ประเภทของใบอนุญาตพาหนะทางน้ำ และความแตกต่างที่คุณควรรู้

หากคุณเป็นผู้ที่เกี่ยวข้องกับการใช้งานเรือ ไม่ว่าจะเพื่อการเดินทาง การพาณิชย์ หรือการท่องเที่ยว สิ่งสำคัญอันดับแรกที่คุณควรทราบคือ ประเภทใบอนุญาตพาหนะทางน้ำ, ใบอนุญาตเรือ และใบอนุญาตขับเรือ ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญตามกฎหมายที่ผู้ใช้เรือทุกประเภทต้องมีความรู้ เพื่อความปลอดภัย และไม่ละเมิดกฎหมายที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ที่ควบคุมการใช้ทรัพย์สิน และการรับผิดทางแพ่งเมื่อเกิดเหตุการณ์ทางน้ำ

ใบอนุญาตพาหนะทางน้ำคืออะไร?

ใบอนุญาตพาหนะทางน้ำ คือ เอกสารที่รับรองว่าพาหนะ หรือเรือที่ใช้เดินทางในแหล่งน้ำสาธารณะมีการจดทะเบียนอย่างถูกต้องตามกฎหมาย โดยอ้างอิงตามระเบียบของกรมเจ้าท่า และกฎหมายแพ่งว่าด้วยทรัพย์สิน ใบอนุญาตนี้เปรียบเสมือนทะเบียนบ้านของเรือ ที่แสดงเจ้าของ ประเภทการใช้งาน และคุณสมบัติของตัวเรืออย่างชัดเจน

จุดประสงค์ของใบอนุญาตเรือ

รับรองว่าเรือได้จดทะเบียนถูกต้อง

ระบุประเภทของเรือ เช่น ใช้ส่วนตัว พาณิชย์ ประมง ฯลฯ

ระบุชื่อเจ้าของและสถานะการใช้งาน

แสดงว่าเรือผ่านการตรวจสอบตามมาตรฐานความปลอดภัย

ประเภทของใบอนุญาตพาหนะทางน้ำ

ใบอนุญาตพาหนะทางน้ำสามารถแบ่งได้เป็นหลายประเภท โดยแต่ละประเภทจะมีวัตถุประสงค์ และข้อกำหนดที่แตกต่างกัน ดังนี้

1. ใบอนุญาตเรือใช้ส่วนบุคคล (Private Boat License)

เหมาะสำหรับ :

เรือยนต์ขนาดเล็ก

เรือใช้เพื่อการท่องเที่ยว หรือพักผ่อนส่วนตัว

เรือที่ไม่ได้ใช้ในเชิงพาณิชย์

คุณสมบัติของใบอนุญาต :

เจ้าของต้องยื่นขอจดทะเบียนที่สำนักงานเจ้าท่าท้องถิ่น

ไม่อนุญาตให้รับผู้โดยสาร หรือขนส่งสินค้าเพื่อการค้า

ต้องมีเครื่องยนต์ไม่เกินกำลังที่กฎหมายกำหนด

ตัวอย่าง : เรือเจ็ทสกี, เรือยอชต์ส่วนตัว, เรือยนต์เล็กขับในคลองหรือแม่น้ำ

2. ใบอนุญาตเรือพาณิชย์ (Commercial Vessel License)

เหมาะสำหรับ :

เรือโดยสารประจำทาง

เรือขนส่งสินค้า

เรือบริการนำเที่ยว

คุณสมบัติของใบอนุญาต :

ต้องผ่านการตรวจสภาพเรือจากเจ้าท่า

ต้องระบุจำนวนผู้โดยสารหรือสินค้าที่สามารถรับได้

ต้องมีใบอนุญาตขับเรือของผู้ควบคุมเรือที่ถูกต้อง

มีประกันภัยตามที่กฎหมายกำหนด

ตัวอย่าง : เรือข้ามฟาก, เรือหางยาวพานักท่องเที่ยว, เรือขนส่งในแม่น้ำเจ้าพระยา

3. ใบอนุญาตเรือประมง (Fishing Vessel License)

เหมาะสำหรับ :

เรือที่ใช้เพื่อการประมงในทะเลหรือแม่น้ำ

เรือที่จดทะเบียนเพื่อกิจการเกษตรทางน้ำ

คุณสมบัติของใบอนุญาต :

ต้องได้รับอนุญาตทั้งจากกรมเจ้าท่า และกรมประมง

เรือประมงพาณิชย์ต้องติดตั้งอุปกรณ์ตรวจสอบ (VMS)

ต้องปฏิบัติตามกฎหมาย IUU (การประมงผิดกฎหมาย)

ตัวอย่าง :  เรืออวนลาก, เรือประมงชายฝั่ง, เรือประมงอุตสาหกรรม

 4. ใบอนุญาตเรือเฉพาะกิจ (Special Purpose Vessel License)

เหมาะสำหรับ :

เรือราชการ หรือเรือหน่วยงานเฉพาะกิจ

เรือดับเพลิง เรือกู้ภัย

เรือขุดลอก หรือเรือทำการวิจัย

คุณสมบัติของใบอนุญาต :

ต้องมีการขออนุมัติเป็นกรณีไป

ต้องระบุภารกิจและพื้นที่การใช้

อาจไม่เปิดใช้งานในเชิงพาณิชย์

ตัวอย่าง :  เรือกรมเจ้าท่า, เรือของกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย, เรือเก็บขยะ

เคล็ดลับ : การเลือกประเภทใบอนุญาตให้ตรงกับการใช้งานช่วยลดความเสี่ยงทางกฎหมาย และเพิ่มความน่าเชื่อถือในการดำเนินธุรกิจ

ตัวอย่างเรือที่ต้องมีใบอนุญาต

เรือยนต์ที่มีกำลังตั้งแต่ 5 แรงม้าขึ้นไป

เรือที่ใช้เพื่อขนส่งคนหรือสินค้า

เรือท่องเที่ยว เรือประมง เรือราชการ

ใบอนุญาตเรือเปรียบเสมือน “ป้ายทะเบียนรถยนต์” เป็นเอกสารแสดงความถูกต้องตามกฎหมายของตัวพาหนะ

ผู้ขับเรือที่ไม่มีใบอนุญาตถือว่าผิดกฎหมายตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตราเกี่ยวกับความรับผิดของเจ้าของพาหนะและผู้ควบคุม

สรุปความแตกต่างระหว่าง ใบอนุญาตเรือ และใบอนุญาตขับเรือ

การมีใบอนุญาตเรือและใบอนุญาตขับเรือ ไม่ใช่แค่ข้อบังคับทางกฎหมายเท่านั้น แต่ยังเป็นการแสดงถึงความรับผิดชอบ ความปลอดภัย และความเป็นมืออาชีพในการเดินเรือ

ข้อมูลอ้างอิง

กรมเจ้าท่า

สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา