การใช้ซอฟต์แวร์เอเยนต์ (Software Agent)

      เมื่อเราเข้าสู่ยุคของการใช้สื่อมัลติมีเดียอิเล็กทรอนิกส์ผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ที่เรียกว่า ทางด่วนสารสนเทศ (Information superhighway) แล้วปัญหาอย่างหนึ่งที่จะเกิดขึ้นคือการที่มีสารสนเทศมากเกินไป (information overload) ทำให้บุคคลไม่สามารถคัดเลือกสิ่งที่ตนสนใจได้เพราะมีทั้ง E-mail, on-line news, world wide web ฯลฯ ที่ให้ข่าวสารจำนวนมหาศาลทุกวัน จำเป็นต้องมีผู้ช่วยคัดเลือกข่าวสารสารสนเทศตามความสนใจหรือความต้องการให้แก่บุคคล ซอฟต์แวร์เอเยนต์ คือ โปรแกรมในเครื่องคอมพิวเตอร์ที่จะทำหน้าที่ดังกล่าวนี้ เสมือนเป็นตัวแทน (เอเยนต์) ของเราในการรับข่าวสาร วิธีการคือเราสามารถระบุความสนใจ หรือประเภทของข่าวสารที่ต้องการให้ซอฟต์แวร์เอเยนต์แจ้งเพื่อทราบ แทนที่เราจะต้องคอยเผ้าดูข่าวสารจำนวนมหาศาลนี้เองตลอดเวลา ตัวอย่างเช่น ถ้าต้องการทราบความคืบหน้าของข่าวการประชุมคณะรัฐมนตรีก็จะมีการแจ้งเฉพาะเมื่อมีข่าวนี้เท่านั้น ซอฟต์แวร์เอเยนต์นี้ทำหน้าที่เป็นผู้แทนคอยกรองข่าวสารเฉพาะที่เราต้องการแม้ในขณะนี้เราจะมีซอฟต์แวร์เอเยนต์ที่ใช้งานอยู่แต่ก็ยังไม่มีประสิทธิภาพมากนัก  ในอนาคตอันใกล้นี้เชื่อว่าจะมีการยกระดับความสามารถในการทำงานโดยนำเอาวิชาการด้านปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence) เข้ามาประกอบทำให้โปรแกรมซอฟต์แวร์เอเยนต์นี้ทำงานได้เสมือนเป็นผู้ช่วยที่เป็นมนุษย์
      ทางด่วนสารสนเทศที่จะเกิดขึ้นในอีกไม่นานนี้ มนุษย์ส่วนใหญ่จะทำให้สามารถติดต่อกันผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ประธานบริษัท Intel Corporation ซึ่งเป็นบริษัทผลิตไมโครโพรเซสเซอร์ที่ใหญ่ที่สุดในโลกได้กล่าวในปี พ.ศ. ๒๕๔๑ ว่า ภายใน ๑๐ ปี จะมีคอมพิวเตอร์เชื่อมต่อถึงกันไม่ต่ำกว่าหนึ่งพันล้านเครื่องทั่วโลกซึ่งจะทำให้เกิดสิ่งแวดล้อมไซเบอร์สเปซกระจายไปทุกมุมโลกเหมือนกับการใช้โทรศัพท์และโทรทัศน์  ในขณะนี้แม้ว่าในปี พ.ศ. ๒๕๔๑ คาดว่าจะมีคนที่เข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้เพียง ๖๐ ล้านคนทั่วโลกแต่จำนวนนี้กำลังเติบโตอย่างรวดเร็วในทุกประเทศและเชื่อว่าจะมีคนที่เข้าถึงอินเทอร์เน็ตเพื่อกิจการต่าง ๆ ได้เป็นจำนวนหลายพันล้านคนในอีก ๑๐ ปีข้างหน้ากิจกรรมสำคัญที่จะทำให้มีการใช้อินเทอร์เน็ตกันอย่างแพร่หลายมากขึ้นไปอีก ได้แก่ กิจการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ (electronic commerce หรือ e-commerce) ซึ่งก็กำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว  ปัจจัยสนับสนุนที่สำคัญมากที่รัฐบาลในหลายประเทศกำลังเร่งทำอยู่ คือ การสร้างกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับไซเบอร์สเปซ (cyberspace laws) เช่น กฎหมายอาชญากรรมคอมพิวเตอร์ กฎหมายการใช้หลักฐานอิเล็กทรอนิกส์ เช่น ลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ (Digital Signatures) กฎหมายเกี่ยวกับสิทธิในการใช้ข้อมูลดิจิทัล (data privacy) ฯลฯ อันเป็นปัจจัยสำคัญที่จะนำประเทศให้ก้าวไปสู่พาณิชย์ในไซเบอร์สเปซซึ่งทุกวันนี้ยังไม่สามารถทำได้เพราะยังไม่มีกฎหมายสนับสนุน 

      สิ่งที่สำคัญมากในการสร้างทางด่วนสารสนเทศ คือ โครงสร้างพื้นฐานทางโทรคมนาคม (telecommunication infrastructure) ซึ่งได้แก่ ระบบเครือข่ายใยแก้วนำแสง เครือข่ายสายโทรศัพท์ทองแดง เครือข่ายการสื่อสารผ่านดาวเทียม ฯลฯ ซึ่งประกอบกันเป็นเส้นทางที่สารสนเทศในทุกรูปแบบจะต้องอาศัยเดินทางจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่งในเครือข่ายข้อมูล  สิ่งที่เปลี่ยนไปมากในช่วงทศวรรษที่ผ่านมาคือการแพร่กระจายของเทคโนโลยีใยแก้วนำแสงและเทคโนโลยีการสื่อสารข้อมูลที่ทำให้สามารถเพิ่มความเร็วของการส่งข้อมูลไปในเครือข่ายได้มากขึ้นกว่าเดิม  นับเป็นพันเท่าอีกทั้งโครงสร้างค่าใช้จ่ายทางโทรคมนาคมที่ทำให้ค่าใช้จ่ายจริงของการสื่อสารไม่ขึ้นกับระยะทางอีกต่อไป  ทำให้การสื่อสารทางไกลมีราคาถูกลงมากและส่งผลให้การติดต่อสื่อสารของมนุษย์สามารถทำได้แพร่หลายมากขึ้นทุกมุมโลกในราคาที่ทุกคนสามารถจ่ายได้  หลาย ๆ ประเทศมีโครงการเชื่อมโยงการติดต่อสื่อสารภายในประเทศให้ต่อถึงกันหมดด้วยเครือข่ายใยแก้วนำแสงอันจะทำให้กิจกรรมที่กล่าวมาตั้งแต่ต้นนั้นเป็นไปได้  นับแต่ปัจจุบันนี้ทั้งวิดีโอตามความต้องการ (video on demand) ซึ่งเป็นการเรียกดูภาพยนตร์ทางระบบเคเบิลที่จะเรียกดูเมื่อใดก็ได้ตามต้องการ โดยส่งผ่านภาพยนตร์ทั้งเรื่องตามสายสื่อสารมาถึงบ้าน กิจกรรมที่สามารถทำงานที่ใดก็ได้ คือ การมีสำนักงานแบบเสมือน (virtual office) ทำให้สามารถทำงานร่วมกับเพื่อนร่วมงานที่อาจจะอยู่ที่ใดก็ได้เป็นการทำงานร่วมกันแบบทางไกล (long-distance work collaboration) ซึ่งจะทำให้รูปแบบของสำนักงานและวิธีการทำงานต่าง ๆ ที่เราคุ้นเคยเปลี่ยนแปลงไป  โดยที่ยังไม่ทราบกันแน่ชัดว่าจะมีผลอย่างไรต่อโครงสร้างของสังคมบ้างเพราะเป็นไปได้ที่คนส่วนใหญ่จะไม่ต้องเดินทางไปที่สำนักงานแต่สามารถทำงานร่วมกันจากที่บ้านซึ่งอาจไม่ได้อยู่ในเมืองใหญ่อีกต่อไป  วิธีการที่มนุษย์โต้ตอบกันผ่านทางโทรศัพท์ภาพ (videophone) และการที่สามารถจะทำการประชุมทางไกล (video conference) อาจจะทำให้รูปแบบการปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์เปลี่ยนไปจากเดิมเช่นเดียวกับการมีโทรศัพท์ใช้กันอย่างแพร่หลายในราคาถูกในช่วงศตวรรษที่ผ่านมา