อย่างที่เรารู้กันว่าสมุนไพรนั้นมีประโยชน์มากมาย แต่สมุนไพรบางอย่างก็อาจไม่ได้เหมาะกับผู้ป่วยบางโรค เพราะเมื่อกินเข้าไปแล้วอาจส่งผลเสียต่อร่างกายมากกว่าผลดี โดยเฉพาะในผู้ป่วยโรคไตที่ต้องดูแลเรื่องอาหารการกินอย่างเคร่งครัดเพื่อไม่ให้อาการของโรคกำเริบหรือเป็นหนักกว่าเดิม มาดูกันเลยว่าจะมีสมุนไพรอะไรบ้างที่ผู้โรคไตควรหลีกเลี่ยง งดได้งด เพื่อไม่ให้เกิดอาการไตวายเฉียบพลันแทรกซ้อน หรือส่งผลต่อการทำงานของร่างกายและหัวใจ 

9 สมุนไพรที่ห้ามกินสำหรับคนเป็นโรคไต

1. ไคร้เครือ

ไคร้เครือ เป็นเครื่องยาสมุนไพรชนิดหนึ่งที่นิยมใช้ในตำรับยาไทย โดยเป็นสมุนไพรที่มีส่วนผสมของกรดเอริสโทโลคิก (aristolochic acid) ซึ่งมีความเป็นพิษต่อตัับ ไต และต่อมหมวกไต นอกจากไคร้เครือแล้ว ก็ยังมีสมุนไพรอื่นที่มีส่วนผสมของกรดเอริสโทโลคิกอีก ได้แก่ มูตอง แมนจูเลียไปป์ไวน์ 

2. หญ้าไผ่น้ำ

มีสรรพคุณช่วยขับปัสสาวะ ลดอาการบวม บำบัดอาการต่อมลูกหมากโต แต่สำหรับผู้ป่วยโรคไตเมื่อกินเข้าไปแล้วจะทำให้ไตทำงานหนักมากขึ้น อาจส่งผลให้ร่างกายเกิดภาวะขาดน้ำและโซเดียม และอาจทำให้เกิดภาวะไตวายเฉียบพลันแทรกซ้อนได้

3. ชะเอมเทศ

ชะเอมเทศมีสารไกเซอร์ริซิน เมื่อกินเข้าไปแล้วจะทำให้สารคอร์ติซอลในร่างกายเพิ่มมากขึ้น ทำให้เกิดการดูดกลับเกลือในร่างกายที่ไตเพิ่มขึ้น และเกิดการขับสารโพแทสเซียมที่ไตเพิ่มขึ้นด้วย ผู้ป่วยโรคไตจึงควรหลีกเลี่ยงเพราะอาจทำให้เกิดความดันโลหิตสูง มีอาการบวม และอาจทำให้เกิดไตวายเฉียบพลันได้

4. หญ้าหนวดแมว

หญ้าหนวดแมวมีสรรพคุณมากมาย ทั้งช่วยแก้นิ่ว ลดน้ำตาล ขับปัสสาวะ ลดกรดยูริกในเลือด แต่มีสารโพแทสเซียมเป็นส่วนประกอบจำนวนมาก ซึ่งไตจะทำหน้าที่ขับสารนี้ออกมาทางระบบทางเดินปัสสาวะ ผู้ป่วยโรคไตจึงไม่ควรทาน เพราะอาจส่งผลต่อการทำงานของร่างกายและหัวใจได้ 

5. ลูกยอ

สรรพคุณของลูกยอคือมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ และต้านการเกิดมะเร็ง ในลูกยอมีสารโพแทสเซียมจำนวนมาก ซึ่งผู้ป่วยโรคไตไม่สามารถขับสารนี้ออกไปได้อย่างเพียงพอ ถ้าหากมีโพแทสเซียมมากเกินในเลือดก็จะส่งผลต่อการทำงานของหัวใจ ทำให้หัวใจเต้นผิดปกติและอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้

6. ลูกเนียง

ลูกเนียงมีสารพิษที่ชื่อว่า ‘กรดเจ็งโคลิค’ (Djenkolic acid) เป็นสารที่เกิดจากกรดอะมิโนที่มีกำมะถันสูง นอกจากนี้เมื่อกินเข้าไปแล้วจะไปตกตะกอนและเกิดการอุดตันของท่อไตได้ ผู้ป่วยโรคไตจึงควรหลีกเลี่ยง

7. มะขามแขก

ในมะขามแขกมีสารที่ชื่อว่า ‘สารเซนโนไซด์’ (Senosides) ซึ่งเป็นสารที่จะขับออกทางไต ผู้ป่วยโรคไตจึงควรหลีกเลี่ยงการทานมะขามแขกต่อเนื่องเป็นเวลานาน เพราะอาจจะทำให้เกิดการสะสมของสารนี้ในร่างกาย และส่งผลต่อร่างกายในผู้ป่วยโรคไตได้ 

8. มะเฟือง

ในมะเฟืองมีสารออกซาเลต (Oxalate) สะสมอยู่เป็นจำนวนมาก หากได้รับสารนี้ในปริมาณที่มาก จะทำให้สารนี้จับตัวและไปอุดตันในเนื้อไตหรือท่อไต ซึ่งอาจทำให้เกิดภาวะไตวายเฉียบพลันได้ นอกจากมะเฟืองแล้วก็ยังมีอาหารอื่น ๆ ที่มีสารออกซาเลตสูง เช่น บีทรูท มันสำปะหลัง เผือก โกโก้ อัลมอนด์ เป็นต้น 

9. ชาดำ

ชาดำถือเป็นสมุนไพรที่มีประโยชน์มากมาย แต่ในชาดำมีสารออกซาเลตปริมาณมากเช่นเดียวกับมะเฟือง ถ้าผู้ป่วยโรคไตดื่มชาดำในปริมาณที่มากเกินไป ก็อาจทำให้เกิดภาวะไตวายเฉียบพลันได้ 

แหล่งข้อมูล

 - ผัก ผลไม้ ก็ทำให้ไตวายได้ 

- ‘ไคร้เครือ’ พ้นบัญชียา พบมีสารพิษก่อเกิดมะเร็งทำให้ ‘ไตวาย’

- นพ.พัทธดนย์ ศิริวงศ์รังสรร (2565). โรคไตใครว่ายาก. กรุงเทพฯ: เพชรประกาย