บทสรุป

บทสรุป

วัดจีนในประเทศไทยมีรูปแบบสถาปัตยกรรมตามแบบอย่างจีนโดยแท้ แม้การประดับหลังคาและตัวอาคารก็มีทั้งสถาปัตยกรรมแบบจีนภาคกลาง และจีนภาคใต้ แต่พิธีกรรมคงมีบางอย่างแตกต่างจากประเทศจีนบ้าง ทั้งนี้ บางพิธีจัดกันเฉพาะประเทศไทยเท่านั้น เช่น เทศกาลกินเจในเดือน ๙ ไม่ปรากฏหลักฐานว่า แต่เดิมประเทศจีนมีพิธีนี้ เพราะพิธีกินเจเริ่มต้นมาจากกลุ่มชาวไทยเชื้อสายจีนทางภาคใต้ของไทย

การแผ่ขยายของพระพุทธศาสนานิกายมหายานในไทยเป็นไปอย่างช้าๆ ดังเห็นได้จากประวัติ แม้ว่าการเข้ามาสู่ไทย จะมีช่วงเวลายาวนานตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นจนถึงปัจจุบัน แต่ก็มีวัดจีนและสำนักสงฆ์เพียง ๑๗ แห่งเท่านั้น วัดจีนที่นับว่า สร้างได้ยิ่งใหญ่ สวยงาม เป็นไปตามแบบของแผนผังจีนโดยแท้ ทั้งในส่วนของรูปแบบสถาปัตยกรรม และการตกแต่งอาคาร คือ วัดบรมราชากาญจนาภิเษกอนุสรณ์ หรือวัดเล่งเน่ยยี่ ๒ ที่อำเภอบางบัวทอง จังหวัดนนทบุรี วัดจีนส่วนใหญ่ มักตั้งอยู่ในเขตปริมณฑลของกรุงเทพฯ มีเพียงส่วนน้อยที่ขยายออกไปยังต่างจังหวัด และบางจังหวัดเป็นเพียงโรงเจ ศาลเจ้า สมาคม หรือมูลนิธิเท่านั้น เช่น ในภาคอีสาน ชาวไทยเชื้อสายจีนในภาคนี้ส่วนใหญ่ไม่รู้จักคำว่า “พระพุทธศาสนานิกายมหายาน” ทั้งนี้ เพราะภาคอีสานไม่มีวัดจีนเลย จะมีก็เพียงโรงเจ หรือมูลนิธิเม้ง ที่จัดการเรื่องสุสานเท่านั้น ส่วนการที่วัดจีนในไทย มีจำนวนน้อย อาจมีหลายปัจจัย ที่เห็นได้อย่างเด่นชัดคือ บุตรหลานชาวจีนทุกวันนี้ ไม่นิยมเรียนภาษาจีน ส่วนพ่อแม่ก็ไม่มีความรู้ ที่จะอธิบายให้บุตรหลานฟังถึงประเพณีวัฒนธรรมจีนที่ถูกต้อง จึงเป็นสาเหตุหนึ่ง ที่ทำให้พระพุทธศาสนานิกายมหายานไม่แพร่หลาย นอกจากนี้วัดไทยหรือวัดพระพุทธศาสนานิกายหินยานที่มีอยู่ในทุกอำเภอ ทุกจังหวัด มีจำนวนมากกว่าวัดจีนหลายร้อยเท่า ประกอบกับชาวไทยเชื้อสายจีนต่างก็คิดว่า วัดไทยเป็นวัดพระพุทธศาสนาเหมือนกัน การทำบุญและทำนุบำรุงวัด ก็เท่ากับทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาของพระพุทธเจ้าเช่นกัน จึงไม่มีความจำเป็นที่ต้องสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา นิกายมหายานอีก เมื่อเป็นเช่นนี้ จึงไม่อาจคาดหวังให้วัดจีนเจริญรุ่งเรืองได้ ดังนั้น เรื่องราวของวัดจีน จึงยังคงเป็นเรื่องที่น่าสนใจศึกษาค้นคว้าอีกมาก เพื่อมิให้สูญสิ้นหรือเสื่อมสลายไปตามกาลเวลา