เรื่อง: กัลยาณี แนวเล็ก
1+X=X สมการจริยธรรมสื่อ
1+X=X คืออะไร
“สื่อคือ X สารคือ 1 แต่ผลออกมาเท่ากับ X เรามองว่าสื่อในประเทศไทยถูกกำหนดทิศทางโดยคนทำสื่อ เพราะฉะนั้นถ้าคนทำสื่อบิดเบือนนิดเดียว คนที่ซวยที่สุดไม่ใช่ผู้รับสาร แต่ว่าเป็นสารที่ถูกสื่อออกไป ซึ่งในหนังจะพูดถึงคนที่เป็นผู้นำทางความคิดของสังคม (Opinion Leader) ยกตัวอย่าง สรยุทธ (สุทัศนะจินดา) เขาจะบอกว่าข่าวนี้ประมาณนี้มีคนกลุ่มหนึ่งที่เชื่อ ก็จะมีคนอีกกลุ่มหนึ่งที่ไม่เชื่อ เป็นแนวคิดที่ไม่ต่อต้าน แต่ว่าเป็นผู้รับสารแล้วคิดไปอีกขั้นหนึ่งว่ามันจริงหรือเปล่า แต่คนพวกนี้ปากเสียงก็จะน้อยครับ เรามองไปถึงองค์กร เป็นอีกอันหนึ่งที่สำคัญเกี่ยวกับสื่อ คือพวกผู้บริหารสื่อครับ หมายถึงคนที่ควบคุมทิศทางข่าวที่จะออกไปในสังคม” ยอง-วุฒิชัย ตั้งหลักศิลาทอง อธิบายแนวคิดในการทำหนังสั้นเรื่องนี้
ปลาบินได้
พล็อตเรื่องของหนังสั้น “1+X=X” เริ่มต้นด้วยนักหนังสือพิมพ์คนหนึ่งเริ่มต้นเล่นเกมส่งต่อคำ โดยมีปลาทองอยู่ในโหล และในซองกติกาคือโจทย์ที่สั่งให้บอกคนต่อไปว่า “ปลาบินได้” ซึ่งในความเป็นจริงปลาบินไม่ได้ ถัดมานักข่าว (Opinion Leader) รู้ว่าโจทย์คืออะไรและรู้เรื่องเงินรางวัล จึงสมคบคิดกับนักหนังสือพิมพ์หลอกผู้คนให้เชื่อว่าปลาบินได้ จนเกิดกระแสด้านต่างๆ สุดท้ายเหยื่อของเรื่องนี้ไม่ใช่ใครอื่น แต่เป็นปลาทองที่ว่ายน้ำอยู่เฉยๆ
เทคนิคการเล่าประเด็นเรื่องจริยธรรมของสื่อมวลชนผ่านสัญลักษณ์ปลาทองบินได้ เป็นไอเดียของ โป้-ธีระวิชช์ ศรีศิริ เขาเปิดเผยว่า “ปลาว่ายน้ำเป็นความจริงที่ง่ายที่สุด ทุกคนเชื่อแบบนั้นว่าปลาว่ายน้ำ แต่ในหนังมีคนบอกว่าปลาบินได้ คือทุกคนเห็นว่าปลาว่ายน้ำ แต่เชื่อว่าปลาบินได้ เอาให้เห็นภาพชัดเฉยๆ ครับว่าเป็นความจริงที่ง่ายที่สุด ไม่ได้มีสัญญะอะไรมากมาย”
ช่วงปิดภาคเรียนหกเดือนเป็นช่วงเวลาในการรวมทีมเพื่อสร้างหนัง “ตอนเห็นประกาศก็ไปถามเพื่อนว่าลองไหม แล้วลองโยนไปว่าเราอยากได้อะไรประมาณนี้ เพื่อนก็คิดๆ รวมกันแล้วพูดออกมาให้ผมกลับไปคิดอีกที จนได้มาว่าอยากได้ก้อนแบบนี้และช่วยกันตบอีกทีหนึ่ง ผมให้น้ำหนักกับการคิดมากกว่าทุกขั้นตอน หลังจากนั้นขั้นตอนเตรียมการถ่ายทำ หานักแสดงแล้วก็ออกกองถ่ายทำครับ สุดท้ายคือการตัดต่อ” ยองในฐานะหัวหน้าทีมสรุปขั้นตอนการทำงานให้เราฟัง
ทีมงาน SIX GREEK GOD
ท้าทายคำตอบ
หนังสั้นที่ไม่มีบทพูด แต่เล่าเรื่องได้อย่างชัดเจน เปิดประเด็นพร้อมทิ้งปมไว้ให้คนดูคิดตาม เป็นเสน่ห์ของหนังชื่อแปลกเรื่องนี้ และนั่นทำให้ทีม SIX GREEK GOD คว้ารางวัลชนะเลิศได้สำเร็จ
โป้-ธนพฤทธิ์ ประยูรพรหม หนึ่งในสมาชิกแสดงความเห็นว่า “เป็นเพราะหนังเงียบครับ มันมีช่องให้คนคิดเองเยอะ เราไม่ได้บอกหมด มีสไตล์ชัดเจน เปิดเรื่องมาก็รู้เลยว่าจะเอาอะไรบางอย่าง หนังไม่ได้สรุปว่าอะไรดีอะไรไม่ดี แค่จำลองเหตุการณ์ให้เห็นและให้ผู้ชมคิดเอง”
“เรื่องนี้มีหลายสื่อมากที่เราอยากพูดถึง อย่างน้อยก็มีสักสื่อหนึ่งที่รู้สึกว่าเรากำลังพูดถึงเขา ขอให้เขารับรู้ บางทีมันง่ายกับการเสพ อยากให้เขาคิดตามหนังก็พอแล้ว” โป้-ธีระวิชช์ ทิ้งท้าย
ที่มา: นิตยสาร plook ฉบับที่ 46 เดือนตุลาคม 2557