เรื่องและภาพ: ศรินทร เอี่ยมแฟง
“เหมืองแม่เมาะ” เป็นชื่อที่เราคุ้นหูจากข่าว (ด้านลบ) ในประเด็นสิ่งแวดล้อมของเหมืองถ่านหินลิกไนต์ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ด้วยพื้นที่ขนาดใหญ่กว่า 20,000 ไร่ เหมืองแม่เมาะพัฒนาพื้นที่ส่วนหนึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวของลำปาง เป็นที่ตั้ง พิพิธภัณฑ์ศูนย์ถ่านหินลิกไนต์ศึกษา ที่ให้ความรู้เรื่องการทำเหมืองถ่านหินลิกไนต์ การผลิตกระแสไฟฟ้า ธรณีวิทยา ชั้นหิน รวมถึงการจัดแสดงซากฟอสซิลยุคดึกดำบรรพ์ที่ขุดค้นพบบริเวณเหมือง ด้วยการจัดแสดงเครื่องมือจริงผ่านวิธีนำเสนอที่สนุกและทันสมัย น่าจะช่วย “แก้มือ” ให้เหมืองแม่เมาะได้ใจผู้ไปเยือนบ้างไม่มากก็น้อย
ลายพระราชหัตถ์รัชกาลที่ 7 ใจความเรื่องพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้สงวนแหล่งถ่านหินลิกไนต์ที่บ้านดอน, แขวงเมืองกระบี่ และอำเภอแม่เมาะ ไว้ใช้ในราชการ ภายใต้การดูแลของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ด้านหลังเป็นจุดชมวิวปากบ่อเหมืองแม่เมาะ
บริเวณรอบพิพิธภัณฑ์มีการจัดแสดงเครื่องมือเครื่องจักรที่ผ่านการใช้งานในการทำเหมือง
ซากฟอสซิลยุคดึกดำบรรพ์อายุกว่า 500 ล้านปีจัดแสดงในห้องธรณีวิทยา
เตาหมูกระทะ แจกันเซรามิก ถ่านอัดแท่งทรงรังผึ้ง ผลผลิตจากถ่านลิกไนต์ในชีวิตประจำวัน
โรงไฟฟ้าแม่เมาะผลิตกระแสไฟฟ้าป้อนสู่ภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย
ดินที่ถูกขุดเจาะเพื่อทำเหมืองแปรสภาพเป็นเนินเขาลูกย่อมปกคลุมด้วยสวนพฤกษศาสตร์ เป็นทั้งจุดชมวิวและลานสไลเดอร์ แค่ใช้กล่องกระดาษลูกฟูกแทนกระดาน ลื่นไถลหน้าคว่ำ ขำทั้งคนดูคนเล่น