สัตว์บางชนิดมองเห็นได้ดีเป็นพิเศษในเวลากลางคืน ยกตัวอย่างเช่นแมวที่คุณเลี้ยงเอาไว้ที่บ้าน มักจะมองเห็นจิ้งจกที่อยู่ในมุมมืด หรือว่าเดินเล่นอยู่ในสวนกับคุณได้สบาย ๆ แต่คุณกลับต้องเพ่งมองเพื่อหลบกิ่งไม้หรือว่าระวังตกหลุม มันมองเห็นได้ดีในเวลากลางคืนไม่ใช่เพราะว่ามันเป็นแค่สัตว์กลางคืน จริง ๆ แล้วมันมีคำตอบที่ดีกว่านั้น

มันสามารถอธิบายได้ด้วยหลักการทางวิทยาศาสตร์ซึ่งร่างกายของมันได้รับการวิวัฒนาการมาหลายหมื่นหลายแสนปีกว่าจะมาเป็นแมวหรือหมา หรือแม้แต่นกและค้างคาว ผีเสื้อกลางคืน นางอาย และสัตว์อีกหลายชนิดที่มองเห็นได้ดีกว่าเราในสภาพแวดล้อมต่าง ๆ กัน ตาของเราไม่สามารถมองในความมืดได้ดี พอแสงอาทิตย์เริ่มลับขอบฟ้า ทุกสิ่งทุกอย่างก็เริ่มกลายเป็นสีเทา
 

อาจจะเริ่มต้นจากคำถามง่าย ๆ ว่าทำไมแมวถึงสามารถมองเห็นในเวลากลางคืนได้ดีกว่าเรา ตาของแมวพิเศษกว่าของมนุษย์อย่างไร สัตว์หลายชนิดมีการวิวัฒนาการดวงตาเพื่อตรวจจับแสงได้ดีขึ้นในที่ซึ่งมีแสงน้อย การทำงานของดวงตามีรูปแบบเหมือนกันกับมนุษย์แม้ว่ารูปร่างของมันจะต่างกัน เราสามารถมองเห็นภาพได้จากเซลล์รับแสงที่อยู่ด้านหลังของดวงตา เซลล์รับแสงเหล่านี้มีหน้าที่ตรวจจับอนุภาคแสงที่เรียกว่า Photon โฟตอน หลังจากนั้นมันจะส่งข้อมูลที่ตรวจจับได้ผ่านไปยังเซลล์ประสาทในเรติน่าและส่งต่อไปยังสมองเพื่อการประมวลผลและทำให้เราเห็นเป็นภาพ ดังนั้นหากเราจะพูดจริง ๆ สิ่งที่เราคิดว่าเราเห็นนั้นเป็นเพียงการประมวลผลของสมองจากข้อมูลที่ได้รับจากเซลล์เหล่านี้ ดังนั้นมันจึงมีข้อจำกัดทางด้านการทำงานของเซลล์รับแสง รวมถึงข้อผิดพลาดจากการประมวลผลซึ่งทำให้เกิดภาพมายาต่าง ๆ หรือแม้แต่ข้อจำกัดทางการมองเห็นของตาเรา
 

ตาของคนเราสามารถมองเห็นสีสันสดใสในสภาพที่มีแสงมากอย่างในเวลากลางวัน เนื่องจากมีโฟตอนจำนวนมาตกกระทบกับวัตถุก่อนสะท้อนเข้ามาในดวงตาของเรา และถูกเซลล์ประสาทสำหรับสีต่าง ๆ จับเอาไว้ ในขณะที่ตาของแมวมีมุมในการมองที่กว้างกว่า และสามารถมองเห็นในเวลากลางคืนได้ดีกว่า เนื่องจากรูปม่านตาของแมวสามารถขยายเพื่อจับเอาโฟตอนเข้าไปในตาได้มากขึ้น สิ่งนี้สามารถสังเกตได้ง่าย ๆ เวลาคุณมองตาของแมวในเวลากลางวัน รูม่านตาของมันจะเล็กเรียว ในขณะที่หากคุณเล่นกับแมวในเวลาพลบค่ำหรือแสงน้อย จะสังเกตเห็นว่าแมวน่ารักขึ้นกว่าเดิม แม้ว่านิสัยของมันไม่ต่างไปแต่เล่นกับแมว หรือถ่ายรูปแมวในที่แสงน้อย คุณจะได้แมวที่ดูน่ารักกว่าปกติ เพราะตาดำของมันกลมโตและเบิกกว้างกว่าปกติเพื่อรับแสงได้มากขึ้น

นอกจากความสามารถในการปรับรูรับแสงให้ได้ปริมาณแสงที่เพิ่มขึ้นแล้ว เซลล์ประสาทที่รับแสงชนิดแท่ง Rod cells ในแมวยังมีจำนวนมากกว่าในคน 6-8 เท่า ซึ่งเซลล์ประสาทชนิดนี้ทำงานได้ดีในสภาพแสงน้อย แมวยังมีดวงตาที่ค่อนมาด้านหน้าของหัวกะโหลกซึ่งทำให้มันสามารถมองเห็นได้กว้างกว่า และประมวลผลด้านความลึกของวัตถุต่าง ๆ ได้ดีกว่าคน

แต่ในสภาพรวมแล้ว ใช่ว่าสายตาของแมวจะดีกว่าคนในทุก ๆ ด้าน แมวมีความสามารถในการมองเห็นในความมืดมากกว่าคนก็จริง แต่ความหลากหลายของสีสัน และรายละเอียดที่เห็นนั้นยังเป็นรองความสามารถของดวงตามนุษย์อยู่มาก เนื่องจากมนุษย์เรามีเซลล์ประสาทรับแสงชนิดกรวย Cone cells มากกว่าในแมว แม้ว่าเซลล์ชนิดนี้จะต้องใช้อนุภาคโฟตอนในการทำงานมากกว่า แต่มันสามารถตรวจจับสีสันได้หลากหลายกว่า และยังมีการศึกษาพบว่าแมวเป็นสัตว์ที่สายตาสั้น มันสามารถมองเห็นได้ดีในระยะ 20 ฟุตเท่านั้น ซึ่งมันเป็นอย่างนั้นมาตั้งแต่เกิด และก็ไม่มีใครคนไหนทำแว่นหรือคอนแท็กเลนส์ให้มันใส่
 

จะเทียบไปสายตามนุษย์ปกติของเราก็ไม่ได้แย่มากนัก หากเทียบสัดส่วนจำนวนและชนิดของเซลล์ประสาทรับแสงในดวงตาของคนเราและแมว หรือแม้กระทั่งสัตว์ชนิดอื่น ๆ ก็ยังมีสัตว์อีกมากที่มีระบบการมองเห็นที่แย่กว่าเรา และแม้ว่าเราจะไม่ได้มองเห็นได้ดีในทุกสภาพ ทุกสถานการณ์ แต่วิวัฒนาการทางสมองของเรา ทำให้เรามีความสามารถในการประดิษฐ์และใช้อุปกรณ์อื่น ๆ เพื่อชดเชยความสามารถที่ด้อยอย่าง กล้องที่สามารถตรวจจับความร้อนได้ หรือมองเห็นได้ในเวลากลางคืน แว่นสายตาสำหรับสายตาสั้น-ยาว กล้องส่องทางไกล หรือแม้แต่อุปกรณ์เซ็นเซอร์ประมวลผลต่าง ๆ ซึ่งทำให้เราสามารถใช้ชีวิตในความมืดสนิทได้ไม่ต่างจากแมว