เมื่อพูดถึงวันฮาโลวีน หลายคนคงนึกถึงการแต่งตัวแฟนซีสารพัดผีและการตกแต่งร้านรวงแนวหลอน ๆ ไม่ว่าจะเป็นแม่มด ผีดิบ แดร็กคู่ล่า โครงกระดูก ซาตาน และที่ขาดเสียไม่ได้ก็คือฟักทองแกะสลักเป็นหน้าปิศาจที่มีไฟสองอยู่ข้างในฮาโลวีน ถือว่าเป็นอีกเทศกาลของชาวตะวันตกที่ได้รับความนิยมจากคนไทยไม่น้อยเลยทีเดียว วันนี้มาดูกันว่า วันฮาโลวีนมีตำนานเรื่องเล่าที่มาอย่างไรพร้อมเรียนรู้คำศัพท์ที่เกี่ยวข้องกันค่ะ

Halloween

ก่อนอื่นมาดูคำว่า "Halloween"กันค่ะ คำนี้แผลงมาจากคำว่า "All Hallows Eve" ซึ่งหมายถึง คืนก่อนวัน All Hallows Day หรือเรียกอีกอย่างว่า All Saint's Day เป็นวันเฉลิมฉลองระลึกถึงนักบุญต่าง ๆ (เช่นเดียวกับที่เราเรียกวันก่อนวันคริสต์มาสว่า Christmas Eve นั่นเองค่ะ) สำหรับวัน All Saint's Day" นั้นตรงกับวันที่ 1 พฤศจิกายน ดังนั้นวัน Halloween ก็คือวันที่ 31 ตุลาคมของทุกปี

ตำนานวันฮาโลวีน

จากความเชื่อของชาวเซลติก (ชนพื้นเมืองของประเทศอังกฤษและทางตอนเหนือของยุโรป) เชื่อว่าวันที่ 31 ตุลาคมของทุกปี จะเป็นวันที่ประตูนรกบรรจบกับมิติโลกมนุษย์กัน ทำให้เหล่าภูตผีปิศาจออกมาอาละวาดและพยายามหาทางเข้าสิงร่างมนุษย์ วิธีการป้องกันไม่ให้วิญญาณร้ายเหล่านี้เข้าสิงคือ การปลอมตัวเป็นผีเสียเอง ทุกคนจึงแต่งตัวเลียนแบบผี ตบตาว่าเป็นผีไม่ใช่คนและตกแต่งบ้านช่องให้ดูราวกับเป็นบ้านผีสิง รวมถึงต้องดับไฟในบ้านให้บรรยากาศมีแต่ความมืดมิดและหนาวเย็น  นอกจากนี้ยังมีการนำเหล้าและอาหารออกมาวางนอกบ้าน เพื่อให้วิญญาณร้ายได้ดื่มกินและเพื่อบูชาซาตานเทพเจ้าแห่งความตาย ก่อนทุกคนจะออกมารวมตัวกันก่อกองไฟแต่งตัวเลียนแบบผี เพื่อให้บรรดาภูตผีปิศาจเข้าใจผิดว่าเป็นพวกเดียวกัน

Trick or Treat (หลอกหรือเลี้ยง)

มีที่มาจากการเดินร้องขอ Soul Cake ในวัน All Souls' Day (2 พฤศจิกายน) ซึ่งเป็นวันระลึกถึงผู้ที่จากไปของชาวคริสต์ โดยจะเดินจากหมู่บ้านหนึ่งไปยังอีกหมู่บ้านหนึ่ง มีความเชื่อว่ายิ่งให้ขนมเค้กมากเท่าไร วิญญาณของญาติผู้บริจาคก็ได้รับผลบุญมากและมีโอกาสขึ้นสวรรค์ได้มากเท่านั้น ต่อมาได้กลายเป็นการเล่นที่เด็ก ๆ เฝ้ารอ คือการแต่งตัวแฟนซีเป็นผีน้อย เที่ยวไปเคาะตามประตูบ้านเพื่อร้องขอขนมว่า “Trick or Treat” (จะโดนแกล้งหรือจะเลี้ยงขนมดี ๆ) ถ้าบ้านไหนไม่ให้ก็อาจจะมีแกล้งเล็ก ๆ น้อย ๆ ตามประสาเด็ก แต่โดยมากแล้วผู้ใหญ่ตามบ้านต่าง ๆ ก็จะเตรียมขนมไว้รอปิศาจน้อยอยู่แล้ว

Jack-o’-lantern (ฟักทองแกะสลักหน้าปิศาจ)

มาจากเรื่องเล่าของชาวไอริชว่า ในอดีตมีชายขี้เมาจอมเจ้าเล่ห์เพทุบาย ชื่อนายแจ็ค ที่ออกอุบายหลอกล่อซาตานที่จะมาเอาชีวิตของเขาให้เสียท่าหลงกลหลายครั้งหลายครา ทำให้แจ็ครอดพ้นการตายได้นานถึง 10 ปี จนมาถึงวันที่แจ็คต้องตายจริง ๆ กลับไม่มีที่ไหนยอมรับวิญญาณของเขา ไปสวรรค์ก็ไม่ได้เพราะเป็นคนชั่ว นรกก็ไม่รับเพราะเข็ดขยาดกับความเจ้าเล่ห์ของเขา แจ็คจึงจำต้องกลายเป็นผีเร่ร่อนไปในความมืดมิดเพียงลำพัง ซาตานเห็นแล้วก็สงสารเลยให้ถ่านติดไฟที่ยังไม่มอดให้กับผีแจ็ค 1 ก้อน ไว้ส่องทาง ผีแจ็คจึงเอาถ่านใส่ในหัวผักกาดเพื่อให้ถ่านส่องสว่างอยู่นานที่สุด แล้วก็เร่ร่อนไปเรื่อย ๆ จนคนเรียกผีแจ็คกับตะเกียงหัวผักกาดว่า “Jack of Lantern” ภายหลังได้เพี้ยนเป็น “Jack-o’-lantern” ต่อมาเมื่อตำนานนี้เข้ามาในอเมริกา จึงได้เปลี่ยนมาใช้ผลฟักทองแทนจนทุกวันนี้

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับวันฮาโลวีน

Eve                เวลาเย็นหรือวันก่อนวันเทศกาล (คำว่า Evening มาจากรากศัพท์คำนี้ค่ะ)

Hallow            นักบุญ ศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่สักการะบูชา     

Allhallowtide     เทศกาลสำคัญเกี่ยวกับนักบุญและดวงวิญญาณต่าง ๆ มีด้วยกัน 3 วัน ได้แก่
                         31 ตุลาคม      -  All Saints' Eve (หรือวัน Halloween)  
                         1 พฤศจิกายน      -  All Saints' Day (หรือวัน All Hallows' Day)
                         2 พฤศจิกายน    - All Souls' Day

Lantern                      ตะเกียง

Turnip /Rutabaga         หัวผักกาด

Pumpkin                    ฟักทอง

Devil/Demon              ภูตผีปิศาจ วิญญาณร้าย

Spirits/ Soul             วิญญาณ

Malignant               เป็นอันตราย ที่มุ่งร้าย

Imitate                   เลียนแบบ

Costumes             เครื่องแต่งกาย

Guising                ลักษณะท่าทาง การแต่งตัว ปลอมตัว

Grotesque            พิสดาร แปลกประหลาด

Commemorations        การเฉลิมฉลอง การระลึกถึง อนุสรณ์

Bonfires                    กองไฟ

Rituals                     พิธีกรรม พิธีบูชา

Witches                   แม่มด

Skeletons                โครงกระดูก

Ghosts                   ผี วิญญาณ

Cobwebs                หยากไหย่ ใยแมงมุม