trends) ได้กลายเป็นประเด็นที่ทุกคนต้องให้ความสนใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับกระแสของ การเรียนรู้ทักษะใหม่ (Upskilling) และ การปรับทักษะใหม่ (Reskilling) ที่กลายมาเป็นกุญแจสำคัญในการอยู่รอดและเติบโตในยุคแห่งการเปลี่ยนผ่านทางเทคโนโลยีและเศรษฐกิจ ไม่ว่าคุณจะเป็นพนักงานประจำ ฟรีแลนซ์ ผู้ประกอบการ หรือแม้กระทั่งนักศึกษา การปรับตัวให้ทันกับความเปลี่ยนแปลงคือสิ่งจำเป็นที่หลีกเลี่ยงไม่ได้

โลกการทำงานใหม่เมื่อทักษะเดิมไม่เพียงพออีกต่อไป

องค์กรต่าง ๆ ทั่วโลกต่างเผชิญกับความท้าทายจากการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจากเทคโนโลยี เช่น ปัญญาประดิษฐ์ (AI), การวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data), ระบบอัตโนมัติ (Automation) และเศรษฐกิจดิจิทัล สิ่งเหล่านี้ได้เปลี่ยนวิธีการทำงานแบบเดิม ๆ ไปโดยสิ้นเชิง หลายอาชีพที่เคยมั่นคงอาจถูกแทนที่ด้วยเทคโนโลยี ขณะเดียวกัน ก็เกิดอาชีพใหม่ ๆ ที่ต้องการทักษะเฉพาะทางที่หลายคนยังไม่มี

ทักษะด้านเทคนิค (Hard Skills) อย่างการเขียนโค้ด การวิเคราะห์ข้อมูล หรือการใช้เครื่องมือดิจิทัลใหม่ ๆ เป็นที่ต้องการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ขณะเดียวกัน ทักษะด้านอารมณ์และสังคม (Soft Skills) เช่น การคิดเชิงวิพากษ์ ความสามารถในการทำงานร่วมกับผู้อื่น และการแก้ปัญหาซับซ้อน ก็กลายเป็นคุณสมบัติที่ขาดไม่ได้ในยุคนี้ เพราะเครื่องจักรยังไม่สามารถทดแทนมนุษย์ในเรื่องเหล่านี้ได้ทั้งหมด

Upskilling & Reskilling คืออะไร และแตกต่างกันอย่างไร?

แม้จะเป็นคำที่มักใช้ร่วมกัน แต่ความหมายของ "Upskilling" และ "Reskilling" นั้นมีความแตกต่างกันเล็กน้อย
- Upskilling คือ การพัฒนาทักษะเดิมให้ดีขึ้นหรือทันสมัยยิ่งขึ้น เช่น พนักงานฝ่ายการตลาดเรียนรู้การใช้เครื่องมือการตลาดดิจิทัล เพื่อเสริมทักษะเดิมให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
- Reskilling คือการเรียนรู้ทักษะใหม่เพื่อเปลี่ยนสายงานหรือหน้าที่ เช่น พนักงานบัญชีเรียนรู้การเขียนโปรแกรม เพื่อเปลี่ยนไปทำงานในสาย Data Analyst
 

ทั้งสองแนวทางล้วนจำเป็น เพราะในหลายกรณี การพัฒนาทักษะเดิมอาจไม่เพียงพอที่จะตอบโจทย์ความเปลี่ยนแปลงของตลาดแรงงาน

ทำไม Upskilling & Reskilling ถึงสำคัญในยุคนี้?

1. ลดความเสี่ยงในการตกงาน
การมีทักษะใหม่ที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแรงงานช่วยให้เรามีความยืดหยุ่น พร้อมปรับตัวกับตำแหน่งงานใหม่หากอาชีพเดิมถูกเทคโนโลยีเข้ามาแทนที่
2. เพิ่มโอกาสในการเติบโต
ไม่เพียงแค่รักษางานปัจจุบันไว้เท่านั้น แต่การ Upskill อย่างต่อเนื่องยังเปิดโอกาสให้เลื่อนตำแหน่งหรือเข้าสู่อาชีพที่มีรายได้และความท้าทายสูงขึ้น
3. เสริมความมั่นใจในตัวเอง
ความรู้และทักษะใหม่ ๆ ทำให้เราพร้อมรับมือกับความไม่แน่นอน ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงขององค์กรหรือแนวโน้มของตลาดที่เปลี่ยนไปอย่างรวดเร็ว
4. สอดรับกับแนวโน้มอาชีพในอนาคต
จากรายงานของ World Economic Forum ทักษะที่จำเป็นในปี 2030 จะเปลี่ยนไปมากกว่าครึ่งหนึ่งจากที่ใช้ในปัจจุบัน ซึ่งหมายความว่าผู้ที่ไม่ปรับตัวจะมีความเสี่ยงสูงในการหลุดออกจากระบบงาน

กลยุทธ์ในการ Upskill & Reskill อย่างมีประสิทธิภาพ

1. เริ่มจากการประเมินตนเอง
สำรวจว่าทักษะที่คุณมีในปัจจุบันสามารถต่อยอดไปสู่อาชีพในอนาคตได้หรือไม่ และมีช่องว่างใดที่ควรเติมเต็ม
2. ใช้แพลตฟอร์มออนไลน์ให้เป็นประโยชน์
ปัจจุบันมีแหล่งเรียนรู้ออนไลน์มากมาย เช่น Coursera, edX, LinkedIn Learning หรือแพลตฟอร์มภาษาไทยอย่าง FutureSkill และ SkillLane ที่นำเสนอหลักสูตรสอดคล้องกับแนวโน้มอาชีพในอนาคต
3. เรียนรู้แบบผสมผสาน (Blended Learning)
ผสมผสานการเรียนรู้ผ่านวิดีโอ การทำเวิร์กช็อป การอ่าน และการทดลองปฏิบัติจริง เพื่อให้เข้าใจเนื้อหาอย่างลึกซึ้งและสามารถนำไปใช้จริงได้
4. สร้างนิสัยการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning)
โลกในอนาคตจะเปลี่ยนแปลงเร็วยิ่งขึ้น สิ่งสำคัญคือการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องและเปิดใจรับสิ่งใหม่ ๆ อยู่เสมอ

ตัวอย่างอาชีพที่ต้องการ Upskilling และ Reskilling อย่างเร่งด่วน

- Data Analyst / Data Scientist ต้องการทักษะด้านการวิเคราะห์ข้อมูล เครื่องมือ BI และการใช้ภาษา Python หรือ SQL
- Digital Marketer ต้องรู้จัก SEO, SEM, Social Media Ads และการอ่านพฤติกรรมลูกค้าด้วย Data
- UX/UI Designer ต้องเรียนรู้การออกแบบโดยคำนึงถึงประสบการณ์ผู้ใช้งาน และเข้าใจเครื่องมือใหม่ ๆ เช่น Figma
- Cybersecurity Specialist ต้อง Reskill จากสาย IT ทั่วไปเพื่อเข้าใจเรื่องความปลอดภัยในโลกดิจิทัลที่กำลังเติบโต
- Green Technology Specialist เนื่องจากกระแสโลกที่มุ่งสู่พลังงานสะอาด ทำให้ต้องการบุคลากรที่มีความรู้ด้านเทคโนโลยีเพื่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น

การปรับตัวคือหัวใจของการอยู่รอดในอนาคต Upskilling และ Reskilling ไม่ใช่เพียงกระแสชั่วคราว แต่คือทักษะชีวิตที่ทุกคนต้องมีเพื่ออยู่รอดและเจริญเติบโตในโลกการทำงานแห่งอนาคต ไม่ว่าคุณจะอยู่ในวัยเริ่มต้น หรือเป็นมืออาชีพที่มีประสบการณ์สูง การหยุดเรียนรู้คือการหยุดเติบโต การเปลี่ยนแปลงนั้นเป็นเรื่องธรรมชาติ แต่การเตรียมพร้อมรับการเปลี่ยนแปลง คือสิ่งที่เราสามารถควบคุมได้ การเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ อย่างต่อเนื่อง ไม่เพียงช่วยให้เรารับมือกับอนาคตได้อย่างมั่นคง แต่ยังช่วยให้เราเป็นผู้สร้างอนาคตของตนเองได้ด้วยมือของเราเอง

แหล่งข้อมูล

Upskill Reskill คือ ทางรอด ไม่ปรับ อาจไม่รอด ในยุคมรสุมเศรษฐกิจ 

ความแตกต่างระหว่าง Upskill และ Reskill ในการปรับตัวเพื่ออนาคตการทำงาน 

Upskilling and reskilling: Know the difference and boost your team’s learning