แต่เชื่อไหมคะว่า กิจกรรมบางอย่างที่คนรุ่นคุณพ่อคุณแม่หรือคุณปู่คุณย่าเคยทำอย่างเคยชินนั้น ไม่เพียงมีประโยชน์ในเชิงประวัติศาสตร์หรือเก็บไว้เล่าให้ลูกหลานฟังเท่านั้น (ฮ่า) แต่ทักษะหรือกิจกรรมบางอย่าง ยังสามารถนำมาใช้ฝึกฝนเด็ก ๆ รุ่นนี้ เพื่อเสริมสร้างพัฒนาการหลาย ๆ อย่างให้กับพวกเขาได้ด้วย
ในบทความนี้ครูพิมจะขอยกตัวอย่างกิจกรรมและทักษะง่าย ๆ ของคนยุคเก่า มาเล่าสู่กันฟังค่ะว่า จะสามารถนำทักษะเหล่านี้ มาช่วยเหลือเด็ก ๆ ยุคใหม่ได้อย่างไรบ้าง
ช่วยฝึกทักษะด้านกล้ามเนื้อมัดเล็ก การคิด วิเคราะห์ เรียบเรียงภาษาให้มีความสละสลวย ฝึกสมาธิ ความรอบคอบ (ไม่พิมพ์แล้วลบง่าย ๆ แบบการใช้คอมพิวเตอร์)
ล้างจานด้วยเครื่องเป็นเรื่องทันสมัย แต่ล้างจานด้วยมือสิ นอกจากต้องให้สะอาดแล้ว ยังต้องระวังจานแตก บิ่น อีกด้วย การล้างจานจึงไม่ได้ช่วยแค่เรื่องสุขอนามัยหรือวินัยเท่านั้น แต่ยังเป็นกิจกรรมฝึกสมาธิได้อย่างดีเลยล่ะค่ะ
แปลกใจใช่ไหมคะ ว่าการรับโทรศัพท์นั้นยากอย่างไร แต่เนื่องจากปัจจุบันนั้น สมาชิกในบ้านส่วนใหญ่ มักจะมีโทรศัพท์ส่วนตัว จึงเคยชินกับการพูดคุยกับบุคคลที่มีความสนิทสนมคุ้นเคยกันอยู่แล้วเป็นส่วนใหญ่ วิธีการรับโทรศัพท์แทน หรือการรับโทรศัพท์เพื่อรับธุระของผู้อื่น จึงกลายเป็นปัญหาสำหรับเด็กรุ่นใหม่หลาย ๆ คน ทั้งในเรื่องของมารยาททางโทรศัพท์ และการจับใจความสำคัญ ที่จำเป็นต้องมีการสอนหรือช่วยฝึกฝนนั่นเองค่ะ
ทักษะที่เหมือนจะง่าย แต่กลับไม่ง่าย เพราะการเลี้ยงต้นไม้ให้โต ต้องใช้ทั้งความรู้ ทักษะ และความอดทนประกอบกัน
“แม่จ๋า เย็บผ้าให้หนูหน่อย” หากทุกครั้งที่ปัญหาเสื้อขาด ผ้าร่น กางเกงโดนเกี่ยวมา ต้องจบที่แม่ ครูพิมคิดว่า จังหวะนี้เป็นโอกาสที่ดีเลยล่ะค่ะ ที่เราจะได้สอนทักษะนี้ให้กับเด็ก ๆ ไปด้วยเลย โดยเริ่มจากวิธีการง่าย ๆ อย่างการเย็บ เนา ปะ ชุน ก็เพียงพอแล้วค่ะ
ใช้ไม่ได้ก็ทิ้ง ! นอกจากจะเกิดขยะเพิ่มขึ้นโดยไม่จำเป็นแล้ว ยังทำให้เด็ก ๆ ขาดโอกาสในการฝึกฝนตนเองในหลาย ๆ ด้าน เช่น การเห็นคุณค่าของสิ่งของ ทักษะในการแก้ปัญหา ทักษะในการบริหารจัดการทรัพย์สิน และความอดทน เป็นต้นค่ะ
หากการหลงทางเป็นเรื่องปกติของลูก ๆ หลาน ๆ เรา และ google map คือทางออกเดียวของปัญหา ครูพิมคิดว่า น่าจะถึงเวลาที่เราต้องสอนเด็ก ๆ อ่านแผนที่กันแล้วล่ะค่ะ แม้ว่าจุดประสงค์ในการอ่านแผนที่ในยุคสมัยนี้ จะไม่ใช่เพื่อการเดินทางอีกต่อไป (เพราะใช้สมาร์ทโฟนอาจจะไวกว่า) แต่การอ่านแผนที่ ช่วยให้เด็ก ๆ ได้ฝึกการมองภาพรวม ภาพย่อย ฝึกการวางแผน ความละเอียดรอบคอบ ฝึกการอ่านสัญลักษณ์ และยังช่วยให้เด็ก ๆ มีความรู้รอบตัวเพิ่มขึ้น และทำให้เข้าใจเรื่องของภูมิศาสตร์ผ่านกิจกรรมสนุก ๆ ได้อีกด้วยค่ะ
ครูพิม ณัฏฐณี สุขปรีดี
นักจิตวิทยาผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาศักยภาพเด็กเล็กและการเลี้ยงลูกเชิงบวก