คุณพ่อคุณแม่หลายท่านคงสงสัย และตั้งคำถามในใจว่า “การวางแผน สำคัญอย่างไรในเด็กเล็ก”

วันนี้แม่แหม่มมีวิธีการง่าย ๆ ที่จะช่วยฝึกให้ลูกน้อยได้ฝึกการวางแผน เพื่อนำไปใช้ในการเรียนและใช้ในชีวิตประจำวันมาฝากกันค่ะ

วิธีการ

1. ชวนลูกเล่นเกม

พ่อแม่ควรหาเวลาว่างชวนลูกเล่นเกมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นเกมกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การเล่นซ่อนแอบ วิ่งไล่จับ หรือการหา Board Game ดี ๆ มาเล่นด้วยกัน ซึ่งการทำกิจกรรมเหล่านี้ลูกจะได้เรียนรู้ทักษะเริ่มต้นของการวางแผนว่า เขาจะทำอย่างไรถึงจะเล่นให้ชนะ ลูกจะเกิดกระบวนการวางแผน กระบวนการคิดที่เป็นขั้นเป็นตอน และค่อย ๆ ไตร่ตรองวิธีการเล่นออกมาเพื่อให้ประสบความสำเร็จ ซึ่งเมื่อได้ฝึกกระบวนการเหล่านี้บ่อย ๆ ลูกจะสามารถนำไปใช้พลิกแพลงในการทำกิจกรรมอื่นได้ ไม่ว่าจะเป็นในการทำการบ้าน หรือทำงานที่ได้รับมอบหมาย และเมื่อลูกมีทักษะในการวางแผนที่มีระเบียบ มีขั้นตอน และได้รับการฝึกฝนต่อยอดไปเรื่อย ๆ ก็จะทำให้ลูกมีทักษะในการวางแผนและแก้ไขปัญหาที่ยากและซับซ้อนได้มากขึ้น

2. ฝึกให้ลูกรู้จักวางแผนหรือจัดการชีวิตของตัวเอง

วิธีนี้ช่วยฝึกทักษะการวางแผนให้กับลูกได้ เช่น ฝึกให้ลูกจัดเก็บของใช้ส่วนตัวของตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นของเล่น เสื้อผ้า  ให้ลูกได้คิดหาวิธีการว่าทำอย่างไรถึงจะเก็บของใช้ส่วนตัวให้หาง่ายและไม่หายไปไหน ซึ่งการใช้วิธีนี้ในช่วงแรกพ่อแม่อาจจะต้องอดทนสักนิด เพราะในระยะแรกลูกอาจจะยังจัดการชีวิตของตัวเองได้ไม่เป็นระบบระเบียบนัก แต่ถ้าพ่อแม่ใจเย็น คอยให้คำแนะนำและกำลังใจ ลูกก็จะเริ่มเรียนรู้และจัดการชีวิตได้ดีขึ้น ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะส่งผลให้เขามีวิธีการสร้างเป้าหมาย มีการวางแผนและจัดการกับปัญหาต่าง ๆ ให้ประสบความสำเร็จได้ด้วยตนเองเมื่อเขาโตขึ้น

3. ให้ลูกตัดสินใจเลือกทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยตัวเอง

ในบางครั้งการที่พ่อแม่ลองเปิดโอกาสให้ลูกได้ตัดสินใจทำอะไรด้วยตนเอง เช่น ให้ลูกวางแผนการท่องเที่ยวทริปเล็ก ๆ หรือให้ลูกแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องในบ้าน ก็เป็นวิธีดี ๆ ที่จะช่วยฝึกทักษะการวางแผนให้กับลูกได้ และการที่ลูกได้ร่วมวางแผนในการทำกิจกรรมต่าง ๆ ร่วมกับคนในครอบครัว และได้รับการยอมรับ ก็จะยิ่งส่งเสริมให้ลูกเกิดความมั่นใจ และเป็นแรงบันดาลใจให้ลูกฝึกฝนการใช้ทักษะในการวางแผนให้ดียิ่งขึ้น

การวางแผนเป็นพื้นฐานสำคัญของกระบวนการเรียนรู้ตลอดชีวิต ในเด็กโตการวางแผนอาจเกิดขึ้นด้วยกระบวนการคิดที่ซับซ้อน และมีหลายขั้นตอน แต่กว่าที่จะไปถึงจุดนั้น การวางพื้นฐานกระบวนการคิดและการวางแผนขั้นต้นเป็นสิ่งสำคัญมาก เด็กที่ได้รับการฝึกฝนทักษะกระบวนการคิดและการวางแผนขั้นต้นตั้งแต่ยังเด็ก จะเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ที่สามารถจัดการสิ่งต่าง ๆ ในชีวิตได้เป็นอย่างดี

สุภาพรรณ ศรีสุข (ครูแหม่ม)
ที่ปรึกษาวิชาการ โรงเรียนศิลปพัฒนาการสมองเด็ก K.D.S.