สังคมศึกษา ม. 6 เทอม 1 เรียนเรื่องอะไรบ้าง

วิชาสังคมศึกษา ม.6 เทอม 1 เป็นวิชาที่เน้นการเรียนรู้หลากหลายด้าน ทั้งในเรื่องศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม หน้าที่พลเมือง เศรษฐศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และภูมิศาสตร์ นักเรียนจะได้ศึกษาแนวคิดสำคัญต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตในสังคมปัจจุบัน โดยเนื้อหาจะมุ่งเน้นให้เข้าใจถึงบทบาทหน้าที่ของตนในฐานะพลเมืองที่ดี การใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน การแก้ไขปัญหาทางสังคมและเศรษฐกิจ รวมถึงการมีความรู้ด้านวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์เพื่อสร้างเสริมความเข้าใจและพัฒนาตนเองในสังคมที่เปลี่ยนแปลง

สังคมศึกษา ม. 6 เทอม 1 เรียนอะไรบ้าง
1. ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม
2. หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม
3. เศรษฐศาสตร์
4. ประวัติศาสตร์
5. ภูมิศาสตร์

เนื้อหาการเรียนแต่ละเรื่อง

1. ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม

หัวข้อนี้เน้นการเรียนรู้เกี่ยวกับพุทธศาสนา ตั้งแต่ต้นกำเนิด การตรัสรู้ การเผยแผ่พระธรรมคำสอน การดำเนินชีวิตตามหลักธรรม โดยมีเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับ

- ความเชื่อทางศาสนาสมัยก่อนพุทธกาล

- การตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าและการเผยแผ่ศาสนา

- หลักศรัทธาและปัญญา

- ความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธศาสนาและวิทยาศาสตร์

- การนำพระพุทธศาสนามาใช้ในการแก้ปัญหาชีวิตและสังคม เช่น การฝึกหัดไม่ให้ประมาท และเศรษฐกิจพอเพียง

1. ความเชื่อทางศาสนาสมัยก่อนพุทธกาล

ก่อนที่พระพุทธเจ้าจะตรัสรู้ ศาสนาที่แพร่หลายในชมพูทวีปมีลักษณะเป็นการนับถือเทพเจ้าและพิธีกรรมตามความเชื่อในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ที่เน้นการบูชาเทพเจ้าและการบูชายัญ คนเชื่อว่าการบูชายัญจะทำให้เกิดความเป็นสิริมงคลและได้รับพรจากเทพเจ้า แต่ศาสนาพราหมณ์ไม่ได้ให้ความสำคัญกับการพัฒนาจิตใจของบุคคลเท่าที่ควร จึงเป็นเหตุให้มีการตั้งคำถามถึงประโยชน์ของการบูชายัญ ซึ่งนำไปสู่การค้นหาหนทางใหม่ ๆ ในการหลุดพ้นจากความทุกข์

ตัวอย่างโจทย์

ศาสนาพราหมณ์-ฮินดูในสมัยก่อนพุทธกาลมีความเชื่อหลักเกี่ยวกับอะไร?

• ก) การบูชาเทพเจ้าเพื่อขอพร

• ข) การบูชายัญเพื่อขอพรจากเทพเจ้า

• ค) การฝึกจิตใจเพื่อความหลุดพ้น

• ง) การสวดมนต์เพื่อสันติสุข

เฉลย: ข) การบูชายัญเพื่อขอพรจากเทพเจ้า

2. การตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าและการเผยแผ่ศาสนา

พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ในวันเพ็ญเดือนวิสาขะ ทรงค้นพบ "อริยสัจ 4" หรือความจริงอันประเสริฐ 4 ประการ ซึ่งประกอบด้วยทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค หลังการตรัสรู้ พระองค์ทรงเริ่มเผยแผ่พระธรรมที่เข้าใจได้ง่ายและชัดเจน เช่น การสอนให้ยึดหลักการเดินทางสายกลาง (มัชฌิมาปฏิปทา) และหลักปฏิบัติอันเป็นเครื่องมือในการหลุดพ้นจากทุกข์ เช่น ศีล สมาธิ ปัญญา พระองค์ได้สั่งสอนธรรมแก่สาวกและพุทธศาสนิกชนเป็นเวลานานถึง 45 ปี

ตัวอย่างโจทย์

หลักการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าคืออะไร?

• ก) การรู้แจ้งในกฎแห่งกรรม

• ข) อริยสัจ 4

• ค) หลักการของพราหมณ์-ฮินดู

• ง) การบูชาพระรัตนตรัย

เฉลย: ข) อริยสัจ 4

3. หลักศรัทธาและปัญญา

ในพระพุทธศาสนา การพัฒนาศรัทธาและปัญญาคือสองสิ่งที่ต้องไปควบคู่กัน ศรัทธาคือความเชื่อมั่นในคำสอนของพระพุทธเจ้า ขณะที่ปัญญาคือความสามารถในการเข้าใจความจริงตามธรรมชาติ ศรัทธาที่มีแต่ความเชื่อโดยปราศจากปัญญาจะทำให้เกิดความเชื่อที่งมงาย ในทางตรงกันข้าม ปัญญาที่ไม่มีศรัทธาเป็นพื้นฐานก็อาจนำไปสู่ความถือตัว ดังนั้น การพัฒนาทั้งสองด้านจะทำให้บุคคลมีความมั่นคงในความเชื่อและมีความคิดอย่างรอบคอบ

ตัวอย่างโจทย์

การพัฒนาศรัทธาและปัญญาต้องทำอย่างไร?

• ก) ยึดมั่นในความเชื่อศาสนาโดยไม่ต้องคิดมาก

• ข) การฝึกฝนจิตใจเพื่อให้เกิดความเชื่อและความเข้าใจในหลักธรรม

• ค) การสวดมนต์อย่างสม่ำเสมอ

• ง) การเชื่อในสิ่งที่ครูสอนเท่านั้น

เฉลย: ข) การฝึกฝนจิตใจเพื่อให้เกิดความเชื่อและความเข้าใจในหลักธรรม

4. ความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธศาสนาและวิทยาศาสตร์

พุทธศาสนามีความสอดคล้องกับวิทยาศาสตร์ในหลายแง่มุม โดยเฉพาะแนวคิดเรื่องกฎแห่งเหตุและผล (กฎของกรรม) ที่สอนว่า ทุกสิ่งที่เกิดขึ้นล้วนมีเหตุเป็นที่มา ซึ่งสอดคล้องกับหลักการทางวิทยาศาสตร์ที่ยึดถือกฎของเหตุและผลอย่างเคร่งครัด นอกจากนี้ การปฏิบัติสมาธิในพุทธศาสนายังได้รับการยอมรับในวงการวิทยาศาสตร์ว่าเป็นวิธีที่ช่วยลดความเครียดและพัฒนาสมาธิในการทำงาน

ตัวอย่างโจทย์

ความสัมพันธ์ที่สำคัญระหว่างพระพุทธศาสนาและวิทยาศาสตร์คืออะไร?

• ก) กฎแห่งกรรมและกฎของเหตุและผล

• ข) การปฏิบัติธรรมเพื่อหลุดพ้นจากทุกข์

• ค) การสวดมนต์เพื่อสร้างสติ

• ง) ความเชื่อในโลกหลังความตาย

เฉลย: ก) กฎแห่งกรรมและกฎของเหตุและผล

5. การนำพระพุทธศาสนามาใช้ในการแก้ปัญหาชีวิตและสังคม

พระพุทธศาสนามีหลักธรรมที่สามารถนำมาใช้ในการแก้ไขปัญหาในชีวิตประจำวัน เช่น การฝึกหัดไม่ให้ประมาท การรักษาศีล การทำสมาธิ และการพัฒนาปัญญาเพื่อเข้าใจความเป็นจริง การดำเนินชีวิตตามหลัก "เศรษฐกิจพอเพียง" ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ก็มีแนวคิดที่สอดคล้องกับพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการใช้ชีวิตอย่างพอเพียงและการไม่โลภมากเกินไป

ตัวอย่างโจทย์

หลักธรรมในพระพุทธศาสนาที่ช่วยในการแก้ปัญหาสังคมคืออะไร?

• ก) การฝึกสมาธิและการใช้ชีวิตแบบพอเพียง

• ข) การบูชาและการปฏิบัติศาสนพิธี

• ค) การทำบุญและการสวดมนต์

• ง) การทำความดีเพื่อลดบาป

เฉลย: ก) การฝึกสมาธิและการใช้ชีวิตแบบพอเพียง

2. หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม

ในหัวข้อนี้จะเน้นไปที่การเรียนรู้หน้าที่และบทบาทของพลเมืองที่ดีในสังคม เช่น

- โครงสร้างทางสังคมและการขัดเกลาทางสังคม

- สถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย

- การวิเคราะห์ปัญหาการเมืองและวัฒนธรรมสากล

1. โครงสร้างทางสังคมและการขัดเกลาทางสังคม

โครงสร้างทางสังคม หมายถึงการจัดระเบียบและระบบความสัมพันธ์ของคนในสังคม ซึ่งประกอบไปด้วยหน่วยที่มีบทบาทต่าง ๆ เช่น ครอบครัว โรงเรียน และหน่วยงานรัฐ หน่วยเหล่านี้มีความสัมพันธ์กันในลักษณะต่าง ๆ เช่น การสอน การควบคุมทางสังคม และการให้คำปรึกษา เพื่อสร้างความมั่นคงและความเจริญก้าวหน้าในสังคม

การขัดเกลาทางสังคม (Socialization) เป็นกระบวนการที่บุคคลได้รับการเรียนรู้และซึมซับค่านิยม กฎเกณฑ์ และวัฒนธรรมของสังคมผ่านการมีปฏิสัมพันธ์กับบุคคลและหน่วยงานอื่น ๆ กระบวนการนี้ช่วยในการปรับตัวและพัฒนาตนเองให้เข้ากับสังคมได้ดี เช่น การเรียนรู้มารยาททางสังคม หรือการเข้าใจบทบาทของตนในครอบครัวและชุมชน

ตัวอย่างโจทย์

โครงสร้างทางสังคมมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตในสังคมอย่างไร?

• ก) เป็นการส่งเสริมให้สังคมเจริญเติบโตอย่างมีระบบ

• ข) ช่วยให้บุคคลสามารถพัฒนาทักษะด้านวิชาการ

• ค) เน้นการแบ่งแยกชนชั้นในสังคม

• ง) การลดความขัดแย้งระหว่างบุคคล

เฉลย: ก) เป็นการส่งเสริมให้สังคมเจริญเติบโตอย่างมีระบบ

2. สถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย

สิทธิมนุษยชน เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่ทุกคนควรได้รับโดยไม่มีการเลือกปฏิบัติ เช่น สิทธิในการมีชีวิต สิทธิในเสรีภาพ และสิทธิในความเป็นธรรม ในประเทศไทย การปกป้องสิทธิมนุษยชนถูกกำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญ อย่างไรก็ตาม ยังมีปัญหาหลายประการเกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชน เช่น การเลือกปฏิบัติต่อชนกลุ่มน้อย การละเมิดสิทธิแรงงาน และการใช้สิทธิเสรีภาพทางการเมืองอย่างไม่เต็มที่

การแก้ไขปัญหาเหล่านี้จำเป็นต้องมีการสนับสนุนจากภาครัฐและสังคม รวมถึงการให้ความรู้แก่ประชาชนเกี่ยวกับสิทธิของตนเองและการเคารพสิทธิของผู้อื่น

ตัวอย่างโจทย์

สถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทยยังคงมีปัญหาในด้านใดบ้าง?

• ก) การเลือกปฏิบัติต่อชนกลุ่มน้อย

• ข) สิทธิเสรีภาพในการศึกษา

• ค) สิทธิในที่อยู่อาศัย

• ง) การปกป้องสิทธิทางการเงิน

เฉลย: ก) การเลือกปฏิบัติต่อชนกลุ่มน้อย

3. การวิเคราะห์ปัญหาการเมืองและวัฒนธรรมสากล

การเมืองและวัฒนธรรมมีความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนและส่งผลกระทบต่อกัน การเมืองที่ไม่มั่นคงมักส่งผลกระทบต่อวัฒนธรรมและการดำเนินชีวิตของประชาชน เช่น การเปลี่ยนแปลงนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา ศาสนา หรือการปกครองในสังคม ในระดับสากล ปัญหาการเมืองโลก เช่น การขัดแย้งทางการทูตและสงครามระหว่างประเทศ ส่งผลกระทบต่อการค้าระหว่างประเทศ การเดินทาง และความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

การศึกษาและทำความเข้าใจเกี่ยวกับปัญหาการเมืองทั้งในประเทศและสากล ช่วยให้นักเรียนสามารถวิเคราะห์สถานการณ์ได้อย่างถูกต้องและเตรียมพร้อมสำหรับการเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงในอนาคต

ตัวอย่างโจทย์

การเมืองที่ไม่มั่นคงมีผลกระทบต่อวัฒนธรรมในสังคมอย่างไร?

• ก) ส่งเสริมให้วัฒนธรรมเข้มแข็งขึ้น

• ข) ทำให้การพัฒนาวัฒนธรรมหยุดชะงัก

• ค) เพิ่มโอกาสทางเศรษฐกิจ

• ง) ทำให้การขยายวัฒนธรรมช้าลง

เฉลย: ข) ทำให้การพัฒนาวัฒนธรรมหยุดชะงัก

3. เศรษฐศาสตร์

ในด้านเศรษฐศาสตร์ นักเรียนจะได้ศึกษาเกี่ยวกับ

- การกำหนดราคาและค่าจ้างในระบบเศรษฐกิจ

- ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน

- การวิเคราะห์แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม

- ผลกระทบจากโลกาภิวัตน์ต่อเศรษฐกิจไทย

1. การกำหนดราคาและค่าจ้างในระบบเศรษฐกิจ

การกำหนดราคาและค่าจ้างเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจโดยรวม ราคาสินค้าและบริการถูกกำหนดจากอุปสงค์และอุปทานในตลาด หากอุปสงค์เพิ่มขึ้นแต่มีอุปทานจำกัด ราคาจะเพิ่มขึ้น ในขณะเดียวกัน การกำหนดค่าจ้างแรงงานก็มีปัจจัยหลายอย่าง เช่น ระดับการศึกษาของผู้ทำงาน ความสามารถในการทำงาน และระดับความต้องการแรงงานในตลาด ค่าจ้างขั้นต่ำในแต่ละประเทศยังเป็นเครื่องมือที่ภาครัฐใช้เพื่อปกป้องสิทธิของแรงงานอีกด้วย

ตัวอย่างโจทย์

ปัจจัยใดที่มีผลต่อการกำหนดราคาสินค้าในตลาด?

• ก) อุปสงค์และอุปทาน

• ข) การโฆษณา

• ค) การคุ้มครองผู้บริโภค

• ง) ภาษีศุลกากร

เฉลย: ก) อุปสงค์และอุปทาน

2. ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน

ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทรงพระราชทานแก่ประชาชนไทย มุ่งเน้นให้ประชาชนดำเนินชีวิตโดยไม่ละโมบ และรู้จักพึ่งพาตนเอง หลักการของเศรษฐกิจพอเพียงประกอบด้วย 3 ห่วง คือ ความพอประมาณ ความมีเหตุผล และการมีภูมิคุ้มกันในตัว ซึ่งเชื่อมโยงกับคุณธรรม เช่น ความซื่อสัตย์และความขยันหมั่นเพียร การนำปรัชญานี้ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันช่วยให้คนมีความสุขอย่างยั่งยืน และไม่ต้องพึ่งพิงปัจจัยภายนอกมากเกินไป

ตัวอย่างโจทย์

หลักการใดที่เกี่ยวข้องกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง?

• ก) ความพอประมาณ

• ข) ความเป็นเลิศทางเศรษฐกิจ

• ค) การลงทุนเพื่อผลประโยชน์ระยะยาว

• ง) การใช้จ่ายเกินตัว

เฉลย: ก) ความพอประมาณ

3. การวิเคราะห์แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม

ประเทศไทยใช้ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ เป็นแนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมเพื่อให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น การวิเคราะห์แผนพัฒนานี้ต้องพิจารณาทั้งด้านการเพิ่มผลผลิต การสร้างงาน การกระจายรายได้ และการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ตัวอย่างเช่น แผนพัฒนาฉบับที่ 12 เน้นการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ และการจัดการสิ่งแวดล้อม

ตัวอย่างโจทย์

อะไรคือเป้าหมายหลักของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ?

• ก) การเพิ่มรายได้เฉพาะในภาคการเกษตร

• ข) การสร้างความมั่นคงด้านการเมือง

• ค) การพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน

• ง) การเพิ่มขีดความสามารถในการค้าระหว่างประเทศ

เฉลย: ค) การพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน

4. ผลกระทบจากโลกาภิวัตน์ต่อเศรษฐกิจไทย

โลกาภิวัตน์ เป็นกระบวนการที่ทำให้โลกเชื่อมโยงกันมากขึ้นผ่านการค้า การลงทุน และเทคโนโลยี เศรษฐกิจไทยได้รับผลกระทบจากโลกาภิวัตน์ทั้งในด้านบวกและลบ ด้านบวกคือการเปิดเสรีทางการค้าและการลงทุนที่ช่วยให้เศรษฐกิจเติบโต แต่ในทางกลับกัน การแข่งขันที่เพิ่มขึ้นจากการเปิดเสรีอาจทำให้ธุรกิจในประเทศที่ไม่สามารถปรับตัวต้องปิดกิจการ นอกจากนี้ยังเกิดการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมและสังคมจากการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารที่รวดเร็ว

ตัวอย่างโจทย์

ผลกระทบด้านบวกของโลกาภิวัตน์ต่อเศรษฐกิจไทยคืออะไร?

• ก) การเพิ่มการส่งออกสินค้าไทย

• ข) การสูญเสียอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม

• ค) การลดลงของแรงงานในประเทศ

• ง) การแข่งขันที่รุนแรงจากต่างชาติ

เฉลย: ก) การเพิ่มการส่งออกสินค้าไทย

4. ประวัติศาสตร์

การเรียนประวัติศาสตร์ใน ม.6 เน้นไปที่

- อิทธิพลของอารยธรรมโบราณและการติดต่อระหว่างโลกตะวันออกกับตะวันตก

- การวิเคราะห์เหตุการณ์สำคัญที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของโลก

- ประวัติศาสตร์ไทย โดยเฉพาะพระมหากษัตริย์และผลงานของบุคคลสำคัญที่ส่งเสริมวัฒนธรรมไทย

- การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทย

1. อิทธิพลของอารยธรรมโบราณและการติดต่อระหว่างโลกตะวันออกกับตะวันตก

อารยธรรมโบราณ เช่น อารยธรรมกรีก โรมัน จีน และอินเดีย มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาศิลปะ วัฒนธรรม วิทยาการ และการเมือง การติดต่อระหว่างโลกตะวันออกและตะวันตกเริ่มขึ้นตั้งแต่ยุคโบราณผ่านเส้นทางการค้า เช่น เส้นทางสายไหม ซึ่งเป็นช่องทางสำคัญในการแลกเปลี่ยนสินค้าทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรม อิทธิพลของอารยธรรมเหล่านี้ยังคงปรากฏในวัฒนธรรมร่วมสมัยทั่วโลก เช่น การใช้ระบบกฎหมายกรีก-โรมัน การใช้ภาษา การแพทย์ และเทคโนโลยีจากจีนและอินเดีย

ตัวอย่างโจทย์

อิทธิพลของอารยธรรมโบราณใดที่ยังส่งผลต่อระบบกฎหมายในปัจจุบัน?

• ก) อารยธรรมจีน
• ข) อารยธรรมกรีก-โรมัน
• ค) อารยธรรมอินเดีย
• ง) อารยธรรมเมโสโปเตเมีย

เฉลย: ข) อารยธรรมกรีก-โรมัน

2. การวิเคราะห์เหตุการณ์สำคัญที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของโลก

เหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์โลก เช่น การปฏิวัติอุตสาหกรรม การปฏิวัติฝรั่งเศส และสงครามโลกครั้งที่ 1 และครั้งที่ 2 ล้วนเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงของโลกในด้านเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง การปฏิวัติอุตสาหกรรมส่งผลให้เกิดการขยายตัวของอุตสาหกรรมและเมืองใหญ่ ขณะที่การปฏิวัติฝรั่งเศสนำมาซึ่งการเปลี่ยนแปลงในระบบการปกครองและการสร้างแนวคิดประชาธิปไตย สงครามโลกครั้งที่ 1 และ 2 ส่งผลให้เกิดการสร้างองค์กรระหว่างประเทศ เช่น องค์การสหประชาชาติ (UN) เพื่อรักษาสันติภาพโลก

ตัวอย่างโจทย์

เหตุการณ์ใดที่มีผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในยุโรปและส่งเสริมแนวคิดประชาธิปไตย?

• ก) สงครามโลกครั้งที่ 1
• ข) การปฏิวัติอุตสาหกรรม
• ค) การปฏิวัติฝรั่งเศส
• ง) การปฏิวัติอเมริกา

เฉลย: ค) การปฏิวัติฝรั่งเศส

3. ประวัติศาสตร์ไทย: พระมหากษัตริย์และผลงานของบุคคลสำคัญที่ส่งเสริมวัฒนธรรมไทย

ในประวัติศาสตร์ไทย พระมหากษัตริย์มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาและรักษาวัฒนธรรมไทย พระมหากษัตริย์ไทยหลายพระองค์ทรงเป็นผู้บุกเบิกนโยบายและผลงานที่สำคัญ เช่น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ทรงเลิกทาสและปฏิรูประบบการปกครอง ทำให้สังคมไทยพัฒนาก้าวหน้าตามแบบสากล นอกจากนี้ยังมีบุคคลสำคัญอื่น ๆ เช่น สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ที่ทรงส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศและการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมกับชาติตะวันตก

ตัวอย่างโจทย์

พระมหากษัตริย์ไทยพระองค์ใดที่ทรงมีบทบาทในการเลิกทาสและปฏิรูประบบการปกครอง?

• ก) สมเด็จพระนารายณ์มหาราช
• ข) พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
• ค) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
• ง) สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช

เฉลย: ค) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

4. การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทย

การอนุรักษ์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยเป็นหน้าที่ของทุกคนที่ต้องรักษาและสืบทอดความเป็นไทย วัฒนธรรมไทยมีคุณค่าอย่างยิ่ง เช่น การแสดงศิลปะไทย ดนตรีไทย การรำไทย และงานหัตถกรรมพื้นบ้าน การอนุรักษ์เหล่านี้สามารถทำได้ผ่านการส่งเสริมการเรียนรู้ในโรงเรียน การสนับสนุนการจัดงานประเพณีและเทศกาล รวมถึงการถ่ายทอดความรู้จากรุ่นสู่รุ่นเพื่อให้เยาวชนเข้าใจถึงความสำคัญของภูมิปัญญาไทยและสามารถดำรงรักษาไว้ได้

ตัวอย่างโจทย์

หน้าที่ใดของประชาชนที่ช่วยส่งเสริมการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย?

• ก) การสนับสนุนการศึกษาและการจัดงานประเพณี
• ข) การแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมกับประเทศอื่น
• ค) การพัฒนานวัตกรรมใหม่ ๆ
• ง) การเปิดตลาดใหม่ในต่างประเทศ

เฉลย: ก) การสนับสนุนการศึกษาและการจัดงานประเพณี

5. ภูมิศาสตร์

ในด้านภูมิศาสตร์ เนื้อหาจะครอบคลุมการศึกษาเกี่ยวกับ

- เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ เช่น แผนที่ ภูมิอากาศ ภูมิประเทศ

- อิทธิพลของภูมิศาสตร์ต่อการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ และผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติ

- วิกฤตการณ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ทั้งในประเทศไทยและระดับโลก

- แนวทางการอนุรักษ์และการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน

1. เครื่องมือทางภูมิศาสตร์: แผนที่ ภูมิอากาศ และภูมิประเทศ

แผนที่ เป็นเครื่องมือสำคัญที่ใช้ในการศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ แผนที่สามารถแสดงข้อมูลต่าง ๆ เช่น พื้นที่ ภูมิประเทศ เส้นทางน้ำ หรือแม้กระทั่งข้อมูลด้านเศรษฐกิจและประชากร การอ่านและวิเคราะห์แผนที่ช่วยให้นักเรียนเข้าใจถึงสภาพภูมิศาสตร์ในพื้นที่ต่าง ๆ ได้ชัดเจนขึ้น

ภูมิอากาศ และ ภูมิประเทศ เป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์ ภูมิอากาศส่งผลต่อเกษตรกรรมและสภาพอากาศในแต่ละภูมิภาค ส่วนภูมิประเทศจะส่งผลต่อการตั้งถิ่นฐาน การพัฒนาเมือง และโครงสร้างพื้นฐาน เช่น การสร้างถนนและสะพานในพื้นที่ภูเขาหรือที่ราบ

ตัวอย่างโจทย์

เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ที่ใช้แสดงสภาพภูมิประเทศและเส้นทางน้ำคืออะไร?

• ก) แผนที่

• ข) เข็มทิศ

• ค) ดาวเทียม

• ง) โทรศัพท์มือถือ

เฉลย: ก) แผนที่

2. อิทธิพลของภูมิศาสตร์ต่อการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ และผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติ

ภูมิศาสตร์มีบทบาทสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ เช่น การเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลกสามารถก่อให้เกิดภูเขา แผ่นดินไหว หรือการเกิดภูเขาไฟ การเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติเหล่านี้สามารถส่งผลกระทบต่อการอยู่อาศัยของมนุษย์ เช่น ทำให้เกิดการโยกย้ายถิ่นฐานหรือการเปลี่ยนแปลงสภาพเศรษฐกิจในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ

นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศที่เกิดจากภาวะโลกร้อนทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในพื้นที่การเกษตร ระบบนิเวศ และทรัพยากรน้ำ

ตัวอย่างโจทย์

ปัจจัยใดที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ทางภูมิศาสตร์?

• ก) การเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ

• ข) การก่อสร้างถนน

• ค) การตั้งถิ่นฐาน

• ง) การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ

เฉลย: ก) การเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ

3. วิกฤตการณ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมทั้งในประเทศไทยและระดับโลก

ปัญหาการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างไม่ระมัดระวังได้ส่งผลให้เกิดวิกฤตการณ์ทรัพยากรธรรมชาติ เช่น การลดลงของป่าไม้ การขาดแคลนน้ำ และการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ นอกจากนี้ การใช้ทรัพยากรพลังงานเช่นน้ำมันและถ่านหินทำให้เกิดมลภาวะและการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ

ในประเทศไทย การทำลายป่าและการขยายพื้นที่เกษตรกรรมที่ไม่ยั่งยืนทำให้ระบบนิเวศเสียหาย ขณะที่ในระดับโลก การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศและการเพิ่มขึ้นของประชากรส่งผลให้ทรัพยากรธรรมชาติเสื่อมโทรมลงเรื่อย ๆ

ตัวอย่างโจทย์

วิกฤตการณ์ใดที่เกี่ยวข้องกับการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างไม่ยั่งยืน?

• ก) การขาดแคลนน้ำและปัญหาภาวะโลกร้อน

• ข) การขยายพื้นที่เมือง

• ค) การพัฒนาเทคโนโลยีทางการเกษตร

• ง) การขยายพื้นที่ท่องเที่ยว

เฉลย: ก) การขาดแคลนน้ำและปัญหาภาวะโลกร้อน

4. แนวทางการอนุรักษ์และการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน

แนวทางการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันวิกฤตการณ์สิ่งแวดล้อม การฟื้นฟูป่า การประหยัดน้ำ การใช้พลังงานหมุนเวียน และการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเป็นแนวทางที่ช่วยให้ทรัพยากรธรรมชาติถูกใช้อย่างยั่งยืน นอกจากนี้ การให้ความรู้แก่ประชาชนเกี่ยวกับการดูแลสิ่งแวดล้อมและการใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่ายังเป็นแนวทางที่สำคัญในการรักษาทรัพยากรธรรมชาติ

ตัวอย่างโจทย์

แนวทางใดที่ช่วยในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ?

• ก) การใช้พลังงานหมุนเวียนและการปลูกป่า

• ข) การขยายพื้นที่อุตสาหกรรม

• ค) การเพิ่มจำนวนประชากร

• ง) การขุดทรัพยากรธรรมชาติเพิ่ม

เฉลย: ก) การใช้พลังงานหมุนเวียนและการปลูกป่า

การเรียนในวิชาสังคมศึกษา ม.6 ซึ่งส่งเสริมให้นักเรียนมีความรู้รอบด้านเกี่ยวกับศาสนา หน้าที่พลเมือง เศรษฐศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และภูมิศาสตร์ ที่เชื่อมโยงไปสู่การเป็นพลเมืองที่ดีในสังคม และสามารถรับมือกับความท้าทายของโลกปัจจุบันได้อย่างมีประสิทธิภาพ