ความสูญเสียเป็นเรื่องธรรมดาของชีวิตที่ทุกคนต้องพบเจอ ในช่วงเวลาที่เด็กเติบโตขึ้น อาจได้พบเจอกับความสูญเสีย ไม่ว่าจะเป็นญาติผู้ใหญ่เสียชีวิต บุคลอันเป็นที่รักต้องจากไป หรือแม้กระทั่งสัตว์เลี้ยงตาย

ซึ่งเด็กในวัย 2-6 ขวบ ยังไม่เข้าใจการสูญเสียหรือความตาย เด็กจะคิดว่าความตายไม่ใช่จุดสิ้นสุด อาจจะฟื้นขึ้นมาหรือกลับมาหาได้อีก ซึ่งเมื่อเกิดความสูญเสียขึ้นมาเด็กอาจรู้สึกคิดถึง และมีคำถามมากมาย ทั้งยังไม่รู้วิธีการทำใจให้ยอมรับ คุณพ่อคุณแม่จึงควรอธิบายให้ลูกได้เข้าใจ บางครั้งผู้ใหญ่มักคิดว่าการสอนเกี่ยวกับเรื่องการสูญเสียและความตายเป็นเรื่องไกลตัว บางคนคิดว่าไม่จำเป็นเพราะพูดไปลูกก็คงไม่เข้าใจ แต่ในความเป็นจริงการสอนให้ลูกได้เรียนรู้เกี่ยวกับความจริงของชีวิต นักจิตวิทยาแนะนำว่าเป็นเรื่องที่ควรทำ โดยผู้ใหญ่ต้องใช้วิธีการที่เหมาะสมในการสอนหรือสื่อสาร เพื่อให้เด็กได้เตรียมรับมือและมีความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับการสูญเสียและความตาย

วิธีการ

1. ใช้ตัวอย่างจากเหตุการณ์หรือข่าวในทีวี หรือในการ์ตูน นิทานต่าง ๆ อธิบายว่าทำไมคนหรือสัตว์ต้องตาย

เช่น เมื่อคนได้รับอุบัติเหตุ เจ็บป่วย หรือเมื่อมีอายุมากขึ้น ร่างกายหยุดทำงานก็ทำให้เสียชีวิตได้ การใช้ความตายจากในการ์ตูนหรือนิทานมาอธิบายจะทำให้เด็กพอเข้าใจ สามารถจินตนาการเห็นภาพได้ดีขึ้น และเมื่อถึงเวลาสูญเสีย เขาอาจจะตกใจหรือเสียใจ คุณพ่อคุณแม่ควรปลอบประโลมและค่อย ๆ อธิบายเพื่อให้เขาเชื่อมโยงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับสิ่งที่เคยสอน ก็จะทำให้ลูกเข้าใจได้ดีขึ้น

2. ใช้คำที่ไม่รุนแรง

โดยไม่ทำให้ความตายดูน่ากลัวหรือน่าตกใจจนเกินไป แต่ก็ไม่ควรทำให้ความตายดูดีหรือสวยงามเกินไป เช่น พูดย้ำบ่อยครั้งว่าตายไปแล้วขึ้นสวรรค์ ตายไปแล้วสบาย เนื่องจากเด็กยังแยกแยะไม่ได้ว่าอะไรคือสิ่งที่ถูกต้อง ทำให้เวลาเด็กมีปัญหาอาจจะคิดอยากตายขึ้นมา เพราะคิดว่าเป็นสิ่งดี จึงควรใช้คำที่มีความหมายกลาง ๆ และอธิบายชัดเจน เช่น “ถึงเวลาที่น้องหมาต้องไปแล้ว เพราะร่างกายไม่ทำงานแล้ว” ซึ่งลูกอาจจะซักถามต่ออีกมากมาย คุณพ่อคุณแม่ก็ต้องตอบคำถามเพื่อให้ลูกได้ทำความเข้าใจในข้อมูลที่ถูกต้อง

3. ไม่ดุหรือเลี่ยงไม่ตอบคำถามเวลาลูกตั้งคำถามเรื่องความตาย

คุณพ่อคุณแม่ควรใช้โอกาสนี้ในการอธิบายประเด็นที่ลูก สนใจ เพื่อคลายความสงสัย และสร้างความรู้ความเข้าใจให้ลูก

4. เป็นที่พึ่งทางอารมณ์ให้กับลูก

เมื่อเกิดการสูญเสียลูกอาจมีความหวั่นไหวทางอารมณ์อยู่บ้าง โดยที่เขาก็ไม่สามารถอธิบายความรู้สึกออกมาได้ คุณพ่อคุณแม่ต้องคอยสังเกตจากท่าทางของลูก และอยู่ข้าง ๆ เสมอ เพื่อคอยสร้างความอบอุ่นใจให้กับเขา ไม่ปล่อยให้เขาอ้างว้างลำพัง หรือหากเป็นการสูญเสียคนในครอบครัว คุณพ่อคุณแม่ควรเป็นตัวอย่างในการแสดงความเข้มแข็งให้ลูกเห็น โดยไม่แสดงความโศกเศร้าเสียใจมากจนทำให้ลูกรู้สึกหดหู่ไปด้วย

5. อย่ากลัวว่าลูกจะรับมือการสูญเสียไม่ได้

บางครั้งผู้ใหญ่กลัวว่าเด็กจะเศร้าเสียใจกับการสูญเสียและความตาย จึงเลี่ยงไม่บอกความจริงให้เด็กรับรู้ แต่แท้จริงแล้วเด็ก ๆ มักมีวิธีจัดการและรับมือกับความเสียใจได้ดีกว่าผู้ใหญ่ เนื่องจากความโศกเศร้าจะอยู่กับเขาไม่นาน เพราะเมื่อมีสิ่งอื่นให้สนใจก็จะทำให้ลืมไปได้เอง

การสอนลูกเรื่องการสูญเสียและความตาย ไม่มีกฏเกณฑ์ตายตัวว่าควรเริ่มพูดเมื่อไร แต่คุณพ่อแม่ควรพูดคุยเรื่องนี้กับลูกด้วยท่าทีปกติ เหมือนเป็นเรื่องธรรมดาทั่ว ๆ ไป โดยใช้เหตุผลที่ดีและเหมาะสม ไม่พูดบิดเบือนความจริงหรือหยิบยกเรื่องราวต่าง ๆ มาปิดบังเด็ก จนเด็กเกิดความเข้าใจผิดเพื้ยนไป ซึ่งอาจส่งผลให้เด็กมีทัศนคติต่อการสูญเสียและความตายที่ไม่ถูกต้องได้