นิทานของพวกมีสติปัญญา คือพวกที่เรียกกันว่า นิกายเซน
คน ๆ หนึ่งไปหาพระอาจารย์ไปขอร้องให้พระอาจารย์ช่วยชำระจิตให้บริสุทธิ์
ก็บอกว่าถ้าอย่างนั้นก็เอาจิตมาดู
ผู้ขอร้องก็เลยงงอยู่สักครู่หนึ่ง ในที่สุดก็เอาจิตมาให้อาจารย์ไม่ได้ เพราะสิ่งที่เรียกว่าจิตนั้นมันไม่ได้มีอยู่จริง ถึงแม้มีอยู่จริงมันก็เป็นเรื่องเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป หาปัจจุบันอันใดเป็นตัวกูไม่ได้
ในที่สุดก็ไม่สามารถจะเอาจิตมาให้อาจารย์ช่วยล้างได้
ก็บอกว่าจิตนั้นไม่มีตามความรู้สึกของตนอย่างนี้
อาจารย์ก็บอกว่านั่นแหละล้างเสร็จแล้ว เป็นการล้างจิตให้สะอาดแล้ว คือหายโง่ไปทีแล้วว่า ตัวกูมิได้มี
จิตที่จะเป็นปัจจุบันพอที่จะหยิบยกมายื่นให้ดูได้ก็มิได้มี
นี่จงพิจารณาดูเถิดว่าสิ่งที่เรียกว่าจิตนั้นเป็นของไหลเรื่อย และไหลเร็วยิ่งกว่าน้ำไหล จนเราไม่สามารถเอาตรงไหนเป็นปัจจุบัน พูดไม่ทันจบคำมันก็กลายเป็นอดีตไปอย่างนี้ เรียกว่า มิได้มีอยู่สำหรับจะเอามาเป็นของเก่า ของใหม่อะไรได้
ถ้าเก่ามันก็เก่าไปทั้งหมด ถ้าใหม่มันก็ใหม่ไปทั้งหมด ไม่มีความหมายอะไรเลย
จะเรียกว่าจิตไหนเป็นจิตปัจจุบันมันก็ไม่มีเวลาพอที่จะกำหนดลงไปว่าเป็นปัจจุบันได้ เป็นอดีตไปทุก ๆ ขณะจิตเช่นนี้
นี่แหละลองคิดดูให้ดีว่า ถ้ามันเป็นอย่างนี้ มันก็ไม่มีเก่า ไม่มีใหม่ เป็นจิตโง่อยู่ตามเดิม ไปหลงติดยึดมั่นในความเป็นอดีต เป็นปัจจุบันและเป็นอนาคต