การเรียนภาษาไทยในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ภาคเรียนที่ 1 มีเป้าหมายเพื่อพัฒนาทักษะการอ่าน การเขียน การฟัง การพูด และการดูอย่างรอบด้าน พร้อมทั้งปลูกฝังมารยาทและค่านิยมที่ดีในด้านภาษาและวัฒนธรรมไทย บทเรียนหลักประกอบด้วยเนื้อหาดังต่อไปนี้
1. การอ่าน
2. การผัน
3. การคัดลายมือและการเขียนเพื่อการสื่อสาร
4. หลักการพูด การฟัง และการดู
การอ่านเป็นพื้นฐานสำคัญสำหรับการเรียนรู้ในทุกวิชา นักเรียนจะได้ฝึกทักษะการอ่านในหลายมิติ ดังนี้:
- ฝึกอ่านออกเสียงพยัญชนะ สระ และวรรณยุกต์อย่างถูกต้อง
- ฝึกการออกเสียงคำที่ใช้ในชีวิตประจำวัน
- เรียนรู้การอ่านกลอนสั้นและบทอาขยานเพื่อพัฒนาการออกเสียงที่ไพเราะ
- ฝึกอ่านเรื่องราวและตอบคำถามเพื่อสรุปใจความสำคัญ
- การวิเคราะห์ตัวละคร สถานการณ์ และข้อคิดจากเรื่องสั้นหรือบทความ
- เรียนรู้มารยาทในการอ่านเสียงดังในที่สาธารณะ
- การอ่านในห้องสมุดและการยืมคืนหนังสือ
- อ่านนิทานพื้นบ้าน นิทานสอนใจ และเรื่องสั้นที่เหมาะสมกับวัย
- วิเคราะห์เนื้อหาและสรุปเรื่องราวพร้อมแสดงความคิดเห็น
การเรียนรู้เรื่องอักษรสามหมู่หรือไตรยางค์เป็นพื้นฐานสำคัญในการอ่านและเขียนคำไทยอย่างถูกต้อง:
- อักษรสูง: การผันเสียงวรรณยุกต์ของคำที่ขึ้นต้นด้วยอักษรสูง
- อักษรกลาง: การอ่านและเขียนคำที่ใช้วรรณยุกต์กับอักษรกลาง
- อักษรต่ำ: การเปรียบเทียบการผันวรรณยุกต์ระหว่างอักษรต่ำและอักษรกลุ่มอื่น
- ฝึกเขียนและอ่านคำที่ใช้หลักการอักษรสามหมู่ในประโยคต่างๆ
- ฝึกเขียนตัวอักษรไทยให้สวยงาม ถูกต้อง และได้มาตรฐาน
- คัดข้อความจากบทกลอน นิทาน หรือคำสอนที่มีคุณค่า
- บันทึกเรื่องราวประจำวัน เช่น การไปเที่ยว การเรียนรู้ใหม่ๆ หรือกิจกรรมพิเศษ
- ฝึกการจัดลำดับเหตุการณ์และเล่าเรื่องอย่างเป็นระบบ
- เขียนเรื่องราวที่แต่งขึ้นจากความคิดสร้างสรรค์ เช่น นิทานแฟนตาซี หรือการผจญภัยในโลกสมมติ
- เรียนรู้การใช้คำคุณศัพท์และการวางโครงเรื่องให้มีความน่าสนใจ
- เขียนเรียงความในหัวข้อที่กำหนด เช่น "เพื่อนที่ดี" หรือ "คุณค่าของความซื่อสัตย์"
- ฝึกการเขียนเรียงความอย่างมีโครงสร้าง มีบทนำ เนื้อหา และบทสรุป
- ฝึกย่อข้อความยาวๆ ให้สั้นและกระชับ โดยยังคงเนื้อหาสำคัญ
- วิเคราะห์และเลือกเฉพาะข้อมูลที่สำคัญในการเขียนย่อความ
- เรียนรู้รูปแบบการเขียนจดหมายส่วนตัวและจดหมายกิจธุระ
- ฝึกการใช้คำทักทายและคำลงท้ายอย่างเหมาะสม
- ฝึกการพูดในที่สาธารณะ เช่น การเล่าประสบการณ์ การนำเสนองานกลุ่ม
- ฝึกการพูดแสดงความคิดเห็นและฟังความคิดเห็นของผู้อื่นในกลุ่ม
- เรียนรู้การพูดอย่างชัดเจนและสุภาพ
- การฟังเรื่องราวและจับใจความสำคัญ
- วิเคราะห์เนื้อหาจากสิ่งที่ได้ดู เช่น ภาพยนตร์สั้นหรือโฆษณา
- การฟังโดยไม่ขัดจังหวะและแสดงความเคารพต่อผู้พูด
- การพูดในสถานการณ์ต่างๆ เช่น การกล่าวขอบคุณหรือการกล่าวคำอวยพร
- วิเคราะห์และวิจารณ์เนื้อหาจากนิทานหรือข่าวสารที่ได้รับฟัง
- การใช้เหตุผลและคำศัพท์ที่เหมาะสมในการวิเคราะห์
- การพูดในพิธีการ เช่น การกล่าวคำอวยพรในวันสำคัญ
- ฝึกการพูดในโอกาสที่ไม่เป็นทางการ เช่น การเล่าเรื่องตลกหรือการกล่าวแสดงความรู้สึก
เนื้อหาวิชาภาษาไทย ป.4 เทอม 1 ได้ออกแบบให้ครอบคลุมทั้งทักษะพื้นฐานและการพัฒนาทักษะเชิงลึกในด้านภาษา ทั้งนี้ การฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอทั้งในห้องเรียนและที่บ้านจะช่วยให้นักเรียนมีความมั่นใจในทักษะภาษาไทยมากยิ่งขึ้น และสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างมีประสิทธิภาพ