ถึงแม้จะเรียนอยู่แค่ชั้น ม.ต้น ก็สามารถมีความเครียดเกิดขึ้นได้ เพราะความผิดหวังเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยเฉพาะน้อง ๆ ที่กำลัังศึกษาอยู่ชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ที่กำลังอยู่ในช่วงวัยเปลี่ยนผ่าน มีการเรียนที่เข้มข้นขึ้น กิจกรรมที่หลากหลาย เพื่อนใหม่ และความคาดหวังจากครอบครัวมากยิ่งขึ้น

มาดูวิธีการปรับตัวในการพัฒนาตัวเอง ให้สามารถยอมรับให้ได้ เมื่อสิ่งที่ทำยังไม่ได้ตามความคาดหวัง และส่งเสริมให้รู้จักพัฒนาตัวเองมากยิ่งขึ้น และสามารถรองรับอารมณ์ของตัวเอง และบุคคลรอบข้างได้ เมื่อต้องอยู่ในสถานการณ์ที่ไม่เป็นตามความคาดหวัง โดยแบ่งออกเป็น 4 ด้านจะมีอะไรบ้างนั้น มาดูกันเลย

ด้านครอบครัว (Family)

เมื่อต้องเผชิญความผิดหวังด้านครอบครัว น้อง ๆ สามารถรับมือได้ดังนี้

1. ยอมรับความรู้สึก: อนุญาตให้ตัวเองรู้สึกผิดหวัง ร้องไห้ หรือโกรธ เป็นสิ่งที่ปกติที่มนุษย์จะรู้สึกเมื่อสิ่งต่าง ๆ ไม่เป็นไปตามที่คาดหวัง

2. พูดคุยกับสมาชิกในครอบครัว: เลือกเวลาที่เหมาะสม พูดคุยกับสมาชิกในครอบครัวอย่างใจเย็น อธิบายว่าอะไรทำให้คุณผิดหวัง

3. หาต้นเหตุของความผิดหวัง: วิเคราะห์ว่าอะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้คุณผิดหวัง การเข้าใจต้นเหตุจะช่วยหาทางแก้ไขได้

4. มองโลกในแง่ดี: พยายามมองหาแง่ดีของสถานการณ์ หาสิ่งที่คุณรู้สึกขอบคุณ

5. หากิจกรรมที่ชอบทำ: หากิจกรรมที่ช่วยผ่อนคลายความเครียดและทำให้คุณรู้สึกดีขึ้น เช่น เล่นกีฬา ฟังเพลง วาดรูป

6. ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ: หากรู้สึกว่าไม่สามารถจัดการกับความผิดหวังได้ด้วยตัวเอง ปรึกษา psychologists หรือ counselors

ตัวอย่างวิธีจัดการกับความผิดหวังด้านครอบครัว

- พ่อแม่คาดหวังสูง: พูดคุยกับพ่อแม่ อธิบายความรู้สึกของคุณ หาจุดกึ่งกลางที่ทั้งคุณและพ่อแม่สามารถยอมรับได้
- ทะเลาะกับพี่น้อง: พยายามพูดคุย หาทางออก รู้จักให้อภัย
- รู้สึกไม่เป็นที่รัก: พูดคุยกับพ่อแม่หรือสมาชิกในครอบครัวที่คุณรู้สึกสบายใจ อธิบายความรู้สึกของคุณ หาทางสร้างความสัมพันธ์ที่ดีขึ้น

จำไว้ว่า ทุกคนเคยผิดหวัง สิ่งสำคัญคือ เรียนรู้ที่จะจัดการกับความผิดหวังและเติบโตจากมัน นอกจากนี้ ยังมีวิธีอื่นๆ ที่ช่วยน้อง ๆ สามารถจัดการกับความผิดหวัง ดังนี้:

- เขียนบันทึก: การเขียนบันทึกช่วยให้ระบายความรู้สึก ความคิด และอารมณ์
- ฟังเพลง: การฟังเพลงที่ชื่นชอบช่วยให้ผ่อนคลาย
- ออกกำลังกาย: การออกกำลังกายช่วยให้ร่างกายและจิตใจแข็งแรง
- ใช้เวลากับธรรมชาติ: การใช้เวลากับธรรมชาติช่วยให้รู้สึกสงบ

ด้านความมั่นคง มั่งคั่ง (Wealth)

ความมั่นคง มั่งคั่ง ปัญหาการเงิน เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่เว้นแม้แต่น้อง ๆ ที่กำลังศึกษาอยู่ชั้นม.ต้น ที่กำลังมองหาหนทางในการศึกษาต่อ ในระดับที่สูงมากยิ่งขึ้น สาเหตุของความผิดหวังด้านอาจมีหลายประการยกตัวอย่าง เช่น

• ไปเปรียบเทียบตัวเองกับผู้อื่นที่มีมากกว่าตัวเราเอง
• อยากได้ อยากมี สิ่งของที่เกินกำลังทรัพย์ที่เราจะสามารถจ่ายได้
• สูญเสียเงินทองหรือทรัพย์สินไปกับสิ่งที่ไม่มีความจำเป็นในการดำเนินชีวิตในแต่ละวัน
• ครอบครัวประสบปัญหาทางการเงิน ไม่สามารถนำเงินมาอุดหนุนการศึกษาของลูกได้อย่างเต็มที่

ผลกระทบต่อมาจากปัญหาที่เกิดขึ้น ก่อให้เกิดปัญหาในระยะยาวต่อน้อง ๆ ที่กำลังศึกษาทำให้ได้รับการศึกษาได้อย่างไม่เต็มที่ รวมไปถึงร้ายแรงที่สุดคือไม่สามารถศึกษาต่อได้ในระดับที่สูงขึ้น ยกตัวอย่าง เช่น

• อารมณ์ เช่น รู้สึกเศร้า เสียใจ โกรธ
• พฤติกรรม เช่น เก็บตัว ก้าวร้าว ซึมเศร้า
• การเรียน เช่น ผลการเรียนตก เรียนไม่ตั้งใจ

วิธีรับมือกับความผิดหวังเมื่อต้องเจอในระยะสั้น และระยะยาว

• ปรับทัศนคติ: เปลี่ยนมุมมอง เข้าใจว่าไม่ใช่สิ่งเดียวที่สำคัญในชีวิต
• ตั้งเป้าหมาย: ตั้งเป้าหมายที่สามารถทำได้มากที่สุดไปหาน้องที่สุด และลงมือทำให้สิ่งที่น้อง ๆ สามารถทำได้ก่อน
• หาวิธีเพิ่มรายได้: หาเงินค่าขนมที่ครอบครัวส่งเสียให้ไม่เพียงพอต่อความต้องการ น้อง ๆ สามารถหางานพิเศษหรืองานอดิเรกที่หารายได้
• จัดการเงิน: เรียนรู้วิธีจัดการเงิน วางแผนการใช้จ่าย เก็บออม และวางแผนใช้เงินในอนาคตระยะยาวจนถึงเป้าหมายที่น้อง ๆ ต้องการ
• ปรึกษา: ปรึกษาพ่อแม่ ครู เพื่อน หรือผู้ใหญ่ที่ไว้วางใจให้เข้าใจถึงสถานการณ์ของน้อง ๆ ในขณะนี้เพื่อหาที่ออกร่วมกัน

ด้านสุขภาพ (Health)

ความผิดหวังด้านสุขภาพ เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่เว้นแม้แต่นักเรียนมัธยมต้นที่กำลังศึกษา และเตรียมตัวเลื่อนระดับชั้น ในระดับที่สูงยิ่งขึ้น โดยมีสาเหตุหลักของความผิดหวังด้านสุขภาพ อาจมีหลายประการ เช่น

• ป่วยเป็นโรคเรื้อรัง
• ประสบอุบัติเหตุ
• ร่างกายไม่สมประกอบ
• ไม่สามารถทำกิจกรรมที่ชอบได้

ผลกระทบของความผิดหวังด้านสุขภาพ อาจส่งผลต่อการเรียน การศึกษาที่ต่อเนื่อง ทำให้เรียนไม่ทันเพื่อนในห้องเรียน แล้วต้องมาตามเก็บตกทั้งความรู้ในห้องเรียน และการบ้านในภายหลัง ทำให้ส่งผลกระทบต่อเวลาในการเรียน และเวลาสำหรับการพักผ่อนของตัวเอง แล้วจะกระทบทางด้านใดบ้างนั้น มาดูกัน

• อารมณ์ เช่น รู้สึกเศร้า เสียใจ โกรธเรียนไม่ทันเพื่อน ต้องมาตามเก็บในส่วนที่เพื่อน ๆ เรียนผ่านไปแล้ว หรืออาจทำให้เรียนไม่เข้าใจในขณะที่ครูกำลังสอนในห้องเรียน ทำให้เรียนไม่ทันเพื่อน
• พฤติกรรม เช่น เก็บตัว ก้าวร้าว ซึมเศร้าไม่อยากคุยกับเพื่อน ๆ ในชั้นเรียน เพราะตนเองคุยเรื่องเรียนไม่รู้เรื่อง และตามไม่ทันในสิ่งที่ครูสอน
• การเรียน เช่น ผลการเรียนตก เรียนไม่ตั้งใจ เมื่อสุขภาพไม่ดี ทำให้เรียนไม่รู้เรื่อง เรียนตามเพื่อนไม่ทัน ทำให้ผลการเรียนไม่ดี ทำให้เกิดผลการเรียนสะสมระยะยาวในระดับชั้นต่อไปอีกด้วย ซึ่งเป็นผลต่อการเลือกเรียนในระดับที่สูงขึ้น

วิธีรับมือกับความผิดหวังด้านสุขภาพได้ดีที่สุด คือการทำจิตใจให้แข็งแรง หมั่นออกกำลังกาย ตรวจสุขภาพ และจะทำให้สถขภาพทางด้านร่างกายและจิตใจดียิ่งขึ้น โดยสามารถปฏิบัติตัวตามได้ดังนี้

• ปรับทัศนคติ: เปลี่ยนมุมมองต่อสุขภาพ เข้าใจว่าสุขภาพที่ดีไม่ได้หมายถึงต้องมีร่างกายที่สมบูรณ์แบบ แต่หมายถึงจิตใจที่สมบูรณ์แบบด้วย
• ตั้งเป้าหมาย: ตั้งเป้าหมายที่สามารถทำได้เกี่ยวกับสุขภาพ เช่น ไม่เจ็บป่วย ไม่เป็นไข้ รักษาอุณภูมิร่างกายให้คงที่เสมอ ไม่นอนดึกจนไม่สามารถไปเรียนได้อยู่เสมอ
• หาวิธีดูแลสุขภาพ: หากิจกรรมที่เหมาะกับร่างกาย การออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่ครบ 5 หมู่ เป็นต้น
• ปรึกษา: ปรึกษาแพทย์ พยาบาล ครู เพื่อน หรือผู้ใหญ่ที่ไว้วางใจ

ด้านการดำเนินชีวิต (Lifestyle)

ความผิดหวังด้านการดำเนินชีวิต (Lifestyle) เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่เว้นแม้แต่นักเรียนมัธยมต้น สาเหตุ ของความผิดหวังด้านการดำเนินชีวิต อาจมีหลายประการ เช่น

• ไม่สามารถทำกิจกรรมที่ชอบได้
• ไม่สามารถใช้ชีวิตตามที่ต้องการ
• เปรียบเทียบตัวเองกับผู้อื่น
• รู้สึกไร้จุดหมาย

ผลกระทบ ของความผิดหวังด้านการดำเนินชีวิต อาจส่งผลต่อ

• อารมณ์ เช่น รู้สึกเศร้า เสียใจ โกรธ
• พฤติกรรม เช่น เก็บตัว ก้าวร้าว ซึมเศร้า
• การเรียน เช่น ผลการเรียนตก เรียนไม่ตั้งใจ

วิธีรับมือ กับความผิดหวังด้านการดำเนินชีวิต

• ปรับทัศนคติ: เปลี่ยนมุมมองต่อชีวิต เข้าใจว่าชีวิตไม่ได้สมบูรณ์แบบ
• ตั้งเป้าหมาย: ตั้งเป้าหมายที่ achievable เกี่ยวกับการดำเนินชีวิต
• หาวิธีเติมเต็มชีวิต: หากิจกรรมที่ชอบ พัฒนาทักษะใหม่
• ปรึกษา: ปรึกษาพ่อแม่ ครู เพื่อน หรือผู้ใหญ่ที่ไว้วางใจ

ขอให้น้อง ๆ จงรู้ไว้ว่าความผิดหวังเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต สิ่งสำคัญคือ เราต้องเรียนรู้วิธีรับมือกับมันอย่างมีสติและรู้จักวิธีคิดอย่างสร้างสรรค์เปลี่ยนมันให้เป็นพลังผลักดันสู่ความสำเร็จและความสุขที่แท้จริง และน้อง ๆ จะมีความสุขและสามารถใช้ชีวิตบนสังคมนี้ได้อย่างมีความสุข และสามารถจัดการความคาดหวังจากตัวเอง และสิ่งรอบข้างที่เข้ามาอย่างถูกวิธีแน่นอน