ยาเม็ดคุมกำเนิด มีมากมายหลากหลายแบบ ทั้งชนิดฮอร์โมนรวม ฮอร์โมนเดี่ยว แบบ 21 เม็ด 28 เม็ด แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่ายาเม็ดคุมกำเนิดแต่ละแบบแตกต่างกันอย่างไร

ยาเม็ดคุมกำเนิดแต่ละแบบมีความแตกต่างกัน โดยยาเม็ดคุมกำเนิดแบบรายเดือนที่มี 21 และ 28 เม็ด เหมาะสำหรับการคุมกำเนิดในระยะยาว แต่ก็มีข้อจำกัดกว่าการคุมกำเนิดรูปแบบอื่น ๆ คือ หากลืมกินยาประสิทธิภาพการคุมกำเนิดก็จะลดลงตามไปด้วย ส่วนยาคุมแบบฉุกเฉินก็ควรใช้เฉพาะเหตุการณ์ฉุกเฉินเท่านั้น หากรับประทานติดต่อกันนานเกินไปจะส่งผลเสียต่อร่างกายได้ เหล่านี้เป็นเพียงข้อมูลเบื้องต้น สำหรับรายละเอียดอื่น ๆ เกี่ยวกับยาเม็ดคุมกำเนิดแต่ละแบบ เรารวบรวมไว้แล้วดังต่อไปนี้

ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม

เป็นยาเม็ดคุมกำเนิดแบบรายเดือนที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสตินเป็นส่วนประกอบ คอยทำหน้าที่ยับยั้งการตกไข่ ทำให้มูกช่องคลอดข้นขึ้นเพื่อป้องกันไม่ให้อสุจิเคลื่อนตัวผ่านปากมดลูก มีประสิทธิภาพมากกว่ายาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเดี่ยว เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่สะดวกการคุมกำเนิดแบบอื่น หรือผู้ที่ปวดท้องประจำเดือนรุนแรง

ประสิทธิภาพการคุมกำเนิด ประมาณ 92% หากรับประทานอย่างถูกต้องและต่อเนื่อง สามารถคุมกำเนิดได้ 99%

ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเดี่ยว

เป็นยาเม็ดคุมกำเนิดแบบรายเดือนที่มีฮอร์โมนโปรเจสตินเพียงอย่างเดียว ช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ด้วยการเพิ่มมูกบริเวณปากมดลูกเพื่อป้องกันไม่ให้อสุจิเข้าไปผสมกับไข่ได้ เหมาะสำหรับผู้ที่แพ้ฮอร์โมนเอสโตรเจน รวมไปถึงคุณแม่ที่ให้นมบุตร

ประสิทธิภาพการคุมกำเนิด ประมาณ 90-97% หากรับประทานอย่างถูกต้องและต่อเนื่อง สามารถคุมกำเนิดได้ 99%

ยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฉุกเฉิน

เป็นยาเม็ดคุมกำเนิดที่มีทั้งหมด 2 เม็ด ประกอบไปด้วย ลีโวนอร์เจสเตรล ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มของฮอร์โมนโพรเจสติน ทีช่วยชะลอหรือหยุดการตกไข่ ทำให้ผนังมดลูกบางตัวลง เพิ่มความเหนียวของมูกปากมดลูก และทำให้ท่อนำไข่เคลื่อนไหวผิดปกติ เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์จากการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน หรือไม่ตั้งใจจากสาเหตุต่าง ๆ

ประสิทธิภาพการคุมกำเนิด ประมาณ 75%

ข้อคำนึง ควรกินยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฉุกเฉินภายใน 3 วัน หรือ 72 ชั่วโมง หลังมีเพศสัมพันธ์ (หรือกินให้เร็วที่สุด) และไม่ควรกินเกิน 2 แผงต่อเดือน เพราะอาจส่งผลต่อร่างกายได้

ยาคุมกำเนิด 21 เม็ด กับ 28 เม็ด ต่างกันอย่างไร

ยาคุมทั้งสองชนิดเป็นยาคุมแบบรายเดือนทั้งคู่ แตกต่างกันตรงที่ยาคุมแบบ 21 เม็ดเป็นยาคุมที่มีตัวยาทั้งหมดทุกเม็ด ไม่มีเม็ดแป้ง ควรเริ่มกินเม็ดแรกในวันแรกของการมีประจำเดือนในครั้งถัดไป เมื่อกินครบ 21 เม็ดให้เว้นระยะ 7 วันจึงเริ่มกินแผงใหม่ได้ โดย 7 วันที่หยุดยาอาจมีเลือดคล้ายประจำเดือนออกมาได้ (แต่ช่วงเว้นยา 7 วัน ฤทธิ์ของยาคุมจะยังอยู่)

ส่วนยาคุมแบบ 28 เม็ด จะมีเม็ดที่มีฮอร์โมน 21 เม็ด และเม็ดแป้งที่ไม่มีฮอร์โมนอีก 7 เม็ด วิธีการกินเหมือนกับแบบยาคุม 21 เม็ด แต่ในช่วงที่หยุดยาจะเปลี่ยนเป็นการกินเม็ดแป้ง 7 เม็ดที่เหลือแทน (เป็นการกินยาคุมแบบต่อเนื่องไม่มีวันหยุด) เมื่อกินหมดแผงแล้วก็เริ่มกินแผงใหม่ต่อได้เลย

ทั้งนี้ ก่อนการกินยาเม็ดคุมกำเนิดทุกชนิด ควรปรึกษาแพทย์ เภสัชกร หรืออ่านฉลากกำกับยาโดยละเอียดทุกครั้ง เพราะยาเม็ดคุมกำเนิดแต่ละแบบ แต่ละยี่ห้อ มีส่วนประกอบบางอย่างแตกต่างกันออกไป หากกินยาคุมไม่ถูกต้อง อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพทั้งทางตรงและทางอ้อมได้