ศาสนาคริสต์

      ศาสนาคริสต์กำเนิดขึ้นมาโดยพระเยซูทรงเป็นศาสดาตั้งแต่ปีคริสต์ศักราชที่ ๑ แต่ชาวคริสต์เชื่อว่าศาสนาคริสต์มีมาตั้งแต่พระผู้เป็นเจ้าทรงสร้างโลกและมนุษย์ เหตุการณ์ก่อนกำเนิดของพระเยซูจึงเป็นการเตรียมการเสด็จมาของพระองค์ซึ่งชาวคริสต์เรียกว่า พระผู้ไถ่ (Redeemer) คือ ทรงมาไถ่กู้มนุษย์ให้พ้นจากบาปอันเป็นสาเหตุแห่งทุกข์   ศาสนาคริสต์ถือกำเนิดขึ้นในประเทศอิสราเอลแล้วเผยแผ่ไปในยุโรปกลายเป็นศาสนาประจำอาณาจักรโรมันตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ ๔ จากนั้นได้แพร่หลายออกไปทั่วโลกในยุคอาณานิคมนับแต่คริสต์ศตวรรษที่ ๑๕ เป็นต้นมา  ศาสนาคริสต์มี ๓ นิกายใหญ่ ๆ คือ นิกายโรมันคาทอลิก มีพระสันตะปาปาเป็นประมุขมีศูนย์กลางอยู่ที่กรุงโรม นิกายออร์ธอดอกซ์ ส่วนใหญ่อยู่ในประเทศยุโรปตะวันออก และ นิกายโปรเตสแตนต์ ซึ่งแบ่งย่อยออกเป็นนิกายต่าง ๆ อีกจำนวนมากอยู่ในยุโรป สหรัฐอเมริกา และทั่วโลก 

      ศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกเข้ามาในประเทศไทยครั้งแรกประมาณกลางคริสต์ศตวรรษที่ ๑๖ เมื่อมิชชันนารีหรือหมอสอนศาสนาเข้ามาจากมะละกาเพื่อเผยแผ่ศาสนาพร้อมกับทหารโปรตุเกสแต่ก็อยู่เพียงระยะเวลาอันสั้นและไม่ประสบผลสำเร็จ  มิชชันนารีกลับมาอีกครั้งหนึ่งกลางคริสต์ศตวรรษที่ ๑๗ ในรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราชส่วนใหญ่เป็นชาวฝรั่งเศส บาทหลวงซึ่งเป็นมิชชันนารีส่วนหนึ่งได้รับพระมหากรุณาธิคุณให้เข้าประจำอยู่ในพระราชสำนักเพื่อเป็นที่ปรึกษาทางวิชาการ เช่น การแพทย์ ดาราศาสตร์ เป็นต้น  มิชชันนารีได้ก่อตั้งสถานพยาบาล เพื่อให้บริการแก่คนทั่วไปและตั้งโรงเรียนเพื่อฝึกอบรมคนที่จะบวชเป็นบาทหลวง  ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาและได้เริ่มงานทั้งสองด้านนี้ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์โดยมีมิชชันนารีซึ่งเป็นคณะนักบวช ทั้งชายและหญิงเข้ามาสนับสนุน เช่น คณะเซนต์คาเบรียลซึ่งเป็นบราเดอร์หรือภราดาเข้ามาช่วยบริหารงานโรงเรียนอัสสัมชัญในเบื้องต้นแล้วจึงรับมาดำเนินการเองพร้อมกับก่อตั้งโรงเรียนในเครือ อัสสัมชัญ เซนต์คาเบรียล ขึ้นมาอีกหลายแห่ง  คณะเซนต์ปอล เดอ ชาร์ตร์ เป็นนักบวชหญิง ที่เรียกว่า ซิสเตอร์ หรือ มาเซอร์ หรือ มาแมร์ หรือ ภคินี คณะนี้ได้เข้ามาช่วยงานศาสนาและได้ก่อตั้งโรงเรียนในเครือคอนแวนต์ คือ ซางตาครูซ คอนแวนต์ เซนต์โยเซฟ คอนแวนต์ เซนต์ฟรัง ซิสซาเวียร์ คอนแวนต์ อัสสัมชัญ คอนแวนต์ เป็นต้น คณะอูรซูลินเข้ามาตั้งโรงเรียนในเครือมาแตร์เดอีวิทยาลัย เช่น เรยีนาเชลี ที่เชียงใหม่ และอื่น ๆ ที่กรุงเทพฯ นอกนั้นยังมีโรงเรียนของคณะซาเลเซียนในเครือดอนบอสโกทั้งหมด เช่น เซนต์ดอมินิกและโรงเรียนหลายแห่งในต่างจังหวัด  นอกจากโรงเรียนยังมีโรงพยาบาลหลายแห่งที่พัฒนาขึ้นมาจากสถานพยาบาล เช่น โรงพยาบาลเซนต์หลุยส์ โรงพยาบาลคามิลเลียน การให้บริการแก่คนพิการ คนโรคเรื้อน เด็กกำพร้า และงานทางสังคมต่าง ๆ 

      ชาวคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกในประเทศไทยมีอยู่ประมาณ ๓๐๐,๐๐๐ คน กระจายอยู่ทั่วประเทศโดยแบ่งเขตการปกครองทางศาสนาเป็น ๑๐ เขต คือ กรุงเทพฯ ราชบุรี จันทบุรี นครสวรรค์ เชียงใหม่ สุราษฎร์ธานี ท่าแร่-หนองแสง (สกลนคร) อุบลราชธานี อุดรธานี นครราชสีมา มีประมุขสูงสุดของแต่ละเขตเรียกว่า ประมุขมิสซัง หรือที่ชาวคาทอลิกเรียกว่า พระสังฆราช (Bishop)  ในยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์นั้นชาวคริสต์ซึ่งส่วนใหญ่เป็นคนอพยพมาจากที่อื่น คือ ลาว เขมร เวียดนาม จีน ญี่ปุ่น และชาวโปรตุเกส  ตั้งบ้านเรือนอยู่รวมกันตามที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงจัดหาที่ให้ เช่น ที่บางรัก สามเสน ตลาดน้อย (ใกล้เยาวราช) และฝั่งธนบุรีแถววัดกุฎีจีน เป็นต้น ชุมชนคาทอลิกเหล่านี้มีมิชชันนารีเป็นผู้นำมีการดูแลเหมือนพ่อแม่ดูแลลูก  ทางด้านการปกครองทางศาสนา ศาสนจักรคาทอลิกในประเทศไทยขึ้นต่อศูนย์กลางศาสนานี้ที่นครวาติกันซึ่งมีสถานภาพเป็นรัฐอิสระ  มีพระสันตะปาปาเป็นประมุข  มีทูตวาติกันประจำประเทศไทย  กิจวัตรของชาวคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกในประเทศก็เช่นเดียวกับประเทศอื่น ๆ คือ มีบัญญัติ ๑๐ ประการเป็นหลัก  ไปโบสถ์เพื่อร่วมพิธีมิสซาในวันอาทิตย์มีพิธีกรรมตามเทศกาลสำคัญต่าง ๆ เช่น วันคริสต์มาสซึ่งเป็นวันประสูติของพระเยซู วันปาสกาเพื่อระลึกวันสิ้นพระชนม์และการกลับคืนชีพของพระองค์ เทศกาลถือศีลอดของคาทอลิกเรียกว่า เทศกาลมหาพรต เป็นเวลา ๔๐ วันก่อนถึงปาสกา
      ศาสนาคริสต์นิกายโปรเตสแตนด์เกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อบาทหลวงชาวเยอรมัน ชื่อ มาร์ติน ลูเธอร์ ได้ทำการประท้วงแนวคิดและวิธีการดำเนินงานภายในศาสนาคริสต์โรมันคาทอลิกในศตวรรษที่ ๑๗ เป็นเหตุให้ท่านถูกขับออกจากศาสนจักรและเริ่มก่อตั้งนิกายใหม่ขึ้น เรียกว่า ลูเธอรัน ต่อมาได้เกิดมีนิกายอื่น ๆ ขึ้นอีกจำนวนมาก เช่น อังกลิกันที่อังกฤษ  คัลวินิสต์ที่สวิตเซอร์แลนด์และฝรั่งเศส เพรสไบทีเรียน แบ็พทิสต์ และอื่น ๆ ที่สหรัฐอเมริกา  

      ศาสนาคริสต์นิกายโปรเตสแตนต์เข้ามาในเมืองไทยเป็นครั้งแรกในปี ค.ศ.๑๘๒๘ (พ.ศ. ๒๓๗๑) โดยมิชชันนารีชาวอเมริกันสองท่านซึ่งตั้งใจจะไปเผยแผ่ศาสนาที่เมืองจีน  แต่แวะประเทศไทยก่อน เพราะได้ข่าวว่ามีคนจีนที่ประเทศสยามจำนวนมากทั้งสองได้ให้ชาวจีนผู้หนึ่งแปลพระคัมภีร์ไบเบิล ซึ่งเรียกว่า พระกิตติคุณ จากนั้นมิชชันนารีทั้งสองท่านได้ขอร้องไปยังคณะกรรมาธิการอเมริกัน (The American Board of Commissioners for Foreign Missions หรือ ABCFM) ให้ส่งคนมาช่วย  หลังจากนั้นไม่กี่ปีก็มีอีกคณะหนึ่งเข้ามา คือ คณะธรรมการอเมริกันแบ็พทิสต์ (The American Baptist Missions หรือ ABM) คณะนี้ได้สานต่องานแปลพระคัมภีร์เป็นภาษาไทยจนสำเร็จ  ต่อมาในปี ค.ศ. ๑๘๓๕ มีคณะกรรมการธรรมการฝ่ายต่างประเทศ (Board of Foreign Missions หรือ BFM) และคณะธรรมการอเมริกันเพรสไบทีเรียน (The American Presby- terian Missions หรือ APM) ในจำนวนนี้มีครอบครัวของนายแพทย์แดน บีช บรัดเลย์ ร่วมอยู่ด้วยซึ่งคนไทยรู้จักชื่อเสียงของท่านในนามหมอบรัดเลย์ นอกนั้นมีครอบครัว ศาสนาจารย์เจมส์ แคสเวลล์ ผู้ซึ่งเป็นผู้สอนภาษาอังกฤษและวิทยาศาสตร์ให้เจ้าฟ้ามงกุฎขณะที่ทรงผนวชอยู่ที่วัดบวรนิเวศวิหารผู้ซึ่งต่อมาได้ขึ้นครองราชย์เป็น พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔

      หมอบรัดเลย์นั้นได้ตั้งโอสถศาลาเพื่อรักษาโรคต่าง ๆ ให้กับผู้คนทั่วไปรวมทั้งการผ่าตัด การทำคลอด โดยเฉพาะการปลูกฝีกันไข้ทรพิษ  นอกนั้นท่านยังได้บุกเบิกงานด้านหนังสือพิมพ์โดยออกหนังสือพิมพ์ฉบับแรกของเมืองไทย คือ บางกอกรีคอร์เดอร์ เพื่อเผยแพร่ข่าวสารไปยังคนชั้นสูงในสังคมไทยโดยท่านรับหน้าที่เป็นบรรณาธิการ  ในระยะเริ่มแรกนั้นได้มีมิชชันนารีอีกหลายครอบครัวที่เดินทางเข้ามาสมทบมีการก่อตั้งโรงเรียนสอนเป็นภาษาจีนขึ้นตั้งแต่ปี ค.ศ. ๑๘๔๙ และเปลี่ยนมาสอนเป็นภาษาไทยในปี ค.ศ. ๑๘๖๐ คือ โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียน  ในระยะเริ่มต้นนั้นได้มีการบุกเบิกการเผยแผ่ศาสนาในภาคเหนือตั้งแต่พิษณุโลกไปถึงภาคใต้ของจีนและต่อมามีศูนย์กลางสำคัญอยู่ที่เชียงใหม่  มีการก่อตั้งโรงเรียนและโรงพยาบาล เช่น โรงเรียนปรินซ์รอยัล มหาวิทยาลัยพายัพ และโรงพยาบาลแมคคอร์มิค เป็นต้น
      เนื่องจากโปรเตสแตนต์ในเมืองไทยมีหลายนิกายจึงได้มีการรวมตัวกันขึ้นหลายรูปแบบจนกระทั่งเป็นสภาคริสต์จักรในประเทศไทย (The Church of Christ in Thailand หรือ CCT) ในปี ค.ศ. ๑๙๔๓  สภาคริสต์จักรในประเทศไทยมีบทบาทอย่างมากในการริเริ่มการบริการสังคม การศึกษา การแพทย์ การพิมพ์ การศึกษาด้านวิทยาศาสตร์ และดาราศาสตร์ ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญในการพัฒนาต่อ ๆ มา ปัจจุบันมีชาวคริสต์นิกายโปรเตสแตนต์ในประเทศไทยประมาณ ๖๐,๐๐๐ คน คนทั่วไปเรียกชาวคริสต์นิกายโปรเตสแตนต์ว่า คริสเตียน หรือ โปรเตสแตนต์ และนิกายโรมันคาทอลิกว่า คริสตัง หรือ คาทอลิก