การประดิษฐ์ผักและผลไม้ เป็นศิลปะซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีในหมู่ชาวไทย คนไทยรู้จักนำวัสดุที่มีอยู่ตามธรรมชาติมาประดิษฐ์ให้งดงาม และมีประโยชน์ใช้สอยจนในปัจจุบันได้ทำกันเป็นอาชีพอย่างแพร่หลาย
การประดิษฐ์ผักและผลไม้นั้น มีหลักฐานปรากฏว่าได้ริเริ่มทำกันมานานแล้ว ปรากฏหลักฐานเด่นชัดในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โดยข้าราชบริพารฝ่ายในนำผักและผลไม้มาประดิษฐ์เป็นดอกไม้ ใบไม้ แบบต่าง ๆ เพื่อทูลเกล้าฯ ถวาย จนเป็นที่โปรดปรานมาก ดังปรากฏในพระราชนิพนธ์กาพย์เห่เรือ ชมเครื่องคาวหวานบางตอน ดังนี้
หมากปรางนางปอกแล้ว |
ใส่โถแก้วแพร้วพรายแสง |
ยามชื่นรื่นโรยแรง |
ปรางอิ่มอาบซาบนาสา |
พลับจีนจักด้วยมีด |
ทำประณีตน้ำตาลกวน |
คิดโอษฐ์อ่อนยิ้มยวน |
ยลยิ่งพลับยับยับพรรณ |
น้อยหน่านำเมล็ดออก |
ปล้อนเปลือกปอกเป็นอัศจรรย์ |
มือใครไหนจักทัน |
เทียบเทียมที่ฝีมือนาง |
ผลเงาะไม่งามแงะ |
ล่อนเมล็ดและเหลือปัญญา |
หวนเห็นเช่นรจนา |
จ๋าเจ้าเงาะเพราะเห็นงาม |
|