พระพรหมมุนี (สุชิน อคฺคชิโน) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร อธิบายว่า
สุสานหลวง มี 2 แห่ง ดังนี้
ใช้เพื่อเป็นที่เผาศพเชื้อพระวงศ์ชั้นสูง เรียกว่า “เมรุหลวง หน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร”
สุสานหลวงวัดเทพศิรินทราวาส สร้างตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ด้วยมีพระราชประสงค์ให้เป็นฌาปนสถานสำหรับพระราชวงศ์ ซึ่งไม่ได้สร้างพระเมรุที่ท้องสนามหลวง และสำหรับชนทุกชั้น นับเป็นเรื่องพิเศษ เนื่องจากโดยปกติแล้วจะไม่มีฌาปนสถานในพระอารามหลวง
“เมรุหลวง หน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร” เป็นสถานที่ประกอบพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ สร้างในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่ออุทิศพระราชกุศลถวายสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี พระบรมราชชนนี
ซึ่งสุสานหลวง วัดเทพศิรินทราวาส ได้ใช้เป็นสถานที่ประกอบพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกด้วยเช่นกัน
สถานที่ซึ่งบรรจุพระสรีรางคารของเชื้อพระวงศ์ชั้นสูงตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยเฉพาะในสายรัชกาลที่ 5 ตั้งแต่ราชสกุลมหิดล ราชสกุลยุคล ราชสกุลอาภากร ราชสกุลกิติยากร ต่าง ๆ พระพรหมมุนี (สุชิน อคฺคชิโน) เป็นพระสรีรางคารของเชื้อพระวงศ์ชั้นสูง ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน รวมไปถึงสมเด็จย่า และสมเด็จพระพี่นางฯ ด้วย
วัดราชบพิธฯ เป็นพระอารามหลวงที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สร้างขึ้น เป็นวัดประจำรัชกาล เมื่อ ปี พ.ศ.2412 โดยมีลักษณะผสมระหว่างสถาปัตยกรรมไทยกับตะวันตก
สุสานหลวง วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม เป็นสุสานที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น ด้วยมีพระราชประสงค์จะให้ผู้ที่มีความรักใคร่ห่วงใยอย่างใกล้ชิดคือ พระมเหสี เจ้าจอมมารดา และพระราชโอรส พระราชธิดา ได้อยู่รวมกันหลังจากล่วงลับไปแล้ว ภายในสุสานหลวงมีอนุสาวรีย์ต่างๆ ที่ประดิษฐานพระราชสรีรางคาร พระอังคาร พระอัฐิ ของพระบรมราชเทวี พระราชเทวี เจ้าจอมมารดา เจ้าจอม พระราชโอรส พระราชธิดา พระนัดดา และพระปนัดดา ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งมีรูปแบบสถาปัตยกรรมต่างๆ กันทั้งพระเจดีย์ พระปรางค์ วิหารแบบไทย แบบขอม และแบบโกธิค
โดย เรียงลำดับจากเหนือไปใต้ ซึ่งมีชื่อสอดคล้องกัน ดังนี้
- สุนันทานุสาวรีย์
บรรจุพระสรีรางคารสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรรณาภรณ์เพชรรัตน์ พระราชธิดา
- รังษีวัฒนา
บรรจุพระสรีรางคารพระราชโอรส พระราชธิดาอันประสูติแต่สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี และพระราชนัดดา ได้แก่ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระราชปิตุจฉา เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร และสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก รวมทั้งสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
- เสาวภาประดิษฐาน
บรรจุพระสรีรางคารพระราชโอรส พระราชธิดาอันประสูติแต่สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ และพระราชนัดดา เช่น สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี
- สุขุมาลนฤมิตร์
บรรจุพระสรีรางคารพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต และพระนัดดา
สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ทรงเป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี จึงบรรจุพระราชสรีรางคารของพระองค์ที่สุสานหลวงของราชสกุล “มหิดล” ณ อนุสรณ์สถานรังษีวัฒนา แห่งนี้ ซึ่งในเวลาต่อมาได้อัญเชิญพระสรีรางคาร ของ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนาฯ มาประดิษฐานไว้ที่นี่ด้วย
พระถ้ำศิลาที่พระพุทธบัลลังก์ของ “พระพุทธอังคีรส” ภายในบรรจุพระบรมอัฐิของ
-พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
-พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
-พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
-พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
-พระบรมราชสรีรางคารพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
-พระอัฐิสมเด็จพระศรีสุลาไลย พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในรัชกาลที่ 3
-สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาสุดารัตนราชประยูร
-พระราชสรีรางคารสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 7