คุณพ่อคุณแม่ทุกคนย่อมมีความหวังอยากให้ลูกของเราเติบโตอย่างมีคุณภาพ และประสบความสำเร็จในชีวิต แต่การจะทำให้เด็กๆ ก้าวไปสู่จุดนั้นได้ จำเป็นต้องได้รับการดูแลและพัฒนามาตั้งแต่ยังเล็ก วันนี้เราจะชวนคุณพ่อคุณแม่มารู้จักกับ EF หรือ  Executive Functions ซึ่งเป็นกระบวนการทางสมองที่ได้รับการศึกษาวิจัยแล้วว่า สามารถทำให้เด็กๆ ประสบความสำเร็จได้ดีกว่าการพัฒนาเพียงแค่ IQ หรือ EQ  เพื่อให้คุณพ่อคุณแม่นำไปปรับใช้ พัฒนาเด็กๆ ให้เติบโตเป็นคนที่มีคุณภาพของสังคมได้ค่ะ

EF คืออะไร

EF (Executive Functions) เป็นทักษะในด้านต่างๆ ของมนุษย์ซึ่งควบคุมโดยสมองส่วนหน้า เกี่ยวข้องกับการคิด ความรู้สึก และการกระทำ และได้รับการยอมรับแล้วว่า หากเด็กๆ มีทักษะ EF ที่ดี ก็จะทำให้ประสบความสำเร็จในชีวิตได้ โดย EF  นั้นประกอบด้วยทักษะ 9 ด้าน คือ

1. ความสามารถในการจำเพื่อการใช้งาน (Working memory)

หมายถึง ความสามารถในการเก็บข้อมูล ประมวล และดึงข้อมูลที่เก็บในคลังสมองมาใช้ตามสถานการณ์

2. ความสามารถในการยั้งคิด ไตร่ตรอง และควบคุมแรงปรารถนาของตน  (Inhibitory Control )

ทำให้เด็กๆ สามารถหยุดยั้งพฤติกรรมได้ และสามารถปฏิบัติตนได้ในกาลเทศะที่เหมาะสม

3. ความสามารถในการยืดหยุ่นความคิด (Shift หรือ Cognitive Flexibility)

หมายถึงสามารถปรับเปลี่ยนความคิดให้เหมาะสมกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนไปได้ มีความคิดสร้างสรรค์ ยืดหยุ่น พลิกแพลงเป็น

4. ความสามารถในการใส่ใจ จดจ่อ (Focus / Attention)

ให้เด็กๆ มีสมาธิอยู่กับสิ่งที่ทำอย่างต่อเนื่องในช่วงเวลาหนึ่งๆ โดยไม่วอกแวก

5. ความสามารถในการควบคุมอารมณ์ (Emotional Control)

เป็นทักษะในการจัดการกับอารมณ์ ควบคุมความเครียดได้ มีการแสดงออกทางอารมณ์ที่เหมาะสม

6. ความสามารถในการวางแผน และการจัดระบบ (Planning and Organizing)

เด็กที่มีทักษะด้านนี้จะสามารถตั้งเป้าหมาย มองเห็นภาพรวม จัดลำดับความสำคัญ จัดระบบโครงสร้าง จนถึงการแตกเป้าหมายให้เป็นขั้นตอน และทำตามสิ่งที่ตนต้องการจนบรรลุความสำเร็จได้อย่างมีระบบ

7. ความสามารถในการประเมินตนเอง (Self –Monitoring)

รู้จักคิดทบทวนประเมินตนเอง หาจุดบกพร่อง และแก้ไข

8. ความสามารถในการริเริ่มและลงมือทำ (Initiating)

เมื่อคิดแล้วก็ลงมือทำ ไม่ผัดวันประกันพรุ่ง

9. ความพากเพียรมุ่งสู่เป้าหมาย (Goal-Directed Persistenc)

เด็กที่มีทักษะนี้จะมีความมุ่งมั่น ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค และพากเพียรไปจนกระทั่งถึงเป้าหมายที่ต้องการ

จะเห็นได้ว่า หากเด็กได้รับการพัฒนาทักษะทั้ง 9 ด้านนี้อย่างดี ก็ย่อมเติบโตเป็นคนที่ประสบความสำเร็จในชีวิตได้อย่างไม่ต้องสงสัย และการพัฒนาทักษะเหล่านี้สามารถทำได้จริง โดยคุณพ่อคุณแม่อาจจะต้องคอยช่วยเหลือ และฝึกฝนเด็กๆ อย่างสม่ำเสมอ

 

คุณพ่อคุณแม่จะพัฒนาทักษะทางสมอง EF ให้ลูกน้อยได้อย่างไร

ช่วงโอกาสทองในการพัฒนาทักษะทางสมองให้เด็กๆ นั้นอยู่ในช่วงอายุ 3-6 ปี โดยหากช้าไปกว่านี้ ทักษะสมองจะสามารถพัฒนาได้ แต่อาจเป็นไปได้ช้าและไม่สมบูรณ์เท่า โดยคุณพ่อคุณแม่จะสามารถช่วยเด็กๆ ได้ด้วยวิธีต่อไปนี้

1. เล่านิทานให้ลูกฟัง

นิทานหลายเล่มได้สอดแทรกการพัฒนาทักษะสมอง EF ให้เด็กๆ เอาไว้ในเล่ม โดยปัจจุบันในประเทศไทย มีหน่วยงานที่ช่วยดูแล คัดสรรหนังสือที่มีคุณสมบัติช่วยพัฒนาทักษะ EF ให้เด็กๆ ได้ หากคุณพ่อคุณแม่สนใจ สามารถติดตามได้จากทาง https://www.facebook.com/RLGEF/

2. ใช้ดนตรีช่วยพัฒนาทักษะ

มีผลงานวิจัยใหม่ๆ ที่ช่วยสนับสนุนว่า ดนตรีสามารถพัฒนาทักษะทางสมอง EF ให้เด็กๆ ได้ โดยเด็กที่ได้เรียนและเล่นดนตรี จะมีทักษะที่ดีกว่าเด็กที่ไม่ได้เล่นดนตรี

3. ฝึกฝนเด็กๆ ด้วยเหตุการณ์ในชีวิตประจำวัน

อันที่จริงแล้วในแต่ละวัน เราต่างต้องใช้ทักษะทางสมองในการคิด พิจารณา และลงมือทำ คุณพ่อคุณแม่จึงอาจฉวยสถานการณ์เหล่านั้นในการฝึกฝนเด็กๆ เช่นให้เด็กๆ คิดวางแผนสิ่งที่ตนจะทำ ลำดับสิ่งที่ต้องทำในแต่ละวัน ฝึกควบคุมอารมณ์เมื่อเกิดปัญหา เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม การพัฒนาทักษะทางสมอง EF ให้เด็กๆ นั้นจะต้องเป็นไปอย่างค่อยเป็นค่อยไป หากคุณพ่อคุณแม่ใส่ใจ และให้ความสำคัญในการฝึกฝน ดูแลลูกน้อย เด็กๆ ก็จะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ ทั้ง คิดเป็น ทำเป็น เรียนรู้เป็น แก้ปัญหาเป็น อยู่กับคนอื่นเป็น มีความสุขเป็นได้ไม่ยากเลยค่ะ