การบรรเลงดนตรีไทยนั้นผู้บรรเลงต้องจำทำนองเนื้อเพลงได้อย่างแม่นยำอย่างหนึ่งรู้วิธีบรรเลงและหน้าที่ของเครื่องดนตรีที่ตนบรรเลง เช่น ระนาดเอก ระนาดทุ้ม ว่ามีอย่างไร (ดูหัวข้อ การผสมวง) และมีสติปัญญาแต่งทำนองให้เกิดความไพเราะอีกอย่างหนึ่งเพราะการบรรเลงดนตรีไทยไม่ได้ดูโน๊ตจึงต้องใช้ความจำในขณะที่บรรเลงผู้บรรเลงจะต้องแต่งทำนองด้วยปัญญาของตนให้ดำเนินไปตามวิธีการบรรเลงเครื่องดนตรีที่ตนบรรเลง เช่น ระนาดเอก ก็ต้องเก็บถี่ ๆ ตีเป็น คู่ ๘ พร้อม ๆ กันทั้งสองมือและต้องไม่ให้ผิดไปจากเนื้อเพลงของเพลงนั้นด้วย
การบรรเลงหมู่คือบรรเลงพร้อม ๆ กันทั้งวงก็ต้องถือจังหวะช้าเร็วอันเดียวกันทุกคนต่างบรรเลงตามหน้าที่ของตนให้สอดคล้องต้องกันโดยถือความพร้อมเพรียงเป็นใหญ่ แต่ถ้าเป็นการบรรเลงเดี่ยว คือ บรรเลงคนเดียวจะบรรเลงโลดโผนอวดฝีมือความสามารถอย่างไรก็ได้เพราะการบรรเลงเดี่ยวเป็นเรื่องอวดความแม่นยำอวดฝีมือและอวดทำนองที่แต่งขึ้นไว้เป็นพิเศษสำหรับเดี่ยวนั้น